Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğiraq täcribäse häm Waşingtonnıñ Latin Amerikasındağı säyäsäte


Meksikanıñ Monterrey şähärendä Amerika qitğasındağı däwlätlär oyışmasınıñ oçraşuı açıldı, xörmätle tıñlawçılar. Anda Quşma Ştatlar prezidentı George Bush ta qatnaşa häm näq menä anıñ çığışı tiräsendä xäzer qızu bäxäslär bara. Aq yort xucası bu yulı närsälär äytte soñ?

İke Amerikada da, anıñ Tönyağı häm Könyağında da urnaşqan däwlätlär citäkçeläreneñ şuşı oçraşuın ğädättä Amerikalarnıñ summitı dip atıylar. Bu yulı ul Meksikada açıldı, xörmätle tıñlawçılar. Ul barğan Monterrey şähäre ilneñ Quşma Ştatlar belän çigennän ällä ni yıraq tügel, Nuevo Leon provinsiäse Texas ştatına terälep tora. Şuña kürä amerikan prezidentı Olı Amerika cıyınına turıdan-turı üzeneñ şundağı rançosınnan kilde. Sişämbegä qarşı töndä açılğan häm barlığı 34 däwlät wä xökümät citäkçese qatnaşqan oçraşuda çığış yasap, älegä qädär Ğiraqtağı xakimiatne almaştıru belän mäşğül bulğan George Bush, dönyanıñ könbatış yarımşarında da andıy almaştıruğa layıqlı däwlät buluın belderde. Amerika qitğasındağı bar keşelärgä dä ireklek Allahınıñ üze tarafınnan birelgän diep ul Kubanıñ kommunistik citäkçese Fidel Castronı kisken tänqitläp çıqtı.

Audio, George Bush

"Üzebezneñ demokratik täcribäbez aşa bez, yartı ğasır diärlek zolımiat häm izelü astında yäşägän qıyu Kuba xalqı belän buluıbıznı däwam itärgä tieşbez, Amerika qitğasında diktatorlarğa urın yuq" dip belderä Quşma Ştatlar prezidentı George Bush. Ul Castronı tänqitläw belän genä çiklänmi, ä Amerikalar summitında qatnaşqan bar illärne dä Kubada tiz arada häm tınıç qına demokratiägä küçü öçen bergä eş itärgä çaqıra. "İreklek utraw"ındağı kommunistik xakimiatne ayırıp alıp anı kisken tänqitläw aşa amerikan prezidentı asılda, Latin Amerikasındağı başqa sulçı citäkçelärnä dä kisätä. Soñğı yıllarda ğına Braziliä, Argentina, Venezuela kebek möhim illärdä xakimiatkä näq menä şundıy keşelär kilde. Alarnıñ barısı da Kubadağı Fidel Castro belän dustanä mönäsäbätlär urnaştırdı. Häm şunıñ aşa xäzer Latin Amerikasında Waşingtonnıñ qırıs säyäsätenä qarşı üzenä kürä ber sul front oyıştı diärgä bula. Başta Äfğanstan, ä xäzer Ğiraq belän mäşğül bulğan Quşma Ştatlar Latin Amerikasına iğtibarın soñğı yıllarda şaqtıy kimetkän ide. Yaña prezident saylawları yaqınlaşu belän Bush, ildäge millionlağan ispantelle, hispanik möxäcirneñ tawışına ömetlänep şuşı citeşsezlekne beterergä tırışa. Küptän tügel genä ul Quşma Ştatlarğa könyaqtan yäşeren kilgän möxäcirlärneñ xoquqi xälen räsmiläşterügä yul aça alırlıq täqdim belän çıqqan ide. Kongress xuplağan oçraqta bu ildäge millionlağan hispanikka yardäm itä ala. Monterreyda amerikan prezidentınıñ şuşı ğämälen Meksika citäkçese Vicente Fox ta yaqlap çıqtı. Quşma Ştatlarnıñ könyaq kürşese belän mönäsäbätläre tağın yaxşıru çorına kerep bara kebek, Ğiraq suğışı säbäple aralar berniçä ay salqınayıp torğan ide. Braziliä, Venezuela kebek illär belän kierenkelek kiçergän ber mäldä George Bush Meksika belän kiresençä, başqalarğa ürnäk bulırlıq mönäsäbätlär qormaqçı. Bu aña Quşma Ştatlar eçendäge meksikan mäxälläse yağınnan simpatiäne arttırıp, axırğı çiktä Latin Amerikasındağı qayber illärneñ dä yaqlawına kiterä ala. Läkin berük waqıtta Waşington teläsä kem belän duslaşırğa cıyınmawın da belderep quya. Bush bu ölkädä Castronı tänqitläw belän genä çiklänmäde, oçraşu başlanır aldınnan ğına, üz illärendä rişwätçelek ğawğalarına bäyle bulğan räsmilärgä Quşma Ştatlarğa kerüne tıyğan maxsus färman çığaruın xäbär itte. Bu da Quşma Ştatlarnıñ, Ğiraqta sınalğan "xakimiat almaştıru" täcribäsen üzennän könyaqta yatqan töbäkkä dä küçerä aluına işarä itä.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG