Accessibility links

Кайнар хәбәр

Yevropa belän Amerika arasında suğış, säwdä suğışı - Brüssel amerikan mallarına östämä salım sala


Yılnıñ yazğa kerüe Yevropa häm Amerika Quşma Ştatları arasında yaña suğış başlanu belän bilgelände. Süz biredä säwdä suğışı turında bara - martnıñ berennän Yevropa Berlege amerikan şirkätlärenä qarşı iqtisadi çikläwlär kertergä buldı. Quşma Ştatlar üz malın çitkä çığaruçı şul şirkätlär öçen salım taşlamaları birgän ide, Dönya Säwdä oyışması Washingtonnıñ şuşı ğämälen, ul amerikan yağına tieş bulmağan östenleklär birä digän añlatma belän qanunsız dip iğlan itte.

Yevropa Berlegeneñ amerikan şirkätlärenä qarşı kertkän çikläwläre, Dönya Säwdä oyışmasınıñ şuşı qararına nigezlänä. Yevropağa Quşma Ştatlardan kilgän här malğa xäzer 5 protsentlıq yaña import salımı östäläçäk. Ägär dä amerikan yağı, taşlama yasaw aşa üz şirkätlärenä östenlek birgän qararın ğämäldän çığarmasa, bu san här ay sayın ber protsentqa üsep toraçaq. Yevropa Berlegeneñ şuşı qararı bar äğza il öçen dä mäcbüri, 1-nçe maydan alıp moña anıñ Üzäk häm Könçığış Yevropadağı yaña äğzaları da quşılırğa tieş bulaçaq. Ägär dä Amerika belän Yevropa arasındağı şuşı säwdä suğışı däwam itsä, Quşma Ştatlar yağı yıl azağına qädär yaqınça ber milliard dollar yuğaltaçaq. Läkin ikençe yaqtan, üz malların çitkä çığarıp satqan amerikan şirkätläre salım taşlamaları arqasında yılına 4 milliard dollarlıq fayda kürä. Şulay itep, Yevropa Berlege çikläwläre amerikannarğa ällä ni zur zian salmıy, ämma alar inde ğomumän kertelüe belän qızıqlı, älegä qädär Amerika belän Yevropa arasında bu xätle zur säwdä suğışı bulğanı yuq ide. Brüssel şuşı qırıs çara belän Washingtonğa, qanunsız salım taşlamaların beterü kiräklegenä işarä itä häm aña aldan uq monı eşläw öçen küpmeder waqıt birep quya. Yevropa komissiäsendä säwdä eşläre belän şöğellänüçe Pascal Lamyneñ matbuğat wäkile Arancha Gonzalez ğomumän, bez inde şaqtıy däşmi tordıq, şuña da cawap çaraları qotılğısız ide dip belderde.

Audio, Arancha Gonzalez

"Belüegezçä, Quşma Ştatlarnıñ Dönya Säwdä oyışması qararına buysınuın bez 2 yıldan artıq kötep tordıq häm alar äle haman da monı eşlämäde. Şuña da bezgä tieşle çaralar belän cawap birüdän başqa närsä qalmadı" di Yevropa komissiäse wäkile Arancha Gonzalez. Älege mäs''äläne Dönya Säwdä oyışması äle 2000-nçe yılda uq qarağan ide. Quşma Ştatlarda ul çaqta prezident bulğan Bill Clinton amerikan qanunına tiz genä qayber aşığıç üzgärtülär kertsä dä Yevropa Berlege alarnı citärlek dip tapmadı häm yänä Dönya Säwdä oyışmasına möräcäğät itte. Anda şuşı däğwa bu yulı da yaqlaw taptı häm inde şuña nigezlänep Yevropa xäzer amerikan mallarına qarşı östämä import salımı kertergä buldı. İnde telgä alınğan Pascal Lamy, Yevropa komissiäsendä säwdä eşlären bağuçı komissar alay da, Yevropa Berlege Quşma Ştatlar belän säwdä suğışı başladı digän bäyäläwlärne kire qağa.

Audio, Pascal Lamy

"Bez säwdä suğışında tügel, bez barı tik Quşma Ştatlarnıñ Dönya Säwdä oyışması qararına buysınuın häm üz exportına taşlamalar yasawınnan waz kiçüen telibez. Oyışma bezgä çikläwlär kertü wäkaläten birde häm alar amerikannarnıñ buysınuına ireşü maqsatında ğına kertelde" dip añlata Yevropa Berlege qararın säwdä komissarı Pascal Lamy. Bu nindider näticälärgä kiterä ala, älbättä. İnde düşämbe könne ük prezident Bush Kongressqa möräcäğät itep amerikan şirkätlärenä birelgän export taşlamaların ğämäldän çığaruğa öndäde. Läkin Quşma Ştatlar bıyıl saylawlar aldında tora häm şuña kürä Kongressnıñ ayırım şirkätlärneñ iqtisadi xälen naçarayta häm eşsezlekne arttıra torğan çaralarnı xuplawı ikele kürenä. Citmäsä, dollarnıñ xäzerge waqıtta yevroğa qarata tübän buluı da, Yevropa Berlege kertkän çikläwlärneñ amerikan şirkätlärenä yasıy alğan aqçalata zianın şaqtıy kimetä.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG