Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ yuğarı mäxkämäse Guantanamo totqınnarınıñ möräcäğeten tıñlayaçaq


AQŞ yuğarı mäxkämäse şäxsi ireklek häm milli iminlek turında barğan debatlarda üz fikren äytergä buldı.. Amerikanıñ Konstitutsion mäxkämäse kiçä Kubada –Guantanamoda totılğan äfgan suğışı äsirläre AQŞ mäxkämälärenä möräçäğät itä alamı digän mäsälädä qarar biräçäk dip belderde.

Amerika konstitutsion mäxkämäse Guantanamoda AQŞ xärbi dingez bazasında totılğan 12 kuweitle, ike britan häm Avstralianıñ 2 watandaşı turında yasalğan möräcäğätne tıñlarğa buldı. Elegeräk Amerikanıñ tübänräk mäxkämäse sivil mäxkämälärneñ Kubada totılğan 600 çaması taliban yäki al Qaida äğzası buluda şiklänelgän totqınnarnıñ möräcäğätlären tıñlarğa xoquqı yuq digän qarar çığarğan ide .Totqınnarnıñ advokatları AQŞ zakonsız törmä belän idarä itä, anda totılğan çit il keşelärenä üzläreneñ ğäyepsez buluın isbatlarğa mömkinçelek birelmi dip belderep kilä. Totqınnar öçen yuğarı mäxkämägä ike törkem märäcäğät itte. Şularnıñ berse NYta urnaşqan konstitutsion xoquqlar öçen üzäk. Anıñ xoquq direktorı Jeffrey Fogel Quşma Ştatları Guantanamo säbäple bik küp illär tarafınnan tänqitlände,Yuğarı mäxkämäneñ bu eş belän mäşğül buluı bik yaxşı häm ul döres qarar birer dip ömed itäm dide. 19nçe ğasırda AQŞnıñ Kubadan arendağa alğan dingez bazası Waşington yurisdiksiäsendäme digän soraw mäsäläneñ üzägendä tora.Ütkän mart ayında Waşington DCdä okrug apilatsiä mäxkämäse, tübänräk mäxkämäneñ baza Amerikanıñ tügel ä Kubanıñ yurisdiksiäsendä digän qararın yaqlap çıqtı.Şunlıqtan apilatsiä mäxkämäse AQŞ mäxkämäläre totqınnarğa açıq tügel digän näticägä kilde.Ämma Fogel kileşüdä xärbi bazanıñ Waşington yurisdiksiäsendä buluı açıq äytelgän di .(audio) Kileşügä tözältmälär kertelde häm Guantanamo AQŞ yurisdiksiäsendä digän süz qullanıldı. Kileşüdä Kubalılar da küzdä totılıp utrawnıñ suverenlege kebek süzlär alarğa ayrıldı. Mäsälä yurisdiksiädä tügel. Ul AQŞ yurisdiksiäsendä. Xelel cifäte 11nçe sintäberdä häläk bulğan AQŞ general prokurorı Teodor Olson , Yuğarı mäxkämäne, Guantanamo totqınnnarınıñ möräcäğätlären tıñlamasqa çaqırdı. Olson tübänräk mäxkämälär , Yuğarı mäxkämäneñ 53yıl elek qabul itkän qararın döres täfsilläde dip belderde. Bu qarar mondıy:xärbilär tarafınnan çit ildä qulğa alınuçılanıñ xoquqları turında mäxkämälär tügel ä başqarma xakimiäte häm xärbilär qarar birä.Yustitsiä ministırı John Ashcrof ta mart ayında tübänräk mäxkämäneñ qararın xuplap, suğış waqıtında prezident ilebezne ğänaxsız amerikannarğa zian birergä teläwçe-doşmannardan saqlaw sälätenä iä bulırğa tieş dip äytkän ide.Konstitutsie belgeçe Tom Goldstein kiçä CNN programamsında bu bik möhim konstitutsiä mäsäläse , bez bu sorawğa cawapnı belergä tieşbez bez moñı ğasırlar soñraq ta belergä tieşebz dip söyläde. Ämma totqınnarnıñ advokatları monda xökümätneñ bilgele qayber bülekçäläreneñ suğış waqıtndağı privilegiälärenä qarağanda kübräk närsä qurqınıç astında dip äytä.Fogel qaraşınça yuğarı mäxkämä nindi qarar çığarır , aldan äytü mömkin tügel . ber mömkinçelek , mäxkämä xärbi dingez bazsı AQŞ yurisdiksiäsendä tügel digän qarar qabul itep , mäsäläne kire tübänräk mäxkämälärgä tapşırır, ämma xökümät milli iminlek säbäplärennän çığıp , artıq ber närsä dä taläp itelmäskä tieş äytä ala. Ämma Fogel Yuğarı mäxkämä xökümätkä nişlärgä tieşlege turında detalle kürsätmä birä ala di. Yuğarı mäxkämä Guantanamo turındağı qararın aylardan soñ ğına belderäçäk. 11nçe sintäberdän soñ AQŞ iminlegen saqlaw öçen kürelgän qayber çaralar çınlap ta zarurmı ide digän sorawnıñ açıqlanuı öçen yıllar ütäçäk. bälkim dä bu çaralarğa 2nçe böten dönya suğışı waqıtında amerikalı yaponnarnıñ lagerlarğa yabıluı kebek kiläçäk buuın amerikannar qızğanıç belderäçäk .

färidä xämit,praga
XS
SM
MD
LG