Accessibility links

Кайнар хәбәр

Möselman yäşlären terror yulına närsä kiterä?


11 sintäbr yaqınlaşqan sayın terror qaydan çığa digän soraw yañadan köntärtibenä menä, xörmätle tıñlawçılar. Terror yulına dini mädräsälärdä uqıp xäyerçelektä üskän keşelär basa digän, elektän ük yäşäp kilgän stereotip – çınbarlıqqa turı kilmi. Möselman yäşlären terrorğa närsä kiterä? Konservativ İslamğa yäşlär niçek kilä?

Frans Press agentlığı xäbärçese belän söyläşüdä Qahirä yäşäwçe Ahmäd isemle 31 yäşlek dizayner, küplär möselman qardäşlegeneñ çınnan da tormışqa aşuın telär ide, eşquarlarğa banklardan aqça urlarğa yul quyılmasqa tieş, şunnan soñ tınıçlıq häm iminlek bulaçaq dip äytkän. Ğaräp yäşläre üz illärendägä korrupsiä häm başbataştaqlıqtan çığu yulların konservativ İslam nigezlärendä tabırğa tırışa. Darular citeşterä torğan şirkättä eşläwçe tağın ber yäş yeget, Mostafa, xalıq tınıçlıqta yäşärgä teli, säyäsät ber kemne dä qızıqsındırmıy di. İslam-tormış qanunı, ğailädä, cämğiättä häm eştäge qanunnarnıñ nigeze dip däwam itä Mostafa. Qahirädä yäşägän bu ike yäş belgeçneñ aylıq eş xaqları 100 häm 220 yevro çaması. Misır başqalasında bu aqça oçnı oçqa bäylärgä genä citä. Möselman yäşläre turında söylägändä ni öçen terror süzen dä qatnaştırırğa turı kilgänen añlatıp ütäm, xörmätle tıñlawçılar. Könbatışta terrornı İslam belän bäyläw ğadäti xälgä äylänep bara. Kiçä genä –Bombay''da bulğan şartlawlardan soñ külägä şunda uq şähärneñ möselmannar küpläp yäşägän ber bistäsenä töşte, dip söylägän idem. Xäbärlärdä şul küzätelä-terrorda şiklänelep yäki terror ğamällärendä qatnaşuına dälillär bulıp qulğa alınğan möselman yäşläreneñ kübese-belemle, yarlı häm pıçraq bistälärdä, mädräsälärdä uqığan şäkertlär tügel. Äytik şul uq Bombay''da şiklänelep qulğa alınğannar arasında 28 yäşlek ğalim-yurist, anı uzğan dikabr ayında Bombay metrosında bomba şartlarğa cıyınuda ğayeplädelär.. Tağın ber keşe-33 yäşlek Anwar Ali isemle komputer belgeçe, urdu tele uqıtuçısı , mart ayında Bombay''da poezda şartlaw oyıştıruda ğayeplänep qulğa alınğan çaqta ul doktorlıq dissertatsiäsen äzerläp yatqan bulğan dielä. Ul çaqta 10 keşe hälak bulğan ide, 74e cärähätlär aldı. Häm bu isemlekne tağın da däwam itep bula. Bu yäş belgeçlär turında alarnıñ eş urınnarında barı tik yaxşı süzlär genä äyetelgän, ğailäläre dä bulğan. Närsä etärä yäşlärne bu yulğa? Üz illärendäge ömetselek häm bälki dä alladan qurqu. Misırda dini üzañ üsä bara. Statistik mäğlümatlär bulmasa da, tirä-yaqta yäşlärneñ, bigräk tä yäş qızlarnıñ kiemnärenä küz salsañ-alar arasında möselmança başların qaplağan, xattä küzlären genä qaldırıp "niqab" dip isemlängän päräncä kigännäre arta bara. Möhammäd isemle 31 yäşlek xisapçı – xalıq dini bulırğa tieş, yuqsa allanı räncetäbez , di. Berniçä ay elek Rania 29 yäşlek injenerğa kiyäwgä çıqqanda bik matur zamança açıq tuy külmäge kigän bulğan. Xäzer inde barı tik xatın-qız jurnalistlar belän söyläşü taläben quyğan Rania-"niqab", küzlärne genä açıq qaldırğan päräncä kiä. Ranianıñ ğailäse anıñ yabıq yörüenä qarşı çıqsa da yäş xatın ireneñ süzen tıñlağan. İre Omar isä- "niqab" kigän xatın-qız çın mäğnäsendä din häm irenä tuğrı ber xatın digän. Alay da hicab kimägän xatınnar-naçar digänne añlatmıy äle, di Omarnıñ dusları, Läkin hicab kiüçelär-yaxşı yäisä yaxşılıqqa omtıluçı xatın-qızlar... Möselman yäşläre üz illärendäge säyäsi, iqtisadi problemalarnı, korrupsiä häm kiläçäkkä ömetsezlek kebek mäs''älälärne şulay itep İslam, qayber oçraqlarda konservativ İslam yardämendä çişep bulır dip ömetlänä.
XS
SM
MD
LG