Yaña şähärdäge 69-mäktäpneñ zur zalında Qol Ğalineñ tuuına 820 yıl tuluğa bağışlanğan zur kiçä uzdı. Anda törle mäktäplärdä ana telen törle formalarda üzläşterüçe uquçılar, qayberläreneñ äti-äniläre, milli xäräkät aktivistları qatnaştı. Kiçäneñ Qol Ğali icatın ğına tügel, xalqıbıznıñ faciğäle tarixın yaqtırtu maqsatın da quyğanı – zal bizäleşennän dä küzgä çalına.
İke säğättän artıq barğan tamaşa öç kisäktä äzerlängän. Berençe kisäk – Bolğar çorı tarixına bağışlanğan. Bäyrämne oyıştıruçı ana tele uqıtuçısı Zöhrä Xäbibullina az ğına säläte bulğan barlıq uquçıların da säxnägä çığarırğa tırışqan. Alar cırlap ta, şiğer söyläp tä, birelgän temağa bağışlanğan notıqlar belän dä çığış yasadılar.
Tamaşanıñ ikençe kisäge Qol Ğalineñ tärcemäi xälen häm Yosıf kitabınıñ eçtälegen yaqtırtuğa birelgän ide. Uquçılar kitaptan özeklär uqıdılar, Yosıf häm Zöläyxa obrazlarınnan çığıp, kitapnıñ äxlaqi tärbiä yağınnan ähämiäte turında süz tottılar. Ä küp yıllar buyı Uqıtuçılarnıñ belemen kamilläşterü institutında metodist bulıp eşlägän Rawiä Abdullina bu äsärne öyrängändä uqıtuçılarğa metodik kiñäşlär belän çıqtı.
Kiçäneñ öçençe öleşe Qazan xanlığınıñ İdel Bolğarstanı warisı sıyfatında barlıqqa kilüe turındağı tarixi mäğlümatlardan başlandı häm bügenge problemalarğa kilep totaştı. Cirle şağir Rifqät Xismät ana teleneñ açı yazmışı turında şiğerlären uqıp qına çiklänmäde, Latviädäge urıslardan ürnäk alıp, üzebezneñ tabiği xoquqlar öçen köräşergä dä öndäde. Xätta Yevropa Şurasına qädär barıp citärgä kiräklegen äytte. Bu süzlärne yaña ğına yazğan qaynar şiğere belän nigezläde. Anıñ mäğnäse - ana tele yazmışın härberebez üz yazmışı belän tiñläw kiräklege turında.
Şunıñ belän kiçäneñ äzerlängän öleşe tämam bulsa da, milli xäräkät aktivistları üzläreneñ awırtqan cirläre belän dä büleştelär. ”Bolğarğa qaytu” oyışması räise Şäwkät Bogdanov xalqıbıznıñ ataması turında süz tottı. Bezneñ Bolğar babalarıbız warisı buluıbıznı isbatlawçı dokumentlarnıñ nösxälären öläşte. Damir Äminev kürgäzmägä kiterelgän kitaplarnıñ qısqaça mäğnäse belän tanıştırdı. Üze alıp kilgän berniçä kitapnı büläk tä itte.
“Tuğan tel” oyışması uqıtuçı Zöhrä Xäbibullinanı 2003-yılnıñ Mäşhür tatarı dip iğlan itkän ide. Aña bu turıda tanıqlıq häm aqçalata büläk tapşırıldı. Anda menä nindi süzlä yazılğan.
Zöhrä xanım! Sez - 1988-yılda ölkä üzägendä izge ana telen uqıtu buyınça berençe fakul'tativ açıp cibärgän täwäkkäl qızıbız. “Tuğan tel” idäräseneñ Sezne 2003-yıl mäşhür tatarı dip tanuı da şuşı kürenekle waqiğağa 15 yıl tuluğa bäyle. “Çişmä” televizion programmasınıñ berençe tapşıruında näq Sezneñ uquçığıznıñ ana telendä şiğır belän çığuı da ğibrätle xätirä bulıp qala. 15 yıl buyı, armıy-talmıy şul izge eşegezne däwam itü belän genä çiklänmiçä, Yaña şähärdäge uqıtuçılarnı berläşterdegez, rayon mäğärif idäräse qarşında tatar tele uqıtuçılarınıñ metodik berläşmäsen citäklädegez. Bu berläşmä utırışları täcribä urtaqlaşu ğına tügel, Yaña şähär mäktäplärendä ana telen uqıtunı cäyelderü, ata-analar arasında añlatu eşläre alıp baru yağınnan da zur eşlär başqardı. “Tuğan tel” idäräse, Sezgä oluğ räxmätlären yullap, kiläçäktä dä izge eşegezdä yañadan-yaña uñışlar teli.
“Atqazanğan” isemen alu öçen, başta Mäğärif ministrınnan Maqtaw käğäze häm “Otliçnik” isemen alırğa kiräk ikän. Zöhrä xanım isä 20 yıl elek, Tatarstanda uqıtqanda Mäğärif ministrınnan Maqtaw käğäze alırğa ölgäşkän. Läkin Sember yaqlarında 20 yılğa yaqın eşçänlege “Mäğärif otliçniğı” isemenä layıq itmägän äle. Dimäk...
Ä tirän eçtälekle kiçä Zölfät Xäkimneñ “Ğaziz xalqım” digän cırına kereş muzıykası astındağı kereş süzdän başlandı häm şul cır belän tämamlandı da.
Ayrat İbrahim, “Azatlıq” radiosı, Sember.
