Accessibility links

Кайнар хәбәр

Berdäm däwlät imtixannarı kertelgäç tatar mäktäpläre yäşäp qala alırmı?


Tatarstannıñ Fännär akademiäsendä respublikanıñ Tarix institutı häm Mäğärif ministrlığı tarafınnan oyıştırılğan fänni konferensiä uzdı. Ul Rusiädäge milli respublikalarınıñ mäğärif sistemasında milli-töbäkara komponentnı tormışqa aşıruğa bağışlandı. Bu cıyılışta Tarix institutı direktorı Rafael Xäkimov, Mäğärif ministrı Faris Xarisov ta qatnaşırğa tieş idelär. Läkin alarnıñ möhimräk eşläre kilep çıqqan küräseñ. Konferensiäne Xäkimovnıñ urınbasarı Färit Soltanov alıp bardı, ä Faris Xarisov urınına ministrlıqnıñ bülek citäkçese Änisä Morozova çığış yasadı. Älege fänni cıyılışqa Başqortstan, Mari El, Mordoviä respublikalarınnan, Mäskäw, Pskov, Saratov, xätta Xabarovsk şähärlärennän dä ğalimnär kilgän ide. Tatarstan tarixçıları häm uqıtuçıları üzläreneñ çığışlarında tatar xalqı, Tatarstan tarixın uqıtu turında söylädelär. Çittän kilgän qunaqlar üz töbäkläreneñ, anda yäşäwçe millätlärneñ tarixı, mädäniäte belän tanıştıruda täcribäläre belän urtaqlaştılar. Şunısı qızıq, töbäklär, millätlär törle bulsa da, alarnıñ problemaları ber ük ikän – federal’ däräcädä bastırılğan däresleklärneñ milli tarixnı çağıldırğanda obyektiv bulmawı, yış qına andağı tarixi faktlarnıñ döreslekkä turı kilmäwe, milli-töbäkara komponentnı tormışqa aşıru öçen säğätlärneñ sanı bik az buluda. Mäsälän, urta mäktäptä Qazan xanlığınıñ tarixın öyränügä nibarı 2 säğät kenä birelgän, dip zarlandı Tarix institutınıñ milli belem häm tarix üzäge xezmätkäre Marat Ğibatdinov.

Xäyer, bu ölkädäge problemalar inde küptännän kön üzägendä tora häm alar çişelä bara. Ä menä mäğärif ölkäsendäge tağın ber mäs’älä – Rusiä mäktäplärendä kertelä torğan Berdäm däwlät imtixannarı äle yaña problema. Pänceşämbe könne ütkän Mäğärif ministrlığınıñ kollegiä utırışında süz şuşı xaqta bardı. Berdäm däwlät imtixannarın kertü mäs’äläse bezneñ öçen näq menä şul aldan äytelgän milli häm töbäkara komponentı tikşerü yağınnan qızıqlı. Älege imtixannar böten ildä kertelü säbäple, alarnıñ tikşerü eşlären, test materialların Rusiä Mäğärif ministrlığı buldıraçaq. Älbättä inde, bu materiallar barısı da rus telendä eşlänäçäk. Xäyer, alarnıñ küp kenä öleşe äzer häm qayber töbäklärdä eksperiment räweşendä berdäm imtixannarnı inde birä dä başladılar. Tatarstan älegä bu eşkä quşılmadı. Şuşı imtixannarnı kertü uñayınnan milli mäğärifkä qağılışlı berniçä soraw tua. Tatar, ğomumän milli mäktäplär öçen imtixannıñ test häm tikşerü materialları tatar häm başqa tellärgä tärcemä iteläçäkme? İtelsä, bu eş belän kem şöğellänäçäk? Milli mäktäplär öçen rus tele buyınça imtixan öçen maxsus testlar eşlänäçäkme? Kollegiä utırışında çığış yasağan Mäğärif ministrlığınıñ urta belem birü bülegeneñ citäkçese Andrey Nekrasov süzlärenä qarağanda, älegä bu yünäleştä bernärsä dä eşlänelmägän. Alay ğına da tügel, kollegiä utırışınıñ qararında da bu xaqta berni äytelmägän, konkret ğämällär xaqında yazılmağan. Döres, Andrey Nekrasov, bez älege mäs’äläne xäl itärgä tieşbez, monıñ öçen Rusiä Mäğärif ministrlığına xat cibärerbez, eşlärbez, dide. Läkin yış qına bezdä qararlar qabul itelep, aqçalar bülenep birgän oçraqta da tege yäki bu problemanı xäl itü şaqtıy awır bara. Tatar telenä bäyle oçraqta bigräk tä. Citmäsä, böten yuğarı uqu yortları şuşı imtixan näticäläre nigezendä genä uqırğa ala başlasa, tatar telendä belem birüçe VUZlar nişlär? Bu oçraqta tatar tele bötenläy kiräkmäs ber fän genä bulıp qala tügelme? Şulay itep, här uquçığa ber ük törle mömkinleklär birüçe häm Rusiäne aldınğı illär rätenä çığarırğa yärdäm itüçe dip aktiv reklamalanğan Berdäm Däwlät imtixannarı tatar mäktäpläre öçen qäber taşı bulıp çaqmasmı? Tatarstannıñ Mäğärif ministrlığı monı buldırmas öçen qayçan çaralar küräçäk? Qızğanıçqa qarşı, şuşı küpsanlı sorawlarğa älegä cawaplar yuq.



Gölnaz İlgizär
XS
SM
MD
LG