Accessibility links

Кайнар хәбәр

Amerikannar İminlek Şurası qararına Fransiä, Germaniä wä Rusiä täqdimnären kertügä haman da qarşı


Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ İminlek Şurası Ğiraqtağı säyäsi täräqqiatne küzallağan maxsus qararnı tikşerä, xörmätle tıñlawçılar. Şura äğzalarına ul Quşma Ştatlar tarafınnan täqdim itelgän ide. Fransiä, Rusiä, Germaniä kebek illär aña, Ğiraqtağı xakimiatneñ ğiraqlılarğa tögäl qayçan tapşırıluwı xaqında östämä täqdimnären kertergä tırışsa da, amerikan yağı alarnı kire qaqtı. Şulay da İminlek Şurası qararnı qabul itärä dip kötelä.

Amerikannar İminlek Şurasına üz qarar ölgesen inde küptännän birsä dä, Şura äğzaları arasında anıñ eçtälege xaqında fiker alışular çärşämbegä qarşı töndä genä tämamlandı. Häm alarnıñ ällä ni faydası da bulmadı kebek - Amerika Quşma Ştatları Fransiä, Germaniä häm Rusiä kebek illärneñ prinsipial'' täqdimnären qabul itüdän baş tarttı. Äle genä telgä alınğan öç il räsmi Waşingtonnan, İminlek Şurası qararında Ğiraqtağı xakimiatneñ qayçan ğiraqlılarğa tapşırıluwın açıq itep bilgeläwne taläp itä. Amerikannar isä älegä waqıtı tögäl bilgelängän ber genä närsägä riza, Ğiraqtağı Waqıtlı idarä şurası dikäbrneñ 15-enä qädär il Konstitutsiäsen qabul itüneñ häm saylawlar ütkärüneñ qayçanğa bilgeläwen iğlan itärgä tieş. İminlek Şurasındağı fiker alışular tögällängännän soñ andağı amerikan daimi wäkile John Negraponte xäbärçelärgä, bez qalğan närsälärneñ älegä, New Yorktan torıp xäl itügä qarağanda, Ğiraqtağı täräqqiatneñ niçek baruwına bäyle buluwın telär idek dip belderde. Atnakiç Quşma Ştatlar prezidentı George Bush Aziä säfärenä çığıp kitä häm Waşington aña qädär İminlek Şurasında yaña qararnıñ qabul itelüwen telär ide. Läkin amerikan yağınıñ Fransiä, Rusiä häm Germaniä täqdimnären kire qağuwı, İminlek Şurasında Ğiraq suğışı säbäple barlıqqa kilgän tirän qarşılıqlarnı beterü ömeten yänä yuqqa çığara. Näq menä yaña qarar, anı bergäläşep äzerläw, beryaqtan amerikan wä britannarnı, ä ikençe yaqtan fransuz, german wä urıslarnı ber-berenä yaqınaytıp, Ğiraqnı torğızu ölkäsendä alar urtaq eş alıp barır dip kötelgän ide. Sişämbedä Berläşkän Millätlärneñ general'' sekretare Kofi Annan da Quşma Ştatlarnı, Şurada mömkin qädär kiñräk yaqlaw tabarğa tırışırğa öndägän ide, anıñ fikerençä, Şura qararları ul berdäm bulğan oçraqta ğına näticäle häm ütemle bula. Elegräk Fransiä, Rusiä häm Germaniä Ğiraqtağı xakimiatne amerikan xärbilärennän nindi dä bulsa cirle idarägä inde berniçä ay eçendä ük tapşırunı alğa sörgän ide. Waşington belän kompromiss tabu maqsatında alar soñraq bu taläptän waz kiçte häm barı tik, Ğiraq xakimiaten tapşırunı İminlek Şurası bilgelärgä tieş digänen genä täqdim itte. Ämma bu da amerikannar yağınnan qarşılıqqa oçradı, alar xäzer dä üzläreneñ elekke bilgelämäsen yaqlıy. Anda isä "xakimiat wäkalätläre Ğiraq xalqına bu ğämäli yaqtan qayçan urınlı bulaçaq, şunda qaytarılaçaq" dielä. Berläşkän Millätlärdäge fransuz, german wä urıs wäkilläre Waşingtonnıñ şulay qatı toruwı uñayınnan xosusi söyläşülärdä üzläreneñ qänäğätsezlegen beldersä dä, monı açıqtan-açıq belderüdän älegä totılıp tora. Şunnan añlaşılğança, alar amerikannar täqdim itkän qarar belän tulısınça kileşmäsä dä, tawış birgändä totılıp qına qala ala. Bu möhim ber närsä, çönki ul oçraqta Şuranıñ daimi äğzaları Fransiä häm Rusiä üzläreneñ veto xoquqın qullanmayaçaq digän süz. Quşma Ştatlarğa İminlek Şurasında 9 yaqlaw tawışın qazanu da citäçäk. Şuña da Berläşkän Millätlärdäge diplomatlar, New Yorktağı tawış birü, ä ul Qazanda inde tön bulğanda ütäçäk, amerikannar telägänçä bulaçaq digän faraz belderä.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG