Accessibility links

Кайнар хәбәр

Bagdadtağı xöcümnär artında çit il keşläre tora, dip sanıy amerikan räsmiläre


Ramazannıñ ikençe köne dä Ğiraqta şartlawsız ütmäde. Bagdadtan 60 çaqırım yıraqlıqta urnaşqan Falluja şähärendä çirattağı intihar xöcüm bulğan, tınıç xalıq arasında qorbannar bar. Düşämbedä Bagdadta bulğan şartlawlar näticäsendä 35 keşe xäläk bulğan ide. Amerikan räsmiläre fikerençä, bu intihar xöcümnär artında çit il keşeläre tora

Düşämbedä, Ramazannıñ berençe könendä Bagdadta ber yulı 4 şartlaw yañğıradı. Berse Xalıqara Qızıl Xac/Qızıl Ay oyışması binası qarşında, qalğan öçese – politsiä bülekläre yanında. Barlığı 35 keşe xäläk buldı, 200dän artığı cäräxätlär aldı. Saddam bärep töşerelgännän birle bu Ğiraq başqalasında iñ zur yuğaltu bulıp tora. Amerikan räsmiläre, şuşı intihar-xöcümnär artında çit il suğışçıları tora, digän fiker belderä. Berençedän, bu Saddam keşeläre başqarğan xöcümnärgä oşamağan. Ğiraqnıñ İdarä Şurasında tışqı eşlär ministrı Hoşiär Zebari äytüençä, bu xöcümnär Ğiraqlılarğa xas tügel, alar kübräk Äl-Qaidä qulın xäterlätä. İkençedän, şul uq könne Ğiraq politsiäse maşinasındağı şartlatqıçnı şartlatırğa tırışqan bu keşene totqarlağan. Ul intihar-xöcümçelärneñ bişençese bulğan dielä. Ğiraqtağı amerikan xärbiläre wäkile, general Mark Hertling äytüençä, bu keşedä Süriä pasportı tabılğan, häm ul üzen politsiägä Süriäle dip tanıtqan.

Audio (Mark Hertling)

Düşämbedä Aq Yortta amerikan prezidentı George Bush Ğiraqtağı wazğiätkä bağışlanğan kiñäşmä ütkärde. Anda Ğiraq öçen cawaplı töp räsmilär qatnaştı: Amerikanıñ Ğiraqtağı adminsitratsiä başlığı Paul Bremer, Ğiraqtağı ğäskär başlığı general Abizaid, saqlanu minsitrı Donald Rumsfeld. Oçraşudan soñ Bush bolay dide:

Audio (George Bush)

"Bu xöcümnärne başqarğan keşelär salqın qanlı üterüçelär, terrorçılar. Alarnı tabu, qazıp çığaru öçen, iñ yaxşısı Ğiraqlılar belän eşläw. Bez bügen şul turıda söyläştek tä."

Xalıqara Qızıl Xac/Qızıl Ay binasına bulğan xöcüm näticäsendä kimendä 12 keşe ülde. Şahitlär äytüençä, şartlatqıç töyäp zür tizlek belän binağa taba barğan maşinağa Qızıl Xac/Qızıl Ay tamğaları töşerelgän bulğan. Säyäsättän çittä torğan, Ğiraqta 23 yıl eşläp kilgän, suğış äsirlärenä yärdäm itüçe bu oyışmağa moñarçı xöcüm yasalğanı yuq ide äle. Sişämbedä oyışmanıñ matbuğat wäkile Nada Doumani jurnalistlar belän oçraşıp bolay dide:

Audio (Nada Doumani)

"İminlek çaraların bez härwaqıt kürdek. Läkin zinhar, äytegez, maşinağa quyılğan şartlatqıçqa qarşı närsä eşläp bula. Mondıy xöcümne buldırmıy qalu bik qıyın."

Äytergä kiräk, Bagdadnıñ ğadi xalqı da kiçäge xöcümnärgä kisken tänqit belderä. 40 yäşlek Äxmät bezneñ Bagdadtağı xäbärçegä menä närsä äytte:

Audio (Äxmät)

"Bu terorçılıqnıñ soñğı çige. Ni öçen alar toraq urınnar, humanitar oyışmlarnı bombalıy. Üzläre monı qarşılıq dip atıy. Läkin bu qarşılıq tügel, xäläk bulğannar arasında ber amerikan da yuq. Qorbannar barısı da tınıç xalıq."

Alay da amerikan räsmiläre äytüençä, ber politsiä bülege yanıda xäläk bulğannar arasında ber amerikan xärbie dä bulğan. Äytkändäy, Ğiraqta suğış betkännän soñ anda ülgän amerikan xärbiläre sanı 113kä citte. Qızıl Xac oyışmasına kilgändä, yül ayında anıñ ber xezmätkäre atıp üterelgäç, häm dä avgustta BMO binasına bulğan xöcümnän soñ, oyışma Ğiraqtağı xezmätkärlär sanın 100dän 30ğa qaldırdı. Kiçäge xöcümnän soñ Ğiraqtan kitü fikerläre qabat äytelä başladı. Ämmä Quşma Ştatlar däwlät sekretare Colin Powell Ğiraqtağı humanitar oyışmalarnıñ eşe bik kiräk, alarnıñ kitüwe terrorçılarnıñ ciñüwen añlataçaq, dip, alarnı qalırğa, läkin, iminlek çaraların nığıtırğa çaqırdı. Qızıl Xac/Qızıl wäkile Nada Doumani süzlärençä, Ğiraqtan kitü turında älegä ber qarar da qabul itelmägän.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG