Sverdlov ölkäse möselmannarınıñ dini idäräse qaramağında “Çınbarlıq” dip atalğan gazeta çığarıla başladı. Gazeta rus telendä bastırıla. Anıñ möxärrire rus keşese, pasportı buyınça Oleg Şabardin bulsa da, böten cirdä dä üzen Ali İskändär dip tanıştıra. Üzeneñ islam dinenä kilüen Ali äfände, islam minem böten eçke dönyama, xolqıma turı kilä dip añlata. Bez annan gazeta çığara başlawnıñ tarixın soradıq.
Mäğlüm bulğança, Sverdlov ölkäse möselmannarınıñ dini idäräsenä äledän-äle törle yalalar yağılıp tordı. Monıñ säbäben küplär biredäge mäxällälärneñ Ufa diniä näzäriätenä qarağan Sverdlov ölkäse ruxi idaräse yoğıntısınnan çığıp, dini idärägä kerüennän kürälär.
Çınlap ta, soñğı 5-6 yıl eçendä dini idärä üste, nığıdı, dinne torğızu, yäş buınnı din-äxlaq ruxında tärbiäläw buyınça bik küp eşlär başqara başladı. Bu xäl, bilgele inde, qayberäwlärgä oşamadı. Şunıñ arqasında dini idäräsen waxabitlar oyası, terroristlar äzerläw urını digän yalalarğa qädär barıp cittelär. Ämma zur köçlär tarafınnan äledän-äle bulıp torğan tikşerülär bernindi dä näticä birmädelär. Şulay bulsa da, dini idärä turında imeş-mimeşlär biredä daimi räweştä qabatlanıp tora.
Xalıqqa, dönyağa üzeñneñ eşläreñneñ zıyanlı bulmıyça, izge niät belän başqarılğanın citkerü öçen massaküläm mäğlumat çaralarınıñ ähämiäte bik zur. Üz gazetasın buldıru turındağı fiker dini idärädä küptän yäşi ide inde. Läkin totınıp, yaxşı itep eşlärlek qäläm iäsen tabu başta bik ciñel bulmağan. Ämma täqdir digän närsä bar bit.
Krasnoufim rayonı gazetalarınıñ bersendä jurnalist bulıp eşläwçe Oleg Şabardin, belderü uqıp, rayon üzägendä buşlay oyıştırılğan ğäräp tele öyränü kurslarına yöri başlağan. İslam dine qanunnarı, möselmannar, mäçet belän tanışuı şunnan kitkän anıñ. Şäxsi tormışında çeterekle waqıt buluı, äxlaqi yaqtan bulğan qayber problemaları anı äkertenläp dingä kitergän. İslam dinen qabul itep, Yekaterinburdağı Raxman mäçetenä daimi räweştä namazğa yöri başlağan ul.
Berwaqıt anıñ qulına “Mosqowski komsomoles” gazetasınıñ bu yılğı 16 unçı sanı kilep elägä. Anda urnaştırılğan, Raxman mäçete turında dönyağa kilmägän süzlär yazılğan “Oya” dip atalğan mäqäläne uqığannan soñ, Ali İskändärneñ bu mäqälägä rizasızlıq xiseneñ çige bulmıy. “Näq menä şul mizgeldä min üzemneñ bu cirgä ni öçen kilüemne añladım, - di ul, - minem maqsatım – çınbarlıqnı xalıqqa citkerü”.
Şul waqıttan başlap Ali İskändär yaña gazeta östendä eşli başlıy.
“Çınbarlıq” gazetası bar keşelärgä dä añlayışlı, ğadi tel belän çığarıla. Biredä islam dineneñ qağidäläre, yolaları, dinneñ asılı turındağı analitik mäqälälär belän berrättän, möselman xatın-qızları öçen kiem modaları ürnäkläre, xäläl rizıqlardan aş-su serläre, äkiät formasında itep yazılğan ğibrätle xällär urnaştırıla, yañalıqlarğa, islam dönyasında uza torğan waqiğalarğa bik kiñ urın birelä. Gazetanıñ rus telendä çığarıluı anı başqa millät wäkillärenä dä qızıqlı yasıy, islam dineneñ izge asılın başqa konfessiä wäkillärenä citkerügä dä yärdäm itä.
“Çınbarlıq” gazetası älegä 999 sanlı tiraj belän, dini idärä köçe belän çığarıla. Ämma oyıştıruçılarnıñ plannarı zur, alar anı tağın da qızıqlıraq itep, köçäytep, Rossiäneñ Aziä öleşe gazetası däräcäsenä qädär üsterergä uylıylar. Bu eşlärendä xoday yärdäm birsen alarğa!
Fäwiä Safiullina, Yekaterinbur
Fäwiä Safiullina, Yekaterinbur
