Accessibility links

Ğiraq şığıyları ildäge amerikan köçläre xalıqnıñ iminlegen tä''min itä almıy dip isäpli


İnde xäbär itelgänçä, sişämbe şartlawlarında 140-tan artıq keşeneñ hälak buluı säbäple Ğiraqta öç könlek matäm başlandı. Başqala Bagdad häm Kärbala şähärlärendäge şuşı şartlawlar, ildä suğış tämamlanğannan birle iñ qanlı waqiğä bulıp tora häm bu amerikan citäklägän xärbi berektäşlek Ğiraqta iminlekne tieşle däräcädä tä''min itä alamı digän sorawlar uyata.

Bagdad häm Kärbaladağı şartlawlar häm anda 140-tan artıq şığıy möselmannıñ hälak buluı öçen töp cawaplılıq amerikannar citäklägän xärbi berektäşlektä yata - şığıy citäkçeläre yasağan belderüdä açıqtan-açıq şulay dielä. Baş ayatolla äl-Sistanineñ wäkile bu uñaydan, ildäge Könbatış ğäskäriläre ni üzläre iminlek buldıra almıy, ni monı eşläw mömkinlegen cirle politsiägä birmi dip isäpli. Säyäd Äxmät Saffi digän şuşı wäkil, bez cawaplılıqnı turıdan-turı Ğiraqtağı Könbatış köçlärenä yöklibez dip belderde. Anıñ şuşı süzlären şığıylarnıñ iñ oyışqan säyäsi partiäse, İslam inqilabınıñ Yuğarı şurası räise Ğäbdel Ğäziz äl-Xäkim dä xuplıy.

Audio, Ğäbdel Ğäziz äl-Xäkim

"Ğiraq xalqına yasalğan bar şuşı höcümnär öçen dä cawaplılıq ildäge basqın ğäskärlär östendä, çönki alar üz östenä Ğiraq xalqın yaqlaw yöklämäsen aldı, läkin moña ireşä almadı, berük waqıtta alar ğiraqlılarğa üz-üzlären tieşle itep yaqlaw mömkinlegen dä birmi" dip zarlana ildäge iñ ere şığıy partiäse citäkçese. Quşma Ştatlar citäklägän berektäşlek bu ğäyepläwlärne kire qağa, izge Ğaşura könenä amerikan xärbiläre şığıylarnıñ iminlegen tä''min itü öçen xälennän kilgänen eşläde, Kärbaladağı izge törbälär tıştan yaxşı saqlanğan ide, ä inde eçtäge tärtip öçen, şähär citäkçeläre belän kileşü nigezendä Ğiraq iminlek köçläre cawaplı buldı dip belderä. Ğiraqtağı amerikan ğäskärläre başlığınıñ urınbasarı general Mark Kimmitt süzlärenä qarağanda, moña, yäğni çit il ğäskärläreneñ çittäräk toruına şığıylarnıñ dini xislären räncetmäw maqsatında ireşelgän bulğan.

Audio, Mark Kimmitt

"Berektäşlärneñ xärbi bülekçälären mäçettän çitkäräk alu kiräklegen istä totıp, şuşı plan Ğaşurada qatnaşuçı keşelärneñ mädäni taläplären, mädäni teläklären xörmät itüne maqsat itep quyğan ide" dip belderä general Kimmitt. Kärbala şähärendäge poläk xärbiläre dä, cirle xakimiat iminlek eşläreneñ kübräk ğiraqlılarnıñ üzläre tarafınnan alıp barıluın teläde dip äytte. Poläklär belän bu xaqta söyläşülär äle aldan uq, berniçä kön elek uzğan bulğan. Bagdad häm Kärbalada şartlawlarğa kitergän şuşı iminlek citeşsezlekläre, Ğiraqtağı xakimiatne ni däräcädä tiz cirle idarägä birü tiräsendäge bäxäslärne tağın da quyırtıp cibärde. Saddamnı bärep töşergäç amerikannar anıñ elekke ğäskären häm politsiäsen tulısınça tarqatu häm alar urınına yañasın qorunı maqsat itep alğan ide. Läkin moña äle haman da ireşelmäde, ä xakimiatne ğiraqlılarğa küçerügä waqıt torğan sayın azraq qala bara. Bu şartlarda mäydanğa ildäge törle säyäsi köçlärneñ, kürenekle ähellärneñ üz qorallı törkemnäre çığa başlıy, alar iminlek buldıru eşendä üzlärenä kübräk wäkalät taläp itä. Soñğı şartlawlardan soñ şığıylar da xäzer näq şundıy taläplär belän çığarğa buldı, inde biredä söyläp uzğan Ğäbdel Ğäziz äl-Xäkim üz qorallı törkemenä bu ölkädä kiñräk xakimiat birü kiräklege turında belderde.

Kärim Kamal, Praga
XS
SM
MD
LG