Qazanğa Oljas Suleymenov kilde

Comğa könne bulğan ictimaği häm mädäni waqiğalarnıñ iñ zurısı – bilgele tyurkolog, şağir häm publitsist Oljas Suleymenovnıñ Qazanğa kilüe, anıñ däwlät citäkçeläre, ğalimnär häm cämäğätçelek belän oçraşuı. Soñğı tapqır xalıqara däräcädä tanılğan qazax ädibe Oljac Suleymenov Qazanğa 2000nçe yılnıñ cäyendä Rusiä jurnalistları forumına kilgän ide. Tatarstan prezidentı saylağanda anıñ televidenie aşa yasağan möräcäğätläre Oljas Suleymenovnıñ Mintimer Şäymiev belän yaqın dus buluın kürsätte. Comğa könne Oljas Suleymenov belän Mintimer Şäymiev oçraştılar. Bu yulı Oljas äfändeneñ Qazaqstannıñ YUNESKO oyışmasında wäkile buluı häm anıñ küptän tügel çıqqan “Tyurki v do istorii” digän kitabı iğtibar üzägendä buldı. Kitapnı täqdir itü cıyılışı Kreml’ uramında, Tatarstan Milli kitapxanäseneñ uqu zalında ütte. Oçraşuğa kürenekle ğalimnär, bigräk tä tarixçılar, filologlar, icadi intelligentsiä wäkilläre, barısı 100gä yaqın ğına keşe çaqırıldı. Yäğni, çaqırıluçılarnıñ isemlegendä däwlät büläge lawreatları, atqazanğan fän eşlekleläre, institut, kafedra citäkçeläre, xalıq arasında dan alğan yazuçılar ğına ide. Prezidiumda isä qunaq belän bergä soñğı waqıtta cämäğätçelekkä berençe märtäbä kürengän Robert Miñnullin, Zilä Wälieva häm İldus Tarxanov utırdılar.

Başta Oljas Suleymenov yartı säğätlek çığış yasadı. Ğädättägeçä ul fälsäfi, tarixi problemalarnı ädäbiät häm törki xalıqlar yazmışı belän bergälektä qaradı. Anıñ ğomum keşelek, planetar añnı yuğarı däräcägä kütärügä omtılışı da sizelde. Qunaqnıñ belderüençä, YUNESKO 2006nçı yılnı planetar añ yılı dip iğlan itärgä cıyına ikän. Planeta masştabında fikerläwçe keşelär isäbenä ul zalda utıruçı üzeneñ dustın da kertä ikän.

Planeta däräcäsendä fikerläw milli ğöref häm mädäniättän ayırılunı kürsätmi. Şunı dälilläp Oljas Suleymenov Mintimer Şäymievkä qazax çapanın häm başlığın da büläk itte. Şunda uq älege matur kiemnärne dustına kiderde dä. Qazanlılar da burıçlı qalmıyça qunaqqa tatar tübätäe häm bik küp tarixi kitaplar büläk ittelär. Kiçädä Oljas äfändeneñ “Tyurki v do istorii” kitabı turında üz fikerlären ğälimnär Nurmöxämmät Xisamov, Mirfatıx Zäkiev, Fatix Urmançeev, yazuçılar berlege räise Foat Ğälimullin üz fikerläre belän büleştelär. Axırda M.Ş. üzeneñ tä’sirlären, xäzerge zaman problemaları turında fikerlären söyläde.

Oljas Suleymenov tağı universitetta häm başqa urınnarda bulıp, cämäğätçelek belän oçraşıp yörde. Qısqası, bu Rusiädä Qazaqstan yılın ütkärügä häm Yevraziä firqäseneñ saylaw aldı reklamasına kötelmägän ber büläk buldı diärgä mömkin. Qazaq häm tatar xalıqlarınıñ fän, mädäniät ölkäsendä aralaşuı bügenge qatlawlı dönyada törkilärneñ berdämlegen nığıtuçı ber mäğnäle çara buldı.

Gölnaz İlgizär