Accessibility links

Küptörlelektä berdämlek...


«Töbäklärneñ konstitutsion xoquqları» digän häm Evropa Şurası belän bergä ütkerelä torğan konferensiäne oyıştıruçılar Evropa şurasınıñ şuşı şiğären konferensiä iseme itep qullanıp torırğa bulğannar. Häm ul Tatarstan xakimiätläre äytergä telägän fikerne açıq çağıldıra. Töbäklär ber tösle, ber uq xoquqlı bula almıy, dip sanıy Tatarstan yağı. Alarnıñ mänfäğätläre qänäğätländerelgän oçraqta ğına, ildä tatulıq häm berdämlek bula, dielde anda. Mintimer Şäymiev, konferensiäneñ açılışında çığış yasağanda, respublikanıñ Rusiä federatsiäsendäge urını häm xoquqları turında räsmi fikerlärne yañğırattı. Tatarstan prezidentı Evropa illäreneñ ber şurağa berläşüen, bu eştä ayırım illärneñ rolen Rusiä eçendäge töbäklärneñ yäşäyeşe belän çağıştırdı. Federalizm – töbäklärdäge demokratik üseşneñ nigeze ul, dide Mintimer Şäymiev. Ul şulay uq, federal` tözeleş kenä millätlär xoquqların yaqlıy ala, digän fikerne dä äytte. Ul şulay uq, Federal` üzäkneñ Rusiä töbäkläreneñ eşlärenä tıqşınuına basım yasadı. Añlaşıla ki, bu küreneşkä latin grafikasın tıyudan da ışanıçlıraq dälil tabıp bulmas ide. Ul anı kiterde dä. Tatarstan Prezidentı, citdi häm tınıç tawış belän bu mäs’älädä niqädär Rusiä qanunınıñ häm millätlär xoquqlarına qarağan xalıqara konvensiälärneñ bozıluın sanap çıqtı. Evropa Şurası wäkilläre bu xaqta fikeren belderer digän teläk teläde. Tatarstan prezidentınnan soñ konferensiädä qatnaşuçılarnı sälämlärgä dip Dmitriy Kozak çıqtı. Rusiä prezidentı apparatı citäkçese urınbasarı häm wäkälätlärne almaşu komissiäsen citäkläwçe keşe bularaq Mintimer Şäymievnıñ süzlärenä ni dip cawap birer ikän dip köttelär. Ämma ul üzeneñ sälämläw çığışında da, soñınnan uqılğan notığında da latin grafikası mäs’äläsenä qağılmadı. Rusiäneñ wäkälätlärne bülü turındağı qanunında Üzäk belän region arasında şartnamä tözü oçraqları, ike yaq xoquqlarınıñ çiklären bilgeläw mä’säläse turında ğına äytte.

Tatarstan Prezidentınıñ säyäsi kiñäşçese Rafael Xäkimneñ äytüençä, köz köne Rusiäneñ Konstitutsion mäxqämäse latin grafikasın tıyu Rusiä konstitutsiäsenä turı kilmi, digän qarar çığarmasa, respublika xakimiätläre Strasburgtağı xalıqara mäxqämägä möräcäğät itärgä mömkin.

Evropa Şurası isemennän konferensiädä qatnaşqan İtaliä, Almaniä, Şvettsaria, Avstriä, İspaniä wäkilläre dä üz çığışlarında şulay uq federal` cirlärneñ häm kantonnarnıñ, başqa administrativ büleneşlärneñ xoquqları turında söyläde. Konferensiädä Ukrainanıñ ber öleşe bulğan Qırım respublikası, Rusiäneke dip sanalğan Başqortstan, Udmurtiä häm Tatarstannıñ xoquqları misal itep qaralaçaq. Şunısı qızıqlı, däwlär şurası matbuğat särkätibe süzlärençä, Rusiäneñ barlıq subyektlarına çaqıru cibärelsä dä, federalizm mäs’älälärenä barı tik 2 kürşe töbäk kenä qızıqsınu kürsätkän.

Bikä Timerova, Qazan.

XS
SM
MD
LG