Accessibility links

Кайнар хәбәр

Saylawlar qanunı xakimiätlärgä östenlek birä, oppozitsiäne cazalandıra


Çeçnädä Axmed Qadırovnıñ täsirle köndäşläre kandidatlıqların kire alğan yaki çitlätelgän bulsalar da, anıñ taraftarları mäsäläne yazmışqa qaldırmadılar. Qalğan kandidatlarnıñ ikese belän ängämä ütkärgännäre öçen ike cirle gazetağa ştraf salındı. Russiäneñ saylau qanunı Dikäber ayındağı parlament saylaularınnan alda demokratik debatlarnı çikliäçäk kebek kürenä. Bu xaqta Finential Timesta basılıp çıqqan maqälä.

Gazetanıñ yazuınça, Çeçnädäge bu vaqiğä hiç şiksez Qadırovnıñ ciñüenä yardäm itüne maqsät itep quyğan ide. Saylau qanunı Könbatıştağı ike üzençälekne tıya. Berençedän, medianıñ säyäsmännär turında xökem yöretüe, kemne dä bulsa täqdim itüe yaki barlıq kandidatlarğa da berük mömkinlek birmävne tıya. İkençedän, yuğarı däräcädäge räsmilär kemne dä bulsa yaqlıy almıylar. Gazeta isemle gäzitneñ möxärrirı Raf Şakırovnıñ süzlärençä, qanun tulısınça ämälgä quyılsa ul qurqınıçlı bula ala. Şuşı borçılu säbäple, ber törkem säyäsmän qanunnı tikşersen dip Russiä Konstitutsiä Mäxkämäsenä möräcäğät itte. Äle berniçä atna ğına elek qanun abtsrakt bulıp kürensä, xäzer inde anıñ teşläve sizelä. Ğädättäntış xällärdä Jurnalizm üzäge xezmätkäre Mixail Melnikovnıñ fikerençä, qanun Kreml häm tarftarlarına östenlek birä, oppozitsiäne cazalandıra. Anıñ süzlärençä, tik ber Kaliningradta ğına 16 kisätü yasalğan. Şulay uq Tulada kommunistlar turında ğına yazğanı öçen kompartiäneñ cirle gazetasınıñ eşe tikşerelä. Ä inde Kommersant Vlast jurnalı Sez Lujkovtan tuymadığızmı digän sorau quyanı öçen kisätelgän. Melnikov , älegä ber genä näşer organı da yabılmağan bulsa da, jurnalistlar tänqitlänmäs öçen yazar aldınan ike märtäbä uylanalar. Näticädä kandidatlarnıñ saylau programması da telgä alımağannıqtan, saylaular küñelsez ütä dip belderde. Federal Saylau komissiäese başlığı Aleksander Veşnyäkov qanun balanslı xäbär birüne häm medianıñ cavaplılıq kürsätüen buldırunı küz aldında tota dip äytte. Anıñ süzlärençä, yaña qäğidälär ütkändä aqça yardämendä qayber säyäsmännär tuında tiskäre propoganda alıp barıluı säbäple tuğan ğadelsezlekne beterüne küz aldında tota ikän. Monda Sergey Dorenkonıñ 1999-nçe yılda ul vaqıtta Boris Berezovskiy kontrolendäge ORTda Primakov häm Lujkovqa höcümnäre küz aldında totıla. Läkin, xäzer il külämnedäge televideniä stansiäläre dävlät , ä mädia ireklege xakimnär belän Veşnyäkov komissiäse qulında. Kreml isä alarğa üze yaqlağan partiä häm kandidatlar turında informatsiä taratuları öçen basım yasıy. ORT Russiä prezidentı Putinneñ Qadırov häm Matvienko belän oçraşuları, Kreml yaqlı Berdäm Russiä qoıltayına qatnaşuın kürsätte häm bu asılda qanunnı bozu bulıp tora. Köndäş säyäsmännäreneñ şikayätenä qaramastan, ORT da, Putin dä kisätelmädelär. Mäskävdäge Media qanunı häm politik İnstitutnıñ başlığı Andrey Richterneñ belderüenä qarağanda, bu qanun üzsenzurağa kiteräçäk, medianı fäqirläşteräçäk häm saylaularnıñ dürt yıl elek bulğanı kebek çanlı ütüenä qomaçaulayaçaq. Bu demokratiägä häm saylauçılarğa xezmät itärme, anısı kiläçäktä kürener.

Färit İdelle, Praga.
XS
SM
MD
LG