Accessibility links

Кайнар хәбәр

Watannı saqlawçılar köne


23 fevral'' Rusiädä räsmi yal köne, çönki Watannı saqlawçılar köne bilgeläp ütelä. Läkin bu bäyrämneñ mäğnäsen häm säbäben yäş buın onıtıp bara. 23 fevral'' 1918 Qızıl Armiä tözelä başlanğan waqıtta, Pskov häm Narva tiräsendä bulğan ber qorallı bäreleşne iskä töşerä. Yäğni, Qızıl Armiäneñ berençe ciñü qazanğan kön dip sanaldı. Soñraq, üzgärtep qoru yıllarında tarixçılar 18 yılnıñ 23 fevral'' könendä german ğäskärläre bol''şeviklarnıñ berençe xärbi törkemnären tar-mar itüen qazıpçığardılar. Läkin barıber, 70-80 yıl buyı 23 fevral''dä xärbilärne, ir-atlarnı xörmät itü ğädäte kergäç, ictimaği fikerne üzgärtmilär. Düşämbe könne kommunistlar firqäseneñ Tatarstan bülekçäse Üzäk park aldındağı mäydanda üz tarafdarların cıyıp, Qızıl armiä turında söylädelär. Soldatlar bäyräme saylaw aldı reklaması öçen qullanıldı. Şunda uq LDPR firqäse dä piket oyıştırdı. Anda LDPRnıñ gäzitläre taratıldı. Gäzittäge töp şiğar “Pomnit'' o russkix» dip iğlan itelgän. Başqa xalıqlarnı onıtırğa da bula ikän. Jirinovçılar kitapçıqlar taratqanda, bersen min dä eläkterdem. Tışlıqta Vladimir Jirinovskiynıñ räseme “Verxovnıy pravitel'' Rossii” digän tamğa belän basılğan. Avtor biredä Rusiäne 15 gubernägä bülergä täqdim itä ikän. Häm bülgännän soñ menä närsälär kilep çığarğa tieş: Başqortstan Çiläbe gubernäseneñ sostavına kerä, ä Tatarstannı Jirinovskiy Çuwaşiä, Ul''yanovsk ölkäläre belän berrättän Samara gubernäsenä quışırğa cıyına.

Soñğı waqıtlarda armiäneñ üzenä saqlanırğa turı kilä ikän. Kemnän disäñ, xezmät itkändä balaların yuğaltqan analar däğwäsınnan. Analarnıñ qayğısın urtaqlaşuçı voenkomatnı sudqa birü oçraqları bar . “Vostoçnıy ekspress” gäcite xäbär itkänçä, bu atnada Zäy şähärendä toruçı Tamara Valiullina Şadrinsk sudı aşa ulınıñ cenazasına kitkän aqçasın kire qaytarğan. Ulı Rinat 2001 yılda Kurgan ölkäsendä dürt ay xezmät itkännän soñ wafat bulğan. Änise sudlaşıp yörmäs ide dä, tik Rinatnıñ gäwdäsen Bögelmädän alıp qaytu öçen voenkomat benzinğa 500 sum aqça taläp itkäç, ana küñele zur kimsenü kiçergän. «Ana xoquqları» fond yärdäme belän Tamara Valiullina voenkomattan tieşlesen häm berençelärdän bulıp moral'' zıyan öçen dä aqça alğan. Soldat tormışınıñ bäyäse 77 meñ sum bulıp çıqqan.

İkençe oçraqlar da bik küp. Ata-ana tärbiäsennän mäxrüm bulğan balalar. Qazannıñ 6 lizeenda kadet klassında uqıylar. Bu malaylar üzlären bäxetle itep sanıylar. Biredä balalar xärbi yaqtan da äzerlekle bulıp çığalar bit. Litseyda dürt katet klassı oyıştırılğan, 5nçe sıynıftan 8 gä qädär. Älegä balalar monda köngä 18сәгать toralar, ä tizdän internat ta eşli başlağaç, alar şimbägä qädär qaytıp kitmiçä şuşında ğına toraçaq. Düşämbe könne 10-13 yäşlek malaylar kadet kiemen kiep ant birälär.

Qazannıñ Suvorov xärbi uçilişçe kursantları bik matur kiçä oyıştırdılar. Berençe qaraşqa uq suvorovçılar üzläreneñ yäştäşlärennän citdilekläre belän ayırılıp toralar. Öslärendä üzençälekle qızıl tasmalı ber-ük qara kiem. Bu kiemne alar mäktäptä 8 sıynıf tämamlağaç kiä başlıylar. Tärbiäläwçe-ofitser küzenä qarap, alar ütä taläpçän tärtiptä yäşilär, xärbi künekmäläre alalar. Bu könne veterannar suvorovçılarğa suğış yıllarınnan küñellärendä uyılıp qalğan xatirälär turında söyläde. Nelya Bronislavovna Şuq üzeneñ Leningrad blokadasında kiçergännären tamaşaçığa şiğerlär belän citkerde. Suvorov uquçıları belän bergä säxnädä“Ğailä” dip atalağan ictimaği yärdäm üzägennän kilgän balalar da çığış yasadı.

Qazan suvorovçılar mäktäbe 1944 yılnıñ 2nçe oktäberendä barlıqqa kilgän Uquçılarnıñ milli sostavı bik törle, ämma tatarlar härber rotada 50 protsentın täşkil itä. Ämma tatar tele anda uqıtılmıy. Çönki uçilişçe Rusiäneñ saqlanu ministrlığı qaramağında, didelär miña. Fizika, ximiä däresläre belän berrättän kursantlarğa muzıka därese dä kerä. Anda alar tanılğan kompozitorlar icatı belän tanışalar, ä yıl sayın uçilişçeda uzdırılğan smotrlarda bik talantlı kursantlar da tabıla ikän. Kursantlarnı tärbiäläwçe-ofitser, mayor Zotov Azatlıq radiosı öçen Afgan, Çeçnya suğışlarında ülep qalğan suvorovçılar turında söyläde, alarğa bağışlap memorial'' taqta yasalğanın äytte.

15-16 yäşlek yegetlär suvorovçılar yäştäşläre arasında iñ naçarları tügel. Alar yazmışların armiägä bağışlarğa cıyına. Läkin bu yazmışlarnıñ kiläçäge bilgele tügel. Elekke veterannar da qızğanıç, xäzerge Kavkaz suğışı soldatları yazmışı da ayanıç.

Al''bina Zäynulla, Qazan

XS
SM
MD
LG