30 iyüldä Mordowiänıñ Lämberä awılında möselman yäşläreneñ «Äl-Ansar» ruxi mägrifät lağeren yabu tantanası ütte. Monda Saranskinıñ 10 telewidenie qanalı töşerülär alıp bardı. Ä 23 iyüldä, lağernı açu tantanasında, din äxellärennän başqa, Mordowiänıñ yäşlär eşläre buyınça Däwlät qomitetı wäkile Anatolıyy Çuşkin häm Lämberä rayon mäğärif bülege başlığı Yünir Menzullin da çığış eşlägän idelär.
Ber atna barğan bu lağer Mordowiä Respublikınıñ mäktäp uquçıları öçen ikençe qat inde oyıştırıla. Monda Lämberä, Romodan, Ruzayıvqa, Qadoşkin rayonnarınnan häm Saransk şähärennän 15 qız häm 35 malay cıyılğan ide.
Lağernı oyıştıruçılar: «İslam yäşläre üzäge» (direktor Marat Salimov) häm Mordowiänıñ Rawil Ğaynutdin belän eşläwçe Diniä näzaräte (möfti Räşit Xaliqov).
Marat Salimov süzläre buyınça, bu lağerğa 50 meñ sum aqça totılğan. Şularnıñ 25 meñ sumın Mordowiä xökümäte birgän, tağı 25 meñ sum Diniä näzaräte häm sponsorlardan cıyılğan.
Balalar Lämberä awılınıñ 14nçe professionäl-texnik uçilişçe binasında yäşägännär häm monda uq alarğa däreslär dä birelgän.
Balalarnı “Äl-Ansar” lağerenä kilgäç islam nigezlären belü däräcäsenä qarap törle törkemnärgä bülgännär. Qızlar ayırım yäşägännär häm ayırım uqığannar da, älbättä.
Balalarnı dürt uqıtuçı uqıtqan. Ber uqıtuçı Qazanda islam uniwersitetın bıyıl ğına tämamlağan, ä tağı öç uqıtuçı Sawd Aräbstannan Mordowiäğa öylärenä qäniqulğa qaytqan şäkertlär.
Balalarğa Qor'än uqu häm sira (Moxammät piğambärneñ tormış yulı aşa kürsätelgän islam tarixı) öyrätelgän.
Monnan tış balalar här kön sport belän dä şöğellängännär. Älbättä, qızlar häm malaylar ayırım. Sport törlärennän lağerda bik yaratıp lapta häm woleybol uynağannar. Şulay uq sikergeç belän sikerü, qısqa häm urta distansiäğa yögerü, press qäçät itü häm turnikta tartılu buyınça da yarışlar ütkärelgän.
Lağerda islam temtiqasına breyn-ring ta oyıştırğannar. Bik matur itep fotoğäzetä da eşlägännär. Anda islam lağerendağı tormışnıñ küp momentları zur formattağı fotoräsemnär aşa kürsätelä barğan.
Lağernı yabu tantanasında här bala bu lağerda uquı turında matur diplom häm büläk aldı. Şulay uq breyn-ringta häm böten sport yarışlarında ciñüçelär maqtaw qäğäzläre häm östämä büläklär aldılar.
Bu lağernı uzdıru aldınnan Qadoşkin rayonı Latış awılında balalar öçen 3 atnalıq qurslar ütkärelgän. Bu qurslarnı Sawd Aräbstannan qäniqulğa qaytqan ike şäkert alıp barğan häm Latışnıñ iñ yaxşı uquçıları – ike qız, ike malay – Lämberägä dä kilgännär. Şul 4 bala arasında Latış awılınnan “Äl-Ansar” lağerenä kilgän Rinat Xayrov söyli:
– Lämberägä lağerğa min kildem islam turında belem alır öçen, çönki härber musul'manin doljen belergä üz dinen. Min kildem dä i küp belem aldım islam turında. Awılğa barğaç min anda başqa malaylarğa häm qızlarğa nitärmen, belememne birermen.
Tağı ber uquçını tıñlağız:
– Minem isemem Dubinniqov Damir. Min Tatar Peşlä awılınnan Lyämbir awılına kildem musul'manskiy lağerğa, “Äl-Ansarğa”. Şul lağerğa min kildem belem öçen, üz islam dinen belergä. Bu belemnäremne min üz awılımda başqa malaylarıma, duslarıma, señelläremä ili eneläremä, şul belemnärne wes alarğa birermen. Şul lağerda min gramota da aldım za otliçnıyı uspexi v uçenii i za primernoyı powedenie. Bu lağer miña oxşadı, tağı yılda, Alla quşsa, min bu lağerğa tağın kilermen.
Bu Ruzayıvqa rayonınnan Tatar Peşlä awılı mäktäbendä uquçı Damir Dubinniqov ide. Bu awılda yazuçıbız Şärif Kamal tuğan häm ul xäzer Damir uqığan mäktäptä 20 ğasır başında uqıtuçı bulıp ta eşlägän.
Saranski şähäreneñ 18 mäktäp uquçısı Abduräşit Salixov şulay äytte:
– Härber keşe, qaysı zabludilsyä, ädaşqan, şal tieş añnarğa dine turında, kübräk uqırğa kitaplar i alırğa belem, i säk-säk kenä, İnşalla, basırğa namazğa.
Abduräşit Salixovnıñ señele Zul'fiä dä şulay uq Saranskida 18 mäktäptä uqıy häm şulay uq “Äl-Ansar” lağerenda ide:
– Härber keşe belä, şto dönyada ul mäñgelek tegel, hämmäbezgä bezgä turı kiler uzarğa çerez ülemne, härberebez bez anı kürerbez, ülemne, i qänişnı, üzebezgä dä soñğa ciñelräk bulsın diep xazer uq kiräk, yäştän uq birle, üzebezgä dä, olannarıbızğa da, änilärebezgä dä islamnı añlatırğa, alar belsennär, islam ul din, qaysı örätäder yaqşılıqqa ğına.
Balalarnıñ tırışıp islam nigezlären öyränügä ata-analar da quana. Latış awılınnan Lämberägä kilüçe ber balanıñ änise Rimma Lyäpinä söyli:
– Bezneñ awılıbızğa bıyıl mäçetebezgä kilde ike şäkert, islam yağına örätergä balalarıbıznı. Bez bik kiñäneştek, kiñänep balalarıbıznı yebärdek, öç atna isäbe qursılar buldı. Vruçät ittelär büläklär, padarqalar birdelär, anıñ artı bezgä äyttelär, kemneñ jelaniesı bar i, widimo, kem yaqşıraq uqığan, aldılar lağerğa, Lämberägä, dört balanı – ike qız, ike malay. Bez opyät bik kiñänep alarnı cibärdek. Kilep xälların beldek atna urtasında ber tınap. Balalarıbız bik kiñäneşep tordılar, bezne ozatıp qaldılar. Añnaştıq, şto alarğa monda yaqşı, bizmägännär, bik yaqşı aşattılar, bik kiñänep kittek öyebezgä. Annan soñ, kilep alğan kenne, kiñänderdelär üzebezne balalarıbız gramotalar belän. Wot şul, şundıy süzlär ätqım keli.
İrek Bikkinin, Mordowiä
İrek Bikkinin, Mordowiä
