Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğiraq şığıylarınıñ turı saylawlarnı yaqlawı uramnarğa çığa, Bremer bu xaqta Waşingtonda kiñäşläşülär ütkärä


Ğiraqtağı waqıtlı amerikan idaräse başlığı Paul Bremer bu atna azağın üz ilendä, Quşma Ştatlarda ütkäräçäk, xörmätle tıñlawçılar. Anda ul prezident George Bush belän oçraşıp, Waşingtonnıñ Ğiraqtağı xakimiatne niçek itep cirle xalıqqa tapşıru yulları xaqında fiker alışırğa tieş. Amerikannarnıñ bu ölkädäge planı soñğı könnärdä Ğiraqta zur qänäğätsezlek uyattı.

Paul Bremer Waşingtonğa yulğa çığar aldınnan ğına Ğiraqnıñ könyağındağı Basra şähärendä distälägän meñ keşe, amerikannarnıñ ildäge xakimiatne ğiraqlılarnıñ üzlärenä niçek itep tapşıru planına qarşı zur uram cıyını ütkärde.

Audio, uram tawışları

İlneñ könyağında yäşäwçe şığıylar, baş ayatolla Ğäli äl-Sistani alğa sörgän täqdimne yaqlıylar. Ä ul amerikan yağı qorğan planğa qarşı kilä, çönki ayatolla ildä mömkin qädär tizräk saylawlar ütkärü kiräk digän taläp quya. Bagdadta, yäğni amerikannar yardämendä äzerlängän plan isä Ğiraqnıñ yaña xakimiaten älegä turıdan-turı xalıq saylawı belän tügel, ä ildäge törle säyäsi wä dini törkemnär wäkillärennän toruçı küçeş çorı mäclese tarafınnan bilgelänüen küz aldında tota. Şığıylarnıñ turı saylawlarnı yaqlawı isä, alarnıñ bügenge köndä Ğiraqtağı 25 million xalıqnıñ yaqınça 60-lap protsentın täşkil itüe belän añlatıla. Saylawlarnı tizräk ütkärep alar ilneñ yaña xakimiaten qoru öçen zarur küpçelekne yawlarğa omtıla. Ä amerikan planın şığıy citäkçeläre, üzlären xakimiattän çitläşterergä omtılu dip bäyäli. Basradağı cıyın şundıy säyäsi taläplär kütärelgän iñ zurısı ide, andağı britan xärbiläre mäğlümatına qarağanda, cıyında 30 meñläp keşe qatnaşqan. Ayatolla Sistanineñ yardämçese Mäxämmädbäkir äl-Mähri isä, ägär dä şığıylarnıñ turı saylawlar ütkärü taläbe ütälmäsä tağın da zurraq cıyınnar oyıştırıla ala dip kisätä. Moñardan tış ul, ayatolla Sistani, amerikan planı nigezendä qorılğan xökümätneñ qanunsızlığın iğlan itep maxsus fätwa çığara ala dip tä yanıy. Şığıylarnıñ ikençe ber yuğarı citäkçese Ğäbdelxäkim äl-Safi dä prezident Bush häm britan premyerı Tony Blairğa maxsus xat yazıp, alarnı Ğiraq eşläre belän barı tik, üz illärendäge säyäsi mänfäğättän çığıp qına şögellänüdä ğäyepli. Anıñ fikerençä, Bushqa berençe çiratta alda torğan prezident saylawları möhimräk. Şuşı atna azağında Quşma Ştatlar prezidentına Waşingtonğa qaytqan Paul Bremer belän şul ğäyepläwlärgä cawap tabası bula. Bremer moña qädär, ayatolla Sistanine bik xörmät itsä dä, anıñ saylawlarnı kiçekmästän ütkärü taläbe belän kileşmäwen äytkän ide. İldä älegä iminlek urnaştırılmağan, irekle tawış birü öçen şartlar buldırılmağan xäldä saylawlar totrıqlı xakimiat qoruğa kitermäyäçäk dip belderä Quşma Ştatlar wäkile. Anı bu mäs''älädä Ğiraqnıñ, amerikannar tarafınnan bilgelängän Waqıtlı idarä şurası citäkçese Ädnan Paçaçı da yaqlıy. Ul, misal öçen, turı saylawlar, älbättä, iñ qulay yul, läkin alarnıñ yaxşı itep äzerlänüe şart dip belderde.

Audio, Ädnan Paçaçı

"Bez barıbız da xakimiat buınnarın turıdan-turı ğomumi saylawlar aşa saylanuınıñ iñ qulay yul ikänen beläbez, ägär dä inde bez alarnı ütkärü öçen citärlek waqıt birelü häm yaxşı äzerlänüe belän kileşsäk" di Waqıtlı idarä şurasınıñ xäzerge räise Ädnan Paçaçı. Şunı da äytergä kiräk, ul Şurada sönni ğäräplärne wäkillek itä. Kilep tuğan säyäsi körçektän çığu yuların ezläw maqsatında Paul Bremernıñ kiläse düşämbedä New Yorkta Berläşkän Millätlärneñ general'' sekretare Kofi Annan belän dä oçraşuı qaralğan.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG