İslamnı reformalawnı, dingä qaraşnı üzgärtü belän butamasqa kiräk. «Watanım» oyışması ütkärgän seminarda qatnaşuçı törle taraf wäkilläre şuşı fikerdä kileşä. Başqa mä’sälälärdä alarnıñ qaraşları ayırılıp tora. Zamanında Tarix İnstitutı direktorı Rafail Xakimovnıñ evroislam teoriäse, yaña cäditçelek turında fikerläre kiñ tanıldı. Älege seminarda Rafail Xäkimov töp doklad belän çığış yasadı. Ul evroislam, cäditçelek, Kursavinıñ 200 yıl elek reformalaw turıda äytelgän fikerlären kiterde. Annan soñ, din ähelläre süz aldı. Tübän Kamadan kilgän imam Ramil xäzrät Yunısov, mäsälän, cämäğätçelekneñ äle xäzerge kileş bulğan din nigezlären belep betermi, şuña anı üzgärtep qorırğa irtä äle, digän fiker belderde. Dönyawi ğalimnärdän fännär doktorı Rafiq Möxämmätşin çığış yasadı. Anıñ fikerençä, tatar cämğiäten saqlap qaluda islam zur rol uynağan bulğan. Din yaxşı mäğnädä konservativ ölkä, şuña kürä reformalar cämğiätne tarqatuğa kiterergä mömkin. Läkin, şul uq waqıtta, ğalim isäpläwençä, cämğiätneñ gel üseştä buluın iğtibardan çığarmasqa kiräk.
Tatarstan Diniä näzaräteneñ propaganda bülege başlığı İldus xäzrät Fäiz, şulay uq, çığış yasap, üzeneñ tänqitle fikeren belderde. Dönyawi ğalimnär başta din nigezlären öyränergä tieş, islamnı añlawda yuğarılıqqa ireşergä tieş, annan soñ ğına reformalaw turında söyläşergä mömkin, digän qaraşta tora ul. İldus xäzrät Fäizdän soñ çığış yasağan fännär doktorı Damir İsxaqov, din ähele taşlağan ğäyıpläüne qabul itep, dönyawi ğalimnärneñ islam nigezläre turında belemnäre citärlek, dip cawap birde. Damir İsxaqov, bügenge köndä din ähelläre tatar xalqı öçen bik tä möhim sorawlarğa cawap birep betermi, federalizmğa, ictimaği-säyäsi xällärgä qarata da möselman cämäğätçelegeneñ üz fikere yuq, dip söyläde Damir İsxaqov. Östälneñ ike yağında utırğan dönyawi ğalimnär häm islam dine ähelläre, islamnı reformalawğa qarata törle-törle qaraşlar äytsälär dä, dineñ üseş konseptsiäse turında bergäläp fiker alışırğa kiräk, digän täqdim belän kileşte.Bikä Timerova.
