Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ xärbiläre Ğıraq törmäsendä totqınnarğa tıyılğan möğämälä kürsätüdä ğäyeplänä


AQŞ armiäse ,amerikan xärbi politsiäse Bagdad yaqınındağı törmädä ğıraqlı totqınnarnı äzerlekläde digän xabärlärne tikşerä.Ğıraq operatsiäläre citäkçeseneñ urınbasarı general Mark Kimmit üzem häm kollegalarım andıy aktivlıqlarnı xökem itäbez, bu ğämäl çığarma bulıp tora ildäge Amerika häm koalitsiä köçläre öçen ğädäti küreneş tügel dip belderä.

Çärşämbe kiç Amerikanıñ CBS tele kanalınıñ 60minut isemle xabär programmasında ğıraq törmäsennän qayber foto räsemnär kürsätelde. Misal öçen totqınnarnıñ başlarına qapçıq kiderelgän yalanğaç piramida formasında berberse östenä basqan keşelär, yäki seksne xäterlätkän pozlarda torırğa mäcbür itelgän totqınnar yanında alarnı qulğa alğan amarikannar şulsanda uñış işaräse itep başbarmağın kürsätkän yılmayğan ber xatın qıznı da räsemdä kürü mömkin ide. Ber xärbi-politsiä öyenä yazğan elektron xatında bezneñ bülek sorau alu waqıtnda ğıraqlı totqınnarnıñ telen açuda bik uñışlı eşli dip maqtanğan. Ämma şuluq xärbi politsiä ğäyepläwlärgä ber yk qıyulıqta cawap birä almağan. Ul totqınnarğa möğämälä turındağı Jeneva konvensiäläre buyınça ber nindi kursta bulmawın citäkçeläreneñ wazıyfası turında kürsätmä birmäwen söylägän.Mäsälä ällä ni yaña tügel . General Kimmit ğıynuar ayında ber amerikan soldatı saqçılarnıñ qılanışların kürep, alarnı foto räsemgä töşergän häm üz citäkçenä birgän dip söyläde. Ber ay elek AQŞ armiäse 6 xärbi politsiä Abu Ghraib törmäsendä 20gä yaqın totqınnı ezärlekläw ğäyebe belän xärbi mäxkämägä tapşırıldı dip belderde.Xärbilär törmäne idarä itügä bulışqan başqa 7 amerikan ofitserına disiplin cazası birüne kiñäş itkän.Çärşämbe könne general Kimmit bolay dide(audio) tikşerü näticäsendä 6 xärbi personelgä cinayät ğäyebe quyıldı. Koalitsiä totqınnarnı ezärlekläw turındağı xabärlärgä bik ciddi qarıy häm eşlängän barlıq yavızlıqlar tikşerelä. Bez koalitsiä törmälärendäge barlıq keşelärgä xörmät , keşelekle mäğämälä kürsätergä tieşbez. Kimmit ğäskärilärneñ qılanışlarına qänäğätsezlek belderep, AQŞları üze totqınnarğa yaxşı möğämälä kürsätmäse qarşı yaqtan amerikan xärbilärenä keşelekle möğämälä kürsätegez dip sorıy almıy dide. Ämma ul CBSkä birgän ängämäsendä saqçılarnıñ aksiäläre Ğıraqta xezmät itkän amerikan xärbi politsiäse öçen ğädäti xäl tügel çığarma bulıp tora dip söylägän. Amnesty İnternational belderüenä kürä Ğıraqta amerikan törmäsennän çıqqan qayber ğıraqlılar saqçılarnıñ üzlären ezärlekläwe turında äytkän. Ezärlekläw qıynau, qatı muzıyka , cünläp yoqlatmaw, yäki ozaq waqıt başlarına qapçıq kiderü formasında bulğan.Ämma Amnesty mondıy ğämällär kiñ taralğanmı bu turıda xabär itmi Human Rights Watch AQş saqçılarınıñ totqınnarnı daimi räweştä ezärlekläwenä dälillär yuq dip äytä.Human Rights Watchnıñ NY burosında ölkän xärbi analitik Mark Garlasco süzlärençä(audio) Bez Ğıraqta älege waqıtta sistematik problema buluına ışanu öçen ber nidä kürmädek.Şulay da bez törmä yä dä totqınnar yanına kerä almıybız.Bezneñ mäğlümät kübesençä mätbuğat xabärlärenä tayana.Bezneñ belgännän kiñräk taralğan buluı mömkin.Älbättä bez närsäder işetkän bulsaq, älegäçä bastırıp çığarğan bulır idek. Garlasco ber saqçınıñ üzen yaqlağanda Jeneva konvensiäse turında bernindi künegüdän ütmägän buluın äytüenä ber dä simpatiä belän qaramim,nindi genä wazıyfada bulmasın här amerikan soldatına, doşman köçläre tarafınnan qulğa alınsa ,añı närsä kötkäne äytelgän Şunlıqtan här ğäskäri wazğiät ikençe törle bulsa närsä eşlärgä tieşlegen belä dip söyläde. Garlasco fikrençä, AQŞnıñ här soldatı foto räsemnärdäge xälneñ xalıqara qanunğa kileşle bulmawın añlıy. Armiä , Abu Ghraibtağı saqçılar Jeneva Konvensiäsennän bixaber, alarnıñ zur öleşe reservadağı yarım xärbilär – alar normal armiä äğzaları kebek suğış äsirläre mäsäläsendä yaqtırtılmağan dip belderde

färidä xämit,praga
XS
SM
MD
LG