Accessibility links

Кайнар хәбәр

Çeçnädä "зачистка"lar awıllarda ğına tügel, saylawaldı eşlärendä dä alıp barıla


Çeçnä prezidentı urınına däğwalawçılar sanı könän-kön diärlek kimi bara, xäzer alar cidäw genä qaldı. Berük waqıtta Çeçnäneñ yaña citäkçese bulu ixtimalı anıñ xäzerge xucası Äxmät Qadırovta kön sayın arta bara, gärçä xalıqnıñ anı yaqlawı bik tübän bulıp qala birä dip xäbär itelsä dä. Qadırovnıñ barıber ciñüwenä ışanu artında anıñ Mäskäw tarafınnan yaqlanuwı tora.

Duma deputatı Aslambäk Aslaxanov häm eşmäkär Mälik Säydullayevlarnıñ, berençese üze teläp, ikençese mäxkämä qararı nigezendä prezident yarışınnan töşep qaluwınnan soñ Äxmät Qadırovnıñ xäzer aña yanarlıq köndäşläre qalmadı da, xörmätle tıñlawçılar. Çärşämbedä prezidentlıq öçen köräştän waz kiçüwen respublikanıñ xärbi komendantı urınbasarı Säyetsälim Tsuev ta iğlan itte, moña qädär köräşne azaqqaça alıp barunı wäğdä itkän şuşı nämzät älege fikeren sintäbrneñ 15-endä Rostov-Dondağı citäkçelege yanında bulıp qaytqannan soñ üzgärtte. Anda Tsuev belän ni turında söyläşüläre xäbär itelmäsä dä, näticä şul - ul Çeçnä prezidentı bulu öçen barğan köräştän çığa. Moñardan tış Äxmät Qadırov üz qazanışları isemlegenä tağın berne yazıp quya ala. Älegä yarışta qalğan nämzätlärneñ berse Şamil Buraev, Qadırov terkäwen ğämäldän çığarunı taläp itep anı mäxkämägä birgän ide. Buraev monı bolay añlattı - Çeçnäneñ xäzerge citäkçese saylawaldı kampaniäsendä mäğlüm "xakimiat mömkinlekläre"n qullana, ayırım alğanda, üzeneñ prezident Putin belän oçraşuwın agitatsiä maqsatlarında faydalana. Läkin Çeçnäneñ Yuğarı mäxkämäse alay uylamıy bulıp çıqtı, çärşämbedä ul üzeneñ utırışında Şamil Buraev däğwasın kire qaqtı häm Qadırovnı terkäwne ğämäldän çığarudan baş tarttı. Şulay itep Çeçnädä "zaçistka"lar, yäğni çistartular çäçän awıllarında ğına tügel, saylawaldı qırlarında da bara. "Anda yaña prezident kem bula inde?" digän sorawlar xäzer torğan sayın sirägräk işetelä, çönki cawapnı bügennän ük äytep bula. Küzätüçelär fikerençä, federal'' üzäk üze öçen bu saylawlarnı inde ütkärgän, xäzer şunıñ näticäsenä räsmi ber aqlaw alu ğına kiräk. Bälki bu inde distä yılğa yaqın barğan suğıştan qotılunıñ ber yulı bularaq şulay eşlänäder, ni disäñ dä, başta referendum aşa Konstitutsiä qabul itü, ä annarı saylawlar ütkärü qayçandır baş kütärgän respublikada formal'' ğına bulsa da tärtipneñ urnaştırıluwın kürsätergä tieş. Bar soraw şunda - kemgä kürsätergä tieş, kön sayın ülem, talaw, aqça dawlaw qurqınıçı astında yäşägän çäçännärgäme, ällä inde suğış xäbärlärennän tuyıp kilgän tirä-yündäge dönyağa ğınamı... Soñğı 2-3 yıl eçendä Rusiäneñ yuğarı citäkçelege ildä "idarä itärlek demokratiä" qoru eşen alıp bardı häm bu şaqtıy uñışlı ğına eşlände diärgä bula. İrekle mäğlümat çaraları yuq itelü säbäple Rusiä xalqı xäzer ildäge çın wäzğiatne belüdän mäxrüm, häm alar Çeçnä mäs''äläsendä barı tik şunı ğına - annan yaman xäbärlär kilep borçımawın ğına teli. Çeçnädä dä xäzer üz xakimiat bağanasın qorıp häm anıñ başına yänä Äxmät Qadırovnı utırtıp Mäskäw Duma häm prezident saylawları aldınnan çäçän suğışın tuqtatuğa ireşüwen kürsätergä teli bulsa kiräk. Läkin 1996-nçe yılda, şulay uq saylawlar aldınnan Rusiä monı ber kiçergän ide inde.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG