Accessibility links

Кайнар хәбәр

“Mäydan” jurnalınıñ Mart sanına küzätü


İsänmesez , xörmätle radio tıñlawçılar. Çirattağı şimbä matbuğat küzätüendä bez Sezne “Mäydan” jurnalınıñ 3 sanı belän tanıştırırbız. “Mäydan” jurnalı Çallı şähärendä çığıp kilä. Bu jurnalnıñ üzençälege dä şunda, qayber sannarın ul ber şäxeskä bağışlap çığara. 2003 yılda ,mäsälän, avgust sanın Tatarstannıñ xalıq şağire Rawil Fäyzullin icatına bağışlap çığarğan ide. Ä bu sanda Waxit İmamovnıñ icatı zur urın alğan. Şulay uq “Mäydan”jurnalı Başqortstan tatarları turında da küp kenä mäğlümat birä. Bu sanda Färidä Kudaşeva turında işetersez. Bolarnıñ barısı turında da sezgä täfsilläp yazuçı , publitsist, şağirä Näcibä Safina söyli. “Mäydan”jurnalı möğayın, tarixta bik tä üzençälekle urın bilider. Çönki moñarçı şähär xakimiäte oyıştırğan jurnalnı kommunal'' xucalıq ğämälgä quyğan häm redaksiäne oyıştıruda Tatarstan yazuçılar berlege dä qatnaşqan tağı berär jurnal barmı ikän?

“Mäydan” bik kiñ profil''le jurnal bulıp çığıp kilä häm bik tä kiñ qatlam uquçılarğa adreslanğan. Äytergä kiräk, bu jurnal eçendä altı jurnal urın alğan.Alar- “Mäydan”, “Ğilem wä tärbiä”,”Şifa”, “Tayanıç”, “Zaman”, “Mäydançıq” dip atalğannar.

Jurnalnıñ töp öleşen täşkil itkän ädäbiät-sänğat, ictimaği tormışqa bağışlanğan öleşendä kürenekle yazuçı tarixçı-ğalim, Ğayaz isxaqi büläge iäse Waxit İmamovqa 50 yäş tulu uñayınnan öç äsäre-“Ätkäy qaşığı”, “Cäza” xikäyäläre häm “Pugaçev yawgirläre”tarixi dramasınnan özek urın alğan.

Waxit İmamovnıñ “Tatar yawgirläre” kitabına qarata tarixçı Rawil Ämirxan menä nindi fiker äytä:”Tatar yawgirläre”äsärendä ädip tatar xalqınıñ kolonial'' izü şartlarındağı barlıq faciğäsen dä anıñ qara köçlär zolımına qarşı bulğan bahadirana köräşen dä organik bötenlektä surätläwgä ireşkän.”

Waxit İmamovnıñ “Tozlı yara” romanı xaqında ğalim Fänis İslamov , “Utlı dala” romanı xaqında ğalimä Liliä Xösnetdinova fikerläre külämle yazmalarda birelgännär.

Qısqası,”Mäydan” Waxit İmamov icatın uquçığa tulı küzallarlıq mömkinlek birgän.

Jurnalnıñ mart ayı sanı bezgä oluğ cırçıbız Färidä Kudaşeva küzläre belän qarap tora. Cırı belän xalqıbıznıñ canına kergän ilahi cırçı xaqında jurnalistlar Venera Ğımazova häm Räwef İdrisov fikerläre här jurnal uquçınıñ iğtibarın cälep itärlek:”Färidä Kudaşeva fenomenın añlarğa tırışu , anıñ böten törki dön''yasında totqan urınına bäya birü kiläçäk buınnar öleşenä dä töşäçäk äle. Cırçınıñ ilahi talantı ,şäxes bularaq bieklege häm unikal''llege betmäs-tökänmäs xis häm fiker çığanağı bulıp qalaçaq, çönki Ul—tabiğät''neñ , sänğätebez häm mädäniätebezneñ mäñgelek sere, moğcizası, legendası.

Xalıqnıñ ruxi üseşe ğayät zur awırlıqlarğa duçar bulğan çorda anıñ moñın, telen, cırın saqlap , kiläçäk buınnarğa citkerü wazifası töşte cırçı täqdirenä, häm ul tarix ixtıyacın layıqlı başqarıp çığa aldı.”Ä cırçınıñ üze öçen sänğät wocdan, äxlaq, ruxi bieklek, maturlıq tärbiäçese häm kiläçäktä dä şulay bulıp qalaçaq.Keşe icatta monnan da olıraq maqsat quya alamıni?



Färidä Kudaşewa “qayçan berençe zur uñış kilde ?”-digän sorawğa “Qazanğa berençe barıp qaytqannan soñ ayağımda nıq basıp toruıma ışanıç tudı”-dip cawap birä.-Dan-şöhrätkä mönäsäbätegez?-digän sorawğa ,”Dan ul –bik awır närsä.Anı kütärep yöri belergä kiräk. Dannı kütärä almasa, artist bozıla,bik tiz “min-minlek”-kä birelä başlıy,üz östendä eşlämi.

Xäzerge cırçılar sezneñ buın cırçılarınnan närsä belän ayırıla?-digän soraw da quyıla cırçığa. Min üzem bu sorawnı zaman sorawı dip atar idem.Çönki cırğa qarata ciñel qaraşnıñ köçäyue kemneñ genä canın köydermi ikän? Äye,mäşhür cırçı bezneñ fikerlärne dä äytkän dä birgän inde:”Eçke ixtiacdan çığıp tügel, ä tiz-tiz genä cırlap aqça eşläw qayğısı qayberäwlärdä. Annan soñ alarnıñ kübese cırçı da tügel bit äle.”di ul.Färidä apa Kudaşeva belän äñgämäne uqıp canımnı köydergän distälärçä sorawlarğa cawap taptım.Tik bu böyek sänğät ähele fikerläre astına yalğan cırçılarnıñ isemleklären dä tezep quyası ide.Tik monı ber kem dä eşlämäyäçäk.Çönki il qädär il belän idärä itärgä alınğannar da aldaşıp torğan ber zamanda bolar sabıy şayaruına ğına tiñ sıman.Alay disäñ, yalğançı cırçılar da dönyanı bolğatu, ruxnı imgätügä ifrat ta zur öleş kertälär tügelme soñ?

Balıq başınnan bozılsa da, qoyrığınnan çistarta başlıylar. Yuıntıq su belän bergä balanı da tügep taşlağançı , sänğät iläge wazifasın başqaruçılarğa üz eşlärenä citdiräk alınırğa kiräk bit. Çönki cır ul-cannı tärbiäläw, ruxnı yawlaw çarası da . Mondıy ruxi köçkä ciñel genä qaraw berniçek tä ğafu itelmäslek xata.



Şiğer söyuçelärgä jurnal şiğriätne başlıça xatın-qız şağirlär icatı aşa kürsätkän. Ölkän buın şağirlärennän Flera Ğizzatullinanıñ “Dala cırı”poeması şiğri monolog bularaq iğtibarnı cälep itsä, yäşlärdän Zölfiä Xäzinä, Dilä Yosıpova şiğerläre yaña isemnär bularaq urın alğannar.

Mälikä Basıyr: Xörmätle radio tıñlawçılar! “Mäydan ” jurnalınıñ 3 sanı turında sezgä yazuçı, publitsist, şağirä Näcibä Safina söyli. Bu sanda anıñ şiğerläre dä urın alğan. Näcibä Safina turında jurnalnıñ “Baş möxärrir süze” astında Fakil Safin bolay dip yaza:“Yazğı tamçılar yänä ber söyeneçle xäbär kiterde tanılğan şağirä, Başqortstanda yäşäwçe tatarlar mänfäğaten yaqlap tiñsez köräşkä kütärelgän yalqınlı publitsist Näcibä Safina da tügäräk data bilgeläp ütä. Aña ike “biş”le . Talant disäñ dä talant, cegär disäñ dä cegär , xolıq disäñ dä xolıq! Afärin, Näcibä xanım! Bu sanda ike “biş”lekne tıynaq qına bilgeläp kitäbez. Ämma redaksiädä qalın papka saqlana, inşalla, alğa taban anıñ icadi yözen uquçılarğa nıqlap “açıp” birerbez digän ömettä qalabız.”,-dip yaza ul.

Näcibä xanım, yubiley uñayınnan Şärif Qamal muzeenda üzeneñ icat kiçäsen uzdırdı. Bik küp yazuçılar , şağirlär kilgän ide. Anıñ şiğerlären olılar ğına tügel, mäktäp balaları, keçkenälär dä yaratıp uqıdılar, yäşlär anıñ şiğerlären köygä salıp, cırlar cırladılar. Ä xäzer “Mäydan” jurnalınıñ 3 sanına küzätüne däwam itäbez. Näcibä Safina söyli:

“Jurnalda şağir xaqında akademik häm akademik xaqında şağir yazmaları yäğni 19 yөz şağire Sania Ğiffät turında akademik Xatıyp Miñneğulov häm Dilärä Tumaşewa turında şağir yazmaları da uquçını bitaraf qaldırmastır.

Balalar yazmışına , sälämätlekkä, sotsial'' yaqlaw-yaqlanuğa ğilem wä tärbiägä citdi qaraşlı härkem “Mäydan”curğalında üzenä kiräkle, faydalı mäğlümatnı tabıp uqi ala. Qısqası, jurnal ğailäneñ här äğzasına kiräkle matbağa. Ber jurnalğa yazılıp qına da öyeñä altı törle jurnal kilep kersen äle. Mondıy moğcizanı , moğcizalar tulı Yar Çallı keşeläre genä tudıra aladır.

Kiläçäktä , möğayın, bu jurnallar “mäydan”digän oyadan härberse möstäqil'' qoştay oçıp kütärelerder. Çönki Yar Çallı xalqı san yağınnan da ruxi wä iqtisadi köçe belän dä mondıy jurnallarğa layıq inde”,-dide ul

Xörmätle tıñlawçılar! Şunda bez “Mäydan” jurnalınıñ 3 sanına bağışlanğan matbuğat küzätüen tämamlıybız. Bu jurnal turında sezgä şağirä Näcibä Safina söyläde. Ä tapşırunı efirğa äzerläwçe min sezneñ belän xuşlaşam. - İsän saw bulığız. Mälikä Basıyr, Qazan.

XS
SM
MD
LG