Amerikan prezidentı George Buş Ğiraq suğışı bette dip iğlan itügä 3 aydan artıq waqıt uzdı. Şuşı waqıt eçendä Ğiraqta tağın 55 amerikan xärbie xäläk buldı. Wazğiätneñ qatlawlı buluın xärbilär üzläre dä añlıy, häm xäzer strategiäne üzgärtü kiräklege turında uylana başladı. Şuşı atnada Ğiraqtağı ğäskär başlığı general Ricardo Sançes, "qatı qul" strategiäsen üzgärtep, cirle xalıqqa qarata yaxşıraq mönäsäbät kürsätü kiräklegen belderde. Süz, tınıç şähärlärdän ğäskärlärne çığarıp, alarnı Saddam häm Baath partiäse räsmilären ezläwgä cibärü turında bara. Qayber amerikan räsmiläre fikerençä, Ğiratqa qarşılıqnı näq menä Saddam rejimı qaldıqları kürsätä, alar, Saddam qulğa alınsa, yä üterelsä, bu qarşılıq betäçäk dip uylıy.
Ämmä qayber belgeçär bu fikerne xata dip sanıy. Yaqın könçığış belgeçe, Londonda çığa torğan "Sunday Times" gäzite jurnalistı, suğış waqıtında Bagdadta bulğan Hala Jabber süzlärençä, amerikannar Ğiraqta xata yasawın däwam itä. Azatlıqqa birgän äñgämäsendä ul, amerikan xärbiläre Ğiraqqa kergändä alarnı xuplap qarşı alğan ğiraqlılar da qaraşın üzgärtä başladı, xäzer alarda amerikannarğa qarata näfrät xise üsä, dide:
Audio
Hala xanım, amerikan xärbilärenä xöcümnär äzerläwdä qatnaşqan ğiraqlılar belän söyläşkän. Alarnıñ barısın da Saddam tarafdarları dip äytü zur xata, di ul. Amerikağa qarşı xis totqan bu keşelärneñ, härberseneñ üz säbäbe bar: kemneñder suğış waqıtında tuğanı ülgän, ul üçen ala, kemder amerikannarnıñ ğiraqlılarğa qarata mönäsäbäte belän qänägät tügel, tentülär ütkärüwe, xatın-qızlarğa tiyüläre belän...
Londonda çığa torğan Times jurnalı öçen Ğiraq suğışın yaqtırtqan Daniel McGrory şul uq fikerdä. Azatlıqqa birgän äñgämäsendä ul, amerikannar bik küp xatalar yasadı, näticädä, üz başına doşman tupladı, dide ul:
Audio
Amerikannar, alarğa töbäp atqan här keşene İslamçı fanatik dip atıy. Bu alay tügel, di Daniel. April ayında Bagdadqa kergän amerikan xärbilären xalıqnıñ kübese xuplap qarşı aldı. Läkin xärbilärneñ xalıq belän qırıs eş itüwe arqasında, alarğa qarata näfrät tudı. Alay da, Daniel süzlärençä, ägär amerikan xärbiläre üzläreneñ totışın üzgärtsä, ğadi xalıqnı tügel, ä çın cinäyätçelärne bastırsa, Ğiraq uramnarında iminlek tä''min itä alsa, keşelärneñ fikere üzgärergä mömkin.
Şul waqıtta, ber paradoks küzätelä. Amerikan xärbilärenä näfrät xise bulsa da, xalıqnıñ kübese alarnıñ ildän kitüwen telämi. Çığışı belän Livannan bulğan Hala xanım äytüençä, amerikannar kitsä Ğiraqta watandaşlar suğışı başlanırğa mömkin. Çönki, şiği möselmannar ber äyber teli, sönnilär – ikençe, kördlär – öçençe äyber.
Qısqası, Amerikannar üzläreneñ Ğiraqtağı startegiäsen nıqlap uylarğa tieş. Yuq isä, alarnıñ anda buluwı qarşılıqlarnı köçyätep kenä toraçaq.
Ali Gilmi, Praga
Ämmä qayber belgeçär bu fikerne xata dip sanıy. Yaqın könçığış belgeçe, Londonda çığa torğan "Sunday Times" gäzite jurnalistı, suğış waqıtında Bagdadta bulğan Hala Jabber süzlärençä, amerikannar Ğiraqta xata yasawın däwam itä. Azatlıqqa birgän äñgämäsendä ul, amerikan xärbiläre Ğiraqqa kergändä alarnı xuplap qarşı alğan ğiraqlılar da qaraşın üzgärtä başladı, xäzer alarda amerikannarğa qarata näfrät xise üsä, dide:
Audio
Hala xanım, amerikan xärbilärenä xöcümnär äzerläwdä qatnaşqan ğiraqlılar belän söyläşkän. Alarnıñ barısın da Saddam tarafdarları dip äytü zur xata, di ul. Amerikağa qarşı xis totqan bu keşelärneñ, härberseneñ üz säbäbe bar: kemneñder suğış waqıtında tuğanı ülgän, ul üçen ala, kemder amerikannarnıñ ğiraqlılarğa qarata mönäsäbäte belän qänägät tügel, tentülär ütkärüwe, xatın-qızlarğa tiyüläre belän...
Londonda çığa torğan Times jurnalı öçen Ğiraq suğışın yaqtırtqan Daniel McGrory şul uq fikerdä. Azatlıqqa birgän äñgämäsendä ul, amerikannar bik küp xatalar yasadı, näticädä, üz başına doşman tupladı, dide ul:
Audio
Amerikannar, alarğa töbäp atqan här keşene İslamçı fanatik dip atıy. Bu alay tügel, di Daniel. April ayında Bagdadqa kergän amerikan xärbilären xalıqnıñ kübese xuplap qarşı aldı. Läkin xärbilärneñ xalıq belän qırıs eş itüwe arqasında, alarğa qarata näfrät tudı. Alay da, Daniel süzlärençä, ägär amerikan xärbiläre üzläreneñ totışın üzgärtsä, ğadi xalıqnı tügel, ä çın cinäyätçelärne bastırsa, Ğiraq uramnarında iminlek tä''min itä alsa, keşelärneñ fikere üzgärergä mömkin.
Şul waqıtta, ber paradoks küzätelä. Amerikan xärbilärenä näfrät xise bulsa da, xalıqnıñ kübese alarnıñ ildän kitüwen telämi. Çığışı belän Livannan bulğan Hala xanım äytüençä, amerikannar kitsä Ğiraqta watandaşlar suğışı başlanırğa mömkin. Çönki, şiği möselmannar ber äyber teli, sönnilär – ikençe, kördlär – öçençe äyber.
Qısqası, Amerikannar üzläreneñ Ğiraqtağı startegiäsen nıqlap uylarğa tieş. Yuq isä, alarnıñ anda buluwı qarşılıqlarnı köçyätep kenä toraçaq.
Ali Gilmi, Praga