Accessibility links

Кайнар хәбәр

K-159 su astı köymäse ni öçen battı?..


Uzğan şimbä irtäsendä Barens diñgezendä Rusiäneñ tağın ber su astı köymäse battı. Ütilgä alıp barılğan K-159 köymäsendä bulğan 10 keşeneñ ni barı berse isän qalğan. Saqlanu ministrı Sergei İvanov xärbilärne saqlıq çaraları kürmäwdä, wayımsızlıqta ğäyepläde. Ämmä, "Kurski" faciğäsennän soñ 3 yıl ütügä bulğan bu yaña qaza Rusiäneñ xärbi köçläre xaläte turında citdi sorawlar tudıra...

40 yıl elek tözelgän K-159 atom su astı köymäse xärbi saftan 1989-nçı yılda uq çığarılğan bulğan. 2000-nçe yılda anı sütep, ütilgä cibärergä qarar itelgän. Ni öçen bu köymä Gremixa nığıtmasında 2003-neñ avgustına qädär çerep yatqandır, äytüwe qıyın. Cawapsız sorawlar çınlap ta baytaq. Barens diñgezeneñ avgust ayında tınıç bulmağanın diñgezçelär yaxşı belä, şuña da qaramastan, köymäne Polyarnıy şirkätenä küçerü öçen näq menä avgust axırı saylanğan. Qazanıñ säbäpläre älegä räsmi iğlan itelmäde. Bulğan mäglümätlärdän şul mäglüm: K-159 köymäsen su östennän, başqa ber köymägä tağıp alıp barğannar. Batmasın öçen yaq-yağına 4 panton bäylägännär. Köçle ştorm waqıtında troslar özelgän, ä bälki nıqlap bäylänmägän bulğan. Näticädä köymä su astın kitkän. Köymädä bulğan 10 xärbineñ ni barı berse, Maksim Sibulski çığıp qotılğan. İke sägät salqın suda qalğan Maksim xäzer xastäxanädä yata. Anıñ 9 iptäşe xäläk bulğan. İkeseneñ ğäwdäse tabıldı. Qalğan 7-se käymädä qalğan sanala.

Qara diñgez flotınıñ elekke başlığı, 1983-tä bu köymädä diñgezgä çıqqan Eduard Baltin süzlärençä, köymäneñ su östendä yözü säläte ul çaqta uq bik tübän bulğan. İñ yaxşısı – anıñ bar tişegen tomalap küçerergä kiräk ide, di ul. Ni öçen anda 10 keşene utırtırğa kiräk bulğandır, monısı añlaşılmıy, di Baltin.

Uzğan atna axırında qaza urınında bulıp qaytqan saqlanu ministrı Sergei İvanov, xärbilärne wayımsızlıqta, saqlıq qağidälären ütämäwdä ğäyepläde. Bu, älege dä bayağı "urıs avosenä" ömetlänü, ğap-ğadi başbaştaqlıq, dide ul. Yäkşämbe könne ul prezident Putinnı berençe näticälär belän tanıştırdı. Putin qazanı centekläp tikşerergä kürsätmä birde. Tikşerü eşläre äle däwam itä. Ä Gremixadağı su astı käymäläre başlığı, K-159nı küçerü operastisäsen citäklägän kapitan Sergei Jemçujnıy inde urınınnan alındı.

Xäzer K-159 Barens diñgeze töbendä, 238 metr tiränlektä yata. Xärbilär äytüençä, anıñ atom reaktorı tomalanğan xäldä, şuña kürä zıyan yuq. Düşämbedä Tönyaq flot wäkile Vladimir Navrotski, töbäktäge nurlanış däräcäse normal dip xäbär itte. Köymä su töbennän kiläse yılda kütäreler, dide ul. Qayber belgeçlär kütärü operatsiäse 150 million dollarğa töşäçäk, dip sanıy. Rusiäneñ bu ölkädä baş belgeçe Yuri Senatski, Exo Moskvı radiosına, ägär andıy aqça bar ikän, köymäne kütäräse yuq, täcribäle Norvegiä belgeçlären, köymägä töşep mäyetlärne kütärergä genä sorarğa kiräk, dide.

Germaniäneñ Frankfurter Rundschau gäzite üzeneñ bügenge sanında, ni ayanıç, Kurski faciğäse Rusiälelärne bernigä öyrätmäde, dip yaza. Xäläk bulğan 9 xärbi turında räsmilär berni äytmi, ä menä köymädäge reaktornıñ zıyansız ikäne turında bar mäglümät çaraları şul qädär ışandırıp söyli ki, xättä ışanası kilmi, dip yaza gäzit. Kurski qazası waqıtında da prezident çittä ide, Mäskäwgä qaytıp tormadı. Bu yulı da, üzeneñ İtaliä säfären özmäde. Bu – ayanıç simptom, dip yaza Frankfurter Rundschau.

2003-nçe yılnı belgeçlär Rusiädä texnogen qazalar yılı bulaçaq dip farazlağan ide. Bu, törle tarmaqlarda texnika häm texnologiäneñ iskerüwe, matdi qıtlıq belän añlatıla. Xärbi ölkädä şul uq xäl. Küräseñ, eş başbaştaqlıq-wayımsızlıqta ğına tügel, ä texnikanıñ iskerüwe, xärbilärneñ tübän äzerlegendä.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG