Düşämbe könne Tatarstannıñ Layış rayonında 18 ğasırda yäşägän ataqlı rus şağire, Rusiäneñ berençe yustitsiä ministrı, Pugaçev häm Salawat Yulaev vosstanielären bastıruda qatnaşqan Gavriil Derjavinnıñ tuuına 260 yıl tuluğa bağışlanğan bäyräm çaraları buldı. Çınnan da, Gavriil Derjavin rus ädäbiät, patşa xakimiäten ayaqqa bastıru, zamançalaştıru öşen zur xezmät kürsätkän olı şäxes. Möstäqil fikerlege öçen patşalar anı yaratmasalar da, üzlärenä bağışlap yazğan mädxiälären yuğarı bäyälägännär. Qazanda tuğan Derjavinğa xätta xäzerge Kareliädäge Olonets guberniäsen dä büläk itkän bulğannar. Düşämbe könne Tatarstan prezidentı qatnaşlığında Gavriil Derjavinğa bağışlanğan çaralar niçek ütkän, Derjavin isemendäge ädäbi büläk kemgä tapşırılğan ikänlegen kiläse tapşıruıbızda tıñlarsız.
19 yüldä Çistay rayonınıñ Yäwşirmä awılında İsxaqi uquları bulaçaq. Anda bik küp ädäbiät söyüçelär artistlar maxsus avtobuslarğa utırıp, İsxaqi tuğan awılğa barıp, şuşı çarada qatnaşaçaqlar. Xäzer Qama aşa küper salınğaç, Yäwşirmägä ber säğät yarım waqıt eçendä barıp citep bula ikän. İke yılğa ber oyıştırıla torğan bu çara millät häm mädäniät belän qızıqsınuçı meñnärçä keşelärneñ iğtibarın cälep itär.
Qırımda Tatarstan mädäniäte könnären ütkärüdä qatnaşqan Qamal teatrı artistları häm spektakl'gä dip äzerlängän rekvizitlar isän-imin Qazanğa qaytıp töşte. Teatr cihazların çit illärgä alıp baru, bigräk tä Rusiä tamojnya xezmätkärläre aşa ütü bigräk tä mäşäqätle ikän. Şulay da, tatar teatrı Ukraina dip atalğan çit däwlätkä barıp qärdäşlärebezgä üz sänğäten kürsätte. Tatarstannıñ Baş arxiv idäräse İnternetta üz säxifäsen açqan ide. www.archive.gov.tatarstan.ru dip atalağan şuşı säxifägä xäzer bik küp tekstlar, fondlar buyınça kürsätmälär quyılğan. Tatarstan häm tatar tarixı belän yaqınnan tanışır öçen Qazanğa barmıyça, komp'yuter aşa säyäxät itep, barısın da belä torğan zamanalar citte.
Rimzil Wäli, Qazan
