Accessibility links

Кайнар хәбәр

Efirğa kem xuca?


Bu atnada Tatarstan Däwlät Radiosı yaña tapşırular çeltärenä küçä. Bu raspisanie buyınça, ul üzeneñ tapşıruların VGTRK kanalı buş qaldırğan täräzälärgä quya. Atnasına 40 säğät däwamında Tatarstan Radiosı xäzer böten Rusiä teleradio tapşırular kompaniäse xuca bulğan efir waqıtında eşli başlıy. Yaña tözelgän raspisaniedä Azatlıq radiosınıñ tapşırularınıñ retranslyatsiä öçen waqıt qaldırılmağan. Ber qarasañ, qanuni yaqtan barısı da döres. Mäskäw üzeneñ xakimlegen iğlan itep kenä qalmıy ä ğämälgä quya. Häm bu eş VGTRK häm Tatarstan xakimiäte arasında kileşü nigezendä eşlänä. Älege kileşü xakimiät vertikalen urnaştırunı xäterlätte. Şartlarnı häm qararlarnı östän iğlan itälär. Törek mäqälendä äytelgänçä - “xaqıñ bar, alaçağıñ yuq.” 3-4 million xalqı bulğan respublikanıñ üze qaramağında efirı bulmağaç, mäğlümat ölkäsendä ireklek, möstäqillek turında söyläw bik awır. Ämma tağın ber qıyın xäl bar, dulqınnar, efirlar bülenä. Efirda monopoliä urnaştırıla, ä mäğlümatnı aluçı tıñlawçılar turında kem uylıy? Tatarstanda häm yaqın tirädäge respublikalarda yäşäwçe tatarlar Qazan aşa Azatlıqnı 6 yıl buyı tıñladılar. Xäzer alar bu mömkinlektän mäxrüm, häm alarnıñ tuğan teldä mäğlümat, cır, muzıka, ädäbi äsärlär tıñlaw xoquqın kem qänäğätländerer soñ? Rusiä qanunnarında millätlärneñ tigezlege, mädäniät üsterergä xoquqı turında äytelgän. Anı üti başlasañ, mömkinleklär yuqlığı açıqlana. Näticädä, millätneñ mäğlümat, mädäniät ixtiacları qänäğätländerelmi. Rusiä töbäkläreneñ kübesendä milli tapşırular az, yä isä bötenläy yuq. Qısqartu başlansa, iñ berençe häm iñ yaqlawçısız tapşırular - milli radio häm televidenie kanalları bulıp çığa. Şulay itep, 3nçe noyäberdä respublika möstäqillegeneñ nindi xäldä ikänlege tağın ber tapqır açıqlandı.

Şul uq waqıtta Azatlıq Radiosın retranslyatsiäläw öçen litsenziä kirtäse dä bar. Azatlıq Radiosına, Tatarstanda eşlär öçen litsenziä kiräkme soñ?

Bötendönya Keşe Xoquqları Deklaratsiäsendä, Rusiä qanunnarında da äytelgänçä, här keşeneñ mäğlümat alırğa xoquqı bar. Böten massa küläm mäğlümat çaraları öçen süz irege birelä, ämma bu xoquq litsenziälär, eşläw öçen birelgän maxsus röxsät käğäzläre belän çiklänä ala.

Bügenge köndä Tatarstanda törle massaküläm mäğlümat çaralar üz xezmätlären kürsätä. Mäsälän, Qazan kabel' televideniese çeltäre aşa meñnärçä xalıq kürşe Başqortostannıñ Sputnik Televideniesen, yä BBC World kebek distälärçä çit il telekanalların qarıy ala. Alarnıñ Tatarstanda eşlär öçen teleradioveşçanie komissiäse tarafınnan birelgän litsenziäläre barmı? Yuq şul. Çönki alar üzläre tapşıruların televizor qarawçılarına citkermilär. Ä alarnı kürsätkän kabel' televideniese şirkäte üze mäğlümat çarası bulğanlıqtan üze täqdim itkän kanallarınıñ eçtälege öçen tikşerü orğannarı aldında cawaplı. Mäsälän, Başqortstan televidenieseneñ Tatarstanda üz tapşıruların kürsäter öçen litsenziäse yuq, ä kabel` televidenieseneñ andıy käğäze bulğaç, BST Başqort Sputnik Televideniesen Qazanda qarıylar. Bu Rusiä mäğlümat çaraları turındağı qanun buyınça eşlänä, häm kabel' televideniese çeltäre üze nindi telägän televizion kanalın retranslyatsiägä quyarğa dip räsmilär belän kiñäş itärgä tieş tügel. Ä menä tapşırularnıñ eçtälege qanunnarğa qarşı bulsa, kabel' televideniese cawaplıqnı üze tartırğa tieş.

Ä Azatlıq radiosı mäs`äläsenä qaytsaq, ul üze Tatarstanda radio tapşırğıçlar totmağanda, annan tapşırular öçen litsenziälär soraw urınlı mikän? Anıñ efirğa kitkän materialları öçen retranslyatsiäne eşlägän oyışma cawap birä. Ber eş öçen ber ük waqıtta ike yaq cawaplı bula almıy. Ä menä Tatarstan Däwlät Radiosınıñ tatar telendäge tapşırularnı efirğa kertergä teläw yä telämäw - ul ikençe xäl. Räsmi Tatar radiosı üz tapşırularında östenlekne ikmäk, bäränçe üsterü kebek möhim temalarğa birsä, tatar dönyasınıñ törle noqtaları turında mäğlümat birügä Azatlıq kübräk iğtibar itä ide. Xäzer bu tematika ozın dulqınlı efirdan töşep qala. Milli yäşlärebez çit ildän tapşırıluçı erotik häm suğışlı kinolar, videokliplar qarıyaçaq. Alar qızıqlıraq ta, häm, iñ möhime, alarnı kürsätü öçen litsenziä kiräkmi.

Azatlıq Radiosı öçen, Qazannan İskänder Nurmi.

XS
SM
MD
LG