Accessibility links

Кайнар хәбәр

Xac häm iminlek belän bäyle problemalar


İke milionğa yaqın möselman Mekkede Xac farızın qılu öçen ciyıla. Xac dönyada iñ küp xalıq tuplanğan ciın dip xisaplana. Bu Säğud Ğäräbstanğa xacılanı yäşäv urnı, aş-su häm hegeniä mömkinlekläre belän tämin itü genä tügel, ä iminlekne dä buldıru kebek qıyın problemmalar aldında qaldıra. Suğışqa qarşı terror iminlek mäsäläsen citdi uylarğa mäcbür itä.

Xac yaqınlaşqan sayın Säğud Ğäräbstan xakimiätläre här törle terorğa äzer toruların kürsätergä tırışalar. Çärşämbe könne meñ keşedän torğan törle büleklär Mäkkädä parad ütkärde. İlneñ eçke eşlär ministere Prins Hayef Ciddädä jurnalistlar belän oçraşqanda Säğud Ğäräbstan köçläre Xacnı özärgä tırışularğa yul quymaslıq köçkä iä dip belderde.

Audio

"İslam terrorrdan yıraq tora häm anı kire qağa. Säğud Ğäräbstan İslamğa kürrä idarä itelgän il häm anıñ xalqı möselman, il terror öçen üzäk bulunı kire qağa."

Şulay da xökümät iminlek mäsäläsenä borçıla. Bigeräk tä uzğan yılnıñ May häm Noyäber aylarında Ciddädä bulğan bomba şartlatular näticäsendä 50-dän küberäk keşe hälak bulğaç, Xac yaqınlaşqan sayın Säud köçläre militant törkemnärgä qarşı eşçänlegen köçäytte. Xakimiätlär küberäk sizgerlek kürsätälär. Ber ük vaqıtta suğışçan törkemnär patşa ğailäsnenä orım yasar öçen xac vaqıtın saylarlarmı digän sorauğa da cavap yuq. Qayber küzätüçelär andıy höcüm bulmas , Cönki uñışlı höcüm monarxiäneñ iminlekne tämin itä almauın kürsätsä dä, ul ber ük vaqıtta anı oyıştıruçılarğa sempatiäne dä yuqqa çığarır ide. Riyad yış qına Säğud Ğäräbstandağı suğışçan tärkemnärneñ Al Qayda belän elemtäse bar dip ğäyepli. Londondağı Oreantal häm Afrika Öyränüläre buyınça İslam İnstitutınıñ direktorı professor Abdel Halim terrorçılar alar möselman bulğan xäldä dä xacğa yaqın kilmiäçäklär digän fikerdä.

Audio

"Ber genä möselman da moan faydalanmayaçaq. Çönki Qorändä Mäkkäneñ häm Xac bulğan urınnarnıñ imin häm tınıç buluına basım yasalğan . Şul säbäple alar nindi dä bulsa terror aktın oyıştırırlar dip ışanmıym. Çänki bu alarğa qarşı köçle propogandağa säbäp bulır."

Läkn, iminlek belgeçläre bu fiker belän kileşmilär. Şvetsariäneñ İminlek säyäsäte buyınşa Jeneva Üzägeneñ tikşerenä buyınça mödire Şahram Çubin terroristlar Xacnıñ dini farız buluı säbäple köç qullanudan totlıp qalırlar dip ışanmıy.

Audio

"Möselman dönyasında terroristlar Qorändä yazılğança xäräkät itmilär. Alar aña üzlärenneñ mänfäğätlärenä niçek turı kilsä , şulay mäğnä birälär. Alar korrupt rejimnan qotılırğa kiräk ikän Qorängä esasän moña bezneñ xaqıbız bar dip belderälär."

Qayber çit il xacılarınıñ Washingtonnıñ Ğıraqnı okkupatsiäläve säbäple anti-amerikan demonstratsiälär oyıştıruları da iminlekkä qurqınıç tudıra ala. Säğud Ğäräbstan xakiiätläre xac vaqıtında nindi dä bulsa politik ciınnar ütkär.e inde küptännän tıydılar. Moña 1987-nçe yılda İran xacılarınıñ AQŞ häm İzraelgä qarşı protest demonstratsiäse näticäsendä iminlek köçläre belän bulan bäreleşlärdä iñ kimendä 400 keşeneñ hälak buluı säbäp bulğan de. Qoş gribınıñ Aziädä cäyelüe dä qurqınıç tudıra. Ä inde tauıqları şuşı virus belän infeksiälängän illär Pakistan belän İndoneziädän kilgän xacılar bik küp. Sälämätlek belän bäyläneşle här törle küreneşlär belän eş itü öçen Säud räsmilär xac vaqıtında bik küp sanda meditsian xezmätkärlären eşlätälär. Bu yılda xacılar öçen 20 xastaxanä, 188 meditsina üzäge häm 155 aşığıç yardäm maşinası xezmätkä äzer. 10 meñgä yaqın tabip, şäfkät tutaşı häm administrator xacılarğa yardäm itärgä äzer toralar. Säğud Ğäräbstan xakimiätlären terror häm xasatalıqlar ğına tügel, ä 1990-nçe yılda xac vaqıtında panik çığuı säbäple 1500-gä yaqın xacınıñ taptalıp ülü häm 97-nçe yılda çatırta yanğın çığu arqasında 340-tan küberäk keşeneñ üle kebek qazalarnıñ qabatlanu ixtimalığı da borçıy. İslamnıñ biş bağanasınıñ bersen täşkil itkän Xac farızın qıluçılar, Xac vaqıtındaşı qurqınıç turında ällä ni baş qatırmıylar. Allah saqlar digän iman belän Xaç farızın qılırğa äzerlänälär. Asılda sälämätlege häm xälñäxväle yaxşı bulğan här möselmanğa ğämerendä ber märtäbä Xacqa baru farız bulsa da, qabat-qabat Xacşa kilüçelär dä bar. Astana Şähär Mäcete imamı Qalijan Zankoyevneñ süzlärençä Qazaxstannan kilgän xacılar arasında olı yäştägelär dä bar ikän. Anıñ süzlärençä 70-nı uzğan olıraq yäştäge ber xatın inde 9-nçe märtäbä xacqa kilä ikän, balaları monı finansiäliy häm ul ber märtäbä Xacğa kilgäç , yañadan kiläse kilä ikän dip beldergän.

Audio

Allah Xacqa kilgännärne üze saqlasın häm qılğan Xac farızların qabul itsen. Amin.

Färit İdelle. Praga.
XS
SM
MD
LG