Uzğan yılnıñ dekäber ayında ütkän milli-mädäni moxtariätneñ kiñäytelgän utırışında, Mäskäw mädäni üzägen oyıştıru öçen eşçe törkem buldırılğan ide.Çönki elekke mädäni üzäk tatarlarğa qaytarılsa da, alğa taba bu yortta nindi eşlär alıp barılaçaq, anı kem citäklärgä tieş, mädäni üzäk bulırğa tieşme, ällä barlıq eşlärne dä milli mädäni avtonomiä üze alıp barırğa tieşme digän digän kebek küp törle sorawlarnı çişär öçen, eşçe törkem kiräk dip añlattılar ul oçraşuda.. Cidе keşedän torğan ul törkemgä milli-mädäni moxtariättän dä, wäkälätle wäkillektän dä, berniçä tatar oyışmasınnan da wäkillär kerde. İnde ber aydan artıq waqıt ütkäç, çärşämbe könne, nihäyät, bu eşçe törkem berençe tapqır fikerläşergä dip cıyıldı. Läkin fikerläşü bik barıp çıqmadı disäñ dä bula. Çönki eşçe törkemgä kergän milli mädäni üzäkneñ räis urınbasarı Kärim Şakirov, bu eşçe törkemneñ kiräge yuq xäzer, bez milli mädäni moxtariättä komitetlar oyıştırdıq, Mäskäwdä mädäni, mäğärif, xättä dini eşlären dä şul komitetlar alıp baraçaq. Bu oçraqta mädäni üzäk dip atalğan oyışmanıñ kiräge yuq, dide. Bu yortnı milli mädäni avtonomiägä birdelär, barlıq eşlärne dä ul alıp barırğa tieş, monda mädäni üzäk dip atalğan başqa ayırım oyışma yasap torunıñ ixtıäcı qalmadı dide ul.
Ә menä komitetlarğa kilgändä aları älegä yarım ser bulıp tora. Çönki inde soñğı 15 yılda Mäskäwdä mädäni eşlärdä cigelep eşlägän, isem qazanğan keşelär bu komitetlarnıñ bersenä dä kertelmägän. Şunıñ östenä mäğärif komitetına citäkçe itep otstavkadağı mayor bilgelänüe monısı tağı da ğäcäpkä qaldırdı. Ğomümän alğanda milli mädäni moxtariätneñ şurasına kergän 21 keşeneñ unbere olı yäştäge pensionerlar, ä inde bişese pensiädäge xärbilär. Mäsälän 1924nçe yılda tuğan, Çanışev Änwär Xäydär ulı, bıyıl añar 80 yaş bulaçaq, xärbi patriotik tärbiä öçen cawaplı itep bilgelängän. Belmim ul keşe xärbi patriotik tärbiäne kemnär belän alıp barır ikän soñ? Çönki balalar belän eş buyınça ğomümän ber komitet ta yuq anda.. Häm bu komitetlarnı milli mädäni moxtariatqa kergän şul uq pensionerlar büleşkän. Däwlät duması komitetları dip äyterseñ!
Mäskäwdä 96 yıldan birle ike yılğa ber märtäbä ütkärelä torğan “Ence börtekläre” dip atalğan balalar festivale bar. Һәм bu festival milli mädäni möxtäriätneñ xisaplarında ğorurlanıp äytelä torğan berdänber balalar festivale. Etnokul'tura yünäleşendäge mäktäp balaları da, dini idärä qarşındağı mädräsä şäkertläre dä Ğabdulla Tuqay isemendäge “Ence börtekläre” festivalendä qatnaşır öçen yıllar buyı äzerlänälär. 2002nçe yılda ul festival’ Rusiä külämendä ütkärelde. Mäskäwlelär bu festival’dä Ästerxan, Çiläbe, Yekaterinburg, Orenbur, İjaw , Perm’ ölkäläre Dağıstannan kilgän talantlı balalarnıñ icatın kürep şaqqattılar. Bu festival'ne “Söyembikä warislarınıñ” señlese dip atarğa da urın bar dip uylıym. Bıyıl festival'gä Qazan qunaqların da çaqırırğa planlaştıralar. Ul 22nçe aprel’dä ütärgä tieş. Xättä sponsorlar da tabılğan. Mäskäw meriäse üzeneñ meñ keşelek zalın da birergä äzer. Läkin anıñ öçen milli mädäni moxtariät citäkçese qul quyğan ğariza ğına kiräk.Läkin milli mädäni moxtariät bu köngä qädär bu festival'ne ütkärergä röxsäten birmi. Anıñ yazmışın haman da şul, Mäskäw milli-mädäni moxtariäteneñ şurası xäl itärgä tieş. Festival' komitetına kergän, küp kenä talantlı balalar äzerlägän “Ayqay” törkeme citäkçese Tatarstannıñ atqazanğan artistı Roza Xabibullina da, festival'neñ gimnın yazğan, balalar öçen cırlar icat itkän Rusiäneñ atqazanğan artistı Nailä Fatexova da milli mädäni moxtariät şurasına da, komitetlarğa da kertelmägän. Alar festival'ne oyıştıruçılar. Älbättä, alar bit bolay da eşlilär. Häm menä mädäni eşlärne cilkälärendä kütärep barğan şul keşelär, Mäskäw mädäni çişmäseneñ buğazına taş bulıp utırğan milli-mädäni moxtariät şurasınıñ röxsäten kötälär. Ә bit ber qarağanda kiresençä bulırğa tieş. Milli-mädäni moxtariät alarğa möräcäğät itärgä tieş läbasa. Nişlärgä kiräk. “Ence börtekläre” xärbi patriotik tärbiä birmi şul. Barı tik tuğan telne, tuğan moñnarnı Ğabdulla Tuqay icatın belergä çaqıra.
Läkin festival' komitetı bik qayğırıp tormıy. Mondıy xällär berençe tapqır ğına tügel bit. Poloceniesı äzer. Talantlı balalar bar.Tatar cırı da moñı da sünmäs, Alla boyırsa. Ә bit elekke mädäni üzäk urnaşqan yort millätkä qaytarılğan könnärdä mondıy xällär kilep çığar dip berkemneñ dä başına kilmägän ide.
Monnan barı tik ber näticä çığarırğa bula. Mäskäw milli mädäni avtonomiäsenä millät tä mädäniät tä çit närsä bulıp qala birä.
Azatlıq radiosı Näzifä Kärimova
