Tatarstannıñ «Üzäk- duslıq» digän milli ara häm konfessiä ara xezmättäşlek ictimaği xäyriä oyışması oyıştırğan bügenge çarada Qazannan häm Çallıdan ber törkem mäğärif xezmätkärläre, psixologlar qatnaştı.
Bilgele bulğança, soñğı waqıtlarda tolerantlıq, xalıqlar, millätlär duslığı mä’sälälärenä qarağan küp kenä cıyılışlar, oçraşular uza. Ämma nikter älege «Üzäk - duslıq» xäyriä oyışması häm alar uzdıra torğan seminarlar xaqında bik az xalıq mäğlümatlı. Bügen Qazanğa kilgän Çallınıñ «Belem birü» üzäge wäkillärenä dä älege seminarda qatnaşırğa turı kilgän. Ämma seminarnıñ nidän ğibärät buluın sorağaç ta alar tulayım ğına cawap birä almadılar. «Seminar ike kön buldı. Bezgä islam dine turında, anıñ başqa konfessiälär belän bäyläneşe xaqında söylädelär. Törle matur könçığış köylären tıñladıq inde» didelär. Äytergä kiräk, bügenge seminar uzğan barlıq cıyılışlarğa näticä yasaw bularaq oyıştırılğan ikän. Seminarlarğa kilgändä, alar «Işanıç klimatı» programması siklı qısalarında uza. «Tolerantlıq añı häm Rossiä cämğiätendä ekstremizmnı buldırmaw» Federal'' maqsatçan programma nigezendä buldırılğan «Işanıç klimatı» proyektın «Üzäk dönya» oyışması belän San Fransiskonıñ «Qultıq şurası» ictimaği oyışması tormışqa aşıra. Bügenge seminarnı açqanda «Üzäk-duslıq» xäyriä oyışması citäkçese Vladimir Roskin: «Bez xoquq saqlaw orğannarı, mädäniät, mäğärif oyışmaları belän berlektä eşläw maqsatın quyabız. Ekstremizm, antesimitizm, ğomumän törle milli, dini qarşılıqlar buldırmaw öçen tırışabız. Bilgele bulğança härber mädäniät nigezendä dini qaraş yata. Bez şunı öyränergä buldıq. Törle cirleklärdä bulabız. Keşelärneñ bu mä’sälägä qarağan fikerläre belän qızıqsınabız», - dide. Tağın şunı äytep uzarğa kiräk, «Üzäk-duslıq» oyışması kübräk mäğärif ölkäsendä eşlärgä tırışa. Uqıtuçılar, kitapxanä wäkilläre belän törle leksiälär ğına uzıp qalmıy, mäğärif xezmätkärläre älege üzäkkä kiläçäk eşlär buyınça üz proyektların da täqdim itälär ikän. Qazan däwlät universitetı bazasında «Işanıç mädäniäte» digän uqıtu programması buldırılğan. Äytergä kiräk, xäzerge köndä mondıy üzäklär Rossiädä öçäw ikän – Sankt-Peterburgta, Ryazan''da häm Qazanda.TR Ministrlar kabinetı qarşındağı Din eşläre Şurası räise Rinat Näbiev üz çığışında Tatarstannıñ xalıqlar tatulığı buyınça küp töbäklärgä täcribä bulıp toruın äytte. «Soñğı un yılda yaña traditsion bulmağan dini oyışmalar küp oyıştı. Alar 20нче ğasırlardan birle Rossiädä bar, ä Tatarstanda yuq ide. Xäzer bezgä dä kilep cittelär», - dide. Xäzerge waqıtta respublikada 986 möselman oyışması, 204 pravoslav çirkäwe, 62 protestant ruxtağı dini oyışma börkälgän ikän. Monnan tış katoliklar cämğıäte, lyuteran çirkäwläre, törle sektalar bar. «Dini säyäsätne bilgelägändä alarnıñ barısı da isäpkä alınırğa tieş. Şuşı tolerantlıq bula da inde»,- dide Rinat Näbiev. Soñğı yıllarda bu mä’sälägä qarağan kür dokumentlar qabul itelüen dä bilgeläp uzdı Rinat Näbiev. Seminarda şulay uq terrorizmğa qarşı köräş, psixologik köçläw, tolerantlıq añın buldıruda uqıtuçılarnıñ qatnaşuı häm başqa mäs''älälär buyınça uqıtuçılar, psixologlar, xoquq saqlaw orğannarı wäkilläre çığış yasadı. Soñınnan icadi proyektlarnı täqdim itü buldı.
Landış Xarrasova
