Tönyaq Koreanıñ atom programması turındağı krizis kiskennäşä bara. Sonğı aylarda Qıtay, Könyaq Korea, Yaponie , AQŞ vä Tönyaq Korea diplomatları yış qına oçraşsalar da , alar ezlekle söyläşü protsesı buldıra almadı. Tönyaqtağı kommunistik rejim atom arsenalın agressiv räweştä arttırırğa tırışa. Ul ber yäki ike atom bombasına iä digän farazlar bulsa da, rejimnıñ belderülärenä qarasan ul kiläse 6 ay eçendä 5-6 atom bombası eşläp çığara ala. Bilgele bulğança 1994nçe yılda AQŞ Tönyaq Koreanıñ atom qorılmaların bombalarğa cıyınğan ide. Kisken krizis Waşington belän Pxenyangnıñ kileşügä ireşüe belän sülpänäyde.Prezident Clinton ul çaqta Pxenyangnıñ atom programmasın tuñdıruına çawap itep ekonomik ,politik qazanışlar ä däwam itsä izolatsiä häm kisken aksiälär bulaçaq dip kisätkän ide. Xällär ütkän üktäberdä Tönyaq Koreanıñ bezneñ yäşren atom programmabız bar dip äytüe häm soñraq BMOsı qoral inspektorların quup çığaruı häm küpläp üterü qoralların cäyeldermäü kileşüennän çığuı belän yañadan çığırınnan çıqtı. Ütkän atnada Tönyaq Korea AQŞqa 8meñ yaqulıq çıbığın eşkärtü eşen tämamladıq dip belderde. Bu inde 5-6 atom bombası eşläp bula digän süz bulıp tora. Aqyort süzçese Scott McClellan administratsiä Pxenyang belderüeneñ döreslegen raslıy almıy dip äytep (audio)
Tönyaq Korea ike saylau aldında tora. Alar üz süzläre häm aksiläre säbäple üzlären izolatsiälärgä däwam itä ala yäki alar atom qoralları programmasın tuqtatıp , küpyaqlı söyläşülärgä qatnaşıp alğa taba bara ala häm xalıqara cämäğätçelekneñ alarğa täğdim itä alaçaq mänfäğätlärne añlıy ala.
Prezident Bush diplomatik xäl çarasın yaqlarğa däwam itä, Ämma anı tänqitläüçelär prezident ber qayçan da Pxenyangnı söyläşülärdä sınau öçen ciddi tırışlıq alıp barmadı dip äytä. Administratsiä Pxenyang atom qoralları suqmağınnan kire qaytsın dip teli , ämma politik ekonomik tabışlarğa alıp baraçaq ikençe suqmaq turında anı ışandıru öçen ber tırışlıq ta alıp barmi. Bushnıñ ölkän yardämçeläre Tönyaq Korea citäkçelegendäge üzgäreş problemanı xäl qılaçaq dip tä söyli.Pxenyangnıñ Waşington belän ikele söyläşülär alıp baru telägenä AQŞ qarşı çığa häm söyläşülärgä könyaq Korea, yaponiä häm Qıtay da qatnaşsın di. Waşington moña ireşü öçen Seul, Tokyo häm Pekinggä Pxenyanga yardämne kimetegez dip basım yasıy. May ayında Pekingdä başlanğan söyläşülärneñ berençe raundı näticesez tämamlandı . Qıtay Korea yarım utrauında atom qorallarına qarşı bulğan kebek älege krizis töbäkne totrıqsızlandıraçaq dip qurqa, Şunlıqtan sonğı waqıtlarda qıtay diplomatları Pxenyang belän Peking arasında yörep tora. Alar Mäskäü, Seulğa da kerep çığa. Qıtay mätbuğatında krizisnı tınıç yullar belän çişü turında mäqalälär basıluı öçen kürsätmälär birelä.Qıtay söyläşülärne yañartu täqdime turında mäğlümät birgändä küpyaqlı söyläşülär Waşington belän Pxenyang diplomatlarına ikele söyläşülär alıp baru mömkinçelegen biräçäk dip basım yasap , tönyaq Koreağa işarälär cibärä. Älegä AQŞ ta , Tönyaq Korea da Qıtaynıñ söyläşülär täğdimenä cawap birmäde.Bush administratsiäse Pxenyang xökümätenä basımnı arttıru öçen tönyaq Korea mohacirların küpläp qabul itü turında uylana . Qayberäülär yılına 300meñ tönyaq Korea qaçağın qabul itü turında söylänsä dä bu Qıtay belän aralarnı nıq kiskennäşterer ide. Çönki Qıtay üzenä qaçıp çıqqan korealılarnı kire cibärä. AQŞ imigrantlarnı qabul itäm dip iğlan itsä , Peking ber dä şatlanmayaçaq dip äytep bula . Ämma terrornı yaqlağan illär isemlegenä kertelgän Tönyaq Koreadan Pxenyang agentlarınıñ kilü ixtimale zur bulğanlıqtan AQŞnıñ bu mohacirlar belän ayruça mäşğül buluı kiräk.Äytkänemçä administratsiä älegä uylana ğına
färidä xämit, praga
färidä xämit, praga