Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tony Blair Ğiraqta suğış başlaw qararın yaqlap çıqtı


Çärşämbedä Britan parlamentında Ğiraqnıñ küpläp üterü qoralı mäsäläsenä bağışlanğan tıñlawlar ütte. Qaynar bäxäs quptarğan utırışta Saddamnıñ qurqınıçın küpertep kürsätkän küzläw oyışmaları häm xökümätkä kisken tänqitlär äytelde. Premier-ministr Tony Blair, Ğiraq turındağı xisapnıñ citeşsezlekläre buluın tanısa da, Ğiraqta suğış başlaw qararın, döres bulğan dip, yaqlap çıqtı.

Premier-ministr Tony Blairnıñ Parlamenttağı çığışı waqıtında qunaqlarğa birelgän urında utıruçılar "Yalğançı!" "Üterüçe!" digän süzlär qıçqıra başlağaç, bu keşelärne quıp çığaru öçen utırışnı 15 minutqa tuqtatıp torırğa turı kilde. Blair, üzen qulda totırğa tırıştı, häm Amerika belän Britaniäneñ Ğiraqta suğış başlaw qararın yaqlap çıqtı:

Audio (Tony Blair)

"Minemçä, bez döres eşlädek, näticädä dönya iminräk buldı. Xäzer bez dönyanıñ başqa urınnarında küpläp üterü qoralın tomalıy alabız. Minemçä bez, qorallı köçlärebez mondıy näticä belän qorurlanırğa tieş."

7 sägät barğan bu utırışta xökümät isemenä küp tänqitlär yawdırıldı. 2002neñ sintäberendä Blair xökümäte Saddamnıñ qoralı turında küzläw xisabı iğlan itkän ide. Anda küp sanlı başqa mäglümätlär belän berrärttän, Ğiraq xärbilärenä xöcüm başlaw öçen 45 minut waqıt citä digän näticä kiterelgän ide. Belegçlär äytüençä, anda süzneñ nindi qoral turında baruwı äytelmägän, yä isä bu maxsus "onıtılğan". Mäglümät çaraları bu şomlı xäbärne kütärep alıp, Britaniägä yanağan qurqınıç turında söylärgä totındı. Baqsañ, süz ozın ara tügel, ä qısqa arağa oça torğan raketalar turında barğan. Konservativ partiä citäkçese Michael Howard utırışta çığış yasap, xökümät mäglümät çaralarında taratılğan qotqını tuqtatırğa tieş ide, ul monı maxsus eşlämäde dip belderde. Xisapta andıy urınnar küp, häm tänqitçelär Blair xökümäten Ğiraqta suğış başlaw qararın aqlaw öçen Saddamnıñ qoralı turında mäglümätne maxsus räweştä küpertep kürsätüdä ğäyepli.

BBC kompaniäseneñ bu turıda xäbäre, häm dä moña çığanaq bulğan keşeneñ üzenä qul saluwı cancalnı tağı da köçäytte. Şuşı eşne tikşergän xäkim lord Hutton, David Kelly ülemendä xökümätneñ ğäyebe yuq digän näticä yasasa da, şiklär barıber qala birä. Tony Blair üzeneñ çığışında bu şiklärne taratırğa tırıştı. Lord Hutton''nıñ näticäsen ul xuplap çıqtı. Şul uq waqıtta Ğiraq turındağı xisapta qayber citeşsezleklär buluın tanırğa mäcbür buldı. Äytik, şul uq 45 minut äzerlekkä kilgändä, Blair, ul çaqta min Saddamnıñ ximik-biologik qoralnı yıraq arağa iltä torğan raketaları bulmawı turında belmi idem dide. Şul xisapnı centekläp tikşerü öçen Blair, bäysez komissiä tözergä çaqırdı. Ägär xisapta çınlap ta xatalar-küpertülär tabılsa, min cawaplılıqnı üz östemä alırğa äzer dide ul. Läkin sez dä şunı qabul itegez dide ul, tänqitçelärenä möräcägät itep, Saddamnı bärep töşerü dönyanı yaxşıraq, iminräk itte. Şulay itep, Tony Blair, Ğiraqta suğış başlaw qararın yaqlap çıqtı. Çönki, anıñ süzlärençä, bu ildä ireklek häm demokratiä urnaştıru küzläw xisabında kitkän nindider xatalar belän çağıştırğanda küpkä möhimräk.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG