Uzğan yallarda Sabantuylar şaqtıy uzsa da, alar arasında iñ üzençäleklese möğayın Başqortstan, Tatarstan häm Orenbur ölkäse çigendä urnaşqan Düsän awılında bulğandır. Olı yullardan, zur şähärlärdän çittäräk toruçı bu borınğı awıl Başqortstannıñ Bişbüläk rayonına kerä. Awılda xalıq üze niçek teli, şulay bäyräm itä. Şuña da, bu awılnıñ üzenä genä xas bulğan traditsiäläre bar. Uzğan yäkşämbedä düsänlelär Dim yılğasınıñ yar buyındağı Biş qayın digän tuğayda Sabantuy ütkärdelär. Läkin ul ğadi genä Sabantuy bulmadı. Anıñ üz iseme bar ide. 130 lap yortlı awılnıñ Sawmısız, awıldaşlar dip isemlängän Sabantuynı 2 meñnän artıq keşe kilgän. Awıl keçkenä buluğa da qaramastan, monda da tatar xalqınıñ milli bäyrämeneñ bar traditsiäläre dä kürelgän – Sabantuyda at çabışları da, köräş tä, çittän kilgän qunaqlar belän aralaşu da bulğan. Şunda uq, sabantuy uyınnarı sürelgäç, awılnıñ möxtäräm keşeläre häm bik citdi qunaqlar bäyräm ütkän cirdä qorılğan tirmädä cıyılış ütkärdelär. Düsändä ütkän älege çaralar turında Düsän awılında tuıp-üskän diplomat Kärim Xäkimov muzeyı citäkçese Färidä Borhanova söyli.
Bez Sabantuyğa inde küptännän äzerlänä başlandıq. Çitkä kitkän awıldaşlarnıñ adresların barlap, alarğa çaqırular cibärdek. Sabantuynıñ maqsatı bulıp härber awıldaş belän yaqınnan tanışu, Düsänneñ problemaları, eşlise eşlär turında söyläşü dä tordı. Aldan Sabantuy çaraları uzdı. Annarı soñ bez tirmägä bergä cıyılıp, kiñäşläştek, awılda mäçet salırğa kiräk digän fikergä kildek. Bez anı bergäläp, kem närsä belän yärdäm itä ala, şulay tözärgä buldıq. İnde menä bügen ük awıl xalqı bulaçaq mäçet urının çistartıp, tözeleş öçen qayber kiräk-yaraqlarnı kiterä dä başladı
Sabantuylardan soñ yış qına arıp-talıp, maxmırlap yörilär. Läkin Düsän awılında xäl başqaçaraq tora. Sabantuyında mäçet tözergä qarar çığarıp, inde ikençe könne ük alar mäçet tözeläçäk urınnı çistartıp, tözeleş materialların kiterä dä başlağannar.
Gölnaz İlgizär
