Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğiraqtağı çığımnarnı qaplaw öçen Bush Kongresstan $87 milliard soradı, amerikan xalqın häm bar dönyanı yärdäm itergä çaqırdı


Quşma Ştatlarnıñ Ğiraqtağı säyäsätenä qarata arta barğan tänqit sürätendä, uzğan töndä amerikan prezidentı televidenie aşa çığış yasadı. George Bush amerikan xalqınnan häm bar dönya cämäğätçelegennän Ğiraqnı tözekländerüdä häm terrorğa qarşı däwam itkän suğışta yärdäm soradı...

Amerikan prezidentınıñ bu çığışı, soñğı 4 ayda Ğiraqqa bağışlanğan berençe zur çığışı buldı, xörmätle tıñlawçılar. Xäterläsägez, 1nçe may könne, Abraham Lincoln isemle xärbi köymägä basıp, George Bush Ğiratqağı xärbi kompaniäneñ tämamlanuwı turında beldergän ide. Ämmä Ğiraqtağı bäreleşlär monıñ belän genä tuqtalmadı. 4 ay eçendä anda tağın 147 amerikan xärbie xäläk buldı, bu isä suğış waqıtında ülgännärdän dä kübräk digän süz. Matdi çığımnar da könnän kön üsä bara. Şuşı sürättä amerikan xalqında Bushnıñ Ğiraq säyäsätenä qarata şiklär arta. Üzeneñ 15 minutlıq çığışında amerikan prezidentı bu şiklärne taratırğa tırıştı. Bush, Amerikanıñ terorğa qarşı suğışında Ğiraqnı "üzäk front" dip atadı, häm dä Ğiraq belän Äfğanstannı totrıqlılıq yulına bastırmıy torıp, Amerika annan kitmiäçäk dip belderde:

Audio (George Bush)

"Ğiraqta, Äfğanstanda häm tirä yaqta demokratiä häm çıdamlılıq urnaşu xalıqara terorçılıqqa zur orım bulır ide."

Uzğan atna Kongresstan kilgän mäglümätlärgä tayanıp, bez Bushnıñ Ğiraq öçen 60-70 milliard dollar soraw niäten äytkän idek. Bu san tağı da zurraq bulıp çıqtı. Ğiratqağı çığımnarnı qaplaw öçen Bush kiläse yılğa Kongresstan 87 milliard dollar soradı. Aqçanıñ ber öleşe Äfğanstanğa qaralğan. Bush süzlärençä, bu açqa tözekländerügä, su-elektr buldıruğa, mäktäplär, yullar, xastaxanälär tözügä, qısqası bu illärne totrıqlı itügä kitäçäk. Näticädä Amerikanıñ da iminlege köçäyçäk, dide ul.

Xäzerge waqıtta Ğiraqta 130 meñ çaması amerikan xärbie barın äytep, Bush, alarnıñ qayçan qaytarılaçağı turında berni äytmäde. Dönya cämäğätçelegenä möräcägät itep, Bush Ğiraqta xalıqara köçlär urnaştırunı raslağan yaña rezolutsiäne xuplarğa öndäde.

Bilgele bulğança, Fransiä belän Germaniä, bu rezolutsiä Berläşkän Millätlärgä citärlek wäkälät birmi dip, anı xuplarğa aşıqmıy. Bush bu illärneñ isemen äytmi genä, alarnı, bulğan qarşılıqlarnı onıtıp, Ğiraqnı tözekländerü eşenä cigelergä çaqırdı.

Ğiraqqa basıp kerü öçen töp säbäp bulğan, bu ilneñ küpläp üterü qoralı, anıñ buluına dälillär turında, Bush, şulay uq, berni äytmäde.

Ğiraqta soñğı waqıtta bulğan xöcümnär öçen ul Saddam rejimı qaldıqların häm çit il terorçıların ğöyepläde. "Bu ike törkemneñ ni däräcädä bergä eşläwen belmim, läkin alarnıñ maqsatı ber" dide ul:

Audio (George Bush)

"Bu xöcümnär suqır näfrät kenä tügel. Terrorçılarnıñ strategik maqsatı bar: alar bezneñ Ğiraqtan eşebezne betermiçä kitüebezne teli. Alar sivilizatsiäle dönyanıñ ixtiarın qaqşatırğa teli."

Ğiraqta bulğan soñğı xöcümnär häm arta barğan çığımnar sürätendä, Bushnıñ üz ilendä abruyı töşä. Soñğı fiker beleşülärgä qarağanda, anıñ reitinğı, berniçä ay elek 60-70 protsent bulsa, xäzer 52gä qalğan.

11 sintäber qorbannarın iskä alu könenä 3 kön qala yasağan çığışında, Bush – Amerikan xalqı bu qara köngä qädär "yalğan komfort" xalätendä yäşäde, häm bu xalätkä başqa äylänep qayta almıy , dide. Bush süzlärençä, Amerika, 80nçe yıllarda Livanda, 90nçı yıllarda Somalida tınıçlıq saqlaw operatsiälären tuqtatıp zägiflek kürsätkän, häm şunıñ belän üzenä terrorçılar çaqırğan:

Audio (George Bush)

"Bez şunı añladıq, terror xöcümnäre köç tügel, köçsezlek arqasında kilä. Andıy xöcümnärne buldırmas öçen – doşmannıñ üz öyendä eş itergä kiräk. Şuña kürä, alarnı üz şähärlärebezdä, üz uramnarıbızda başqa kürmäs öçen, bez alarğa qarşı Ğiraqta, Äfğanstanda köräşäbez."

Bush sorağan 87 milliardnıñ 66-sı – xärbilärgä, küzläw operatsiälärenä kitäçäk. 1 milliard çaması – Äfğanstanğa.

Ämmä Kongresstağı demokratlar, Bushnıñ üteneçen alay ciñel genä qänäğätländerergä cıyınmıy. Alar, tawış birgänçe, bu aqçanıñ niçek totılası, Amerikan xärbiläreneñ Ğiraqta tağın küpme toraçağı turında mäglümät taläp itergä cyınıa.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG