Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğiraqnıñ kiläse prezidentı kem bulır? Bäxäslär sişämbegä küçerelde


Näq ber aydan amerikannar Ğiraqtağı xakimiätne ilneñ waqıtlı xökümätenä tapşırırğa cıyına. Düşämbedä bu xökümätneñ äğzaları häm Ğiraqnıñ yaña prezidentı bilgelänergä tieş ide. Ämmä kilep tuğan qarşılıqlar arqasnda mäsälä irtägägä küçerelde. Ğiraqnıñ waqıtlı idarä şurası bu urınğa ber namzätne xuplasa, Berläşkän Millätlär wäkile häm amerikan administratsiäse – ikençesen täqdim itä.

Bilgele bulğança Yünneñ 30-nda amerikannar Ğiraqtağı xakimiätne Ğiraqnıñ yaña xökümätenä tapşırırğa cıyına. Kiläse yılda ütäçäk saylawlarğa qädär bu xökümät il belän idarä itergä tieş bulaçaq. Ğiraqtağı törle köçlär tarafınnan xuplanğan yaña xökümät tözü eşen räsmi Waşington Berläşkän Millätlätneñ Ğiraqtağı maxsus wäkile Lakhdar Brahimiğa tapşırdı. Aljirnıñ elekke tışqı eşlär ministrı, 80-nçe yıllarda Ğäräp Ligasında eşlägän Barhimi menä inde berniçä atna rättän söyläşülär alıp bara. Bu söyläşülär şaqtıy awır häm qarşılıqlı bulıp çıqtı. Brahimi da, amerikan administratsiäse başlığı Paul Bremer da, xökümätkä säyäsättän çittäräk torğan ämmä üz eşen yaxşı belgän keşelärne cıyarğa tırışa. Ğiraqnıñ waqıtlı idarä şurası täqdimnäre yış qına bu taläplärgä turı kilmi. Comğa könne qaynar bäxäslärdän soñ Ğiraqnıñ yaña premier-ministrı urınına zamanında Baath partiäseneñ äğzası bulğan, soñnan Londonğa kitep Saddamğa qarşı partiä tözegän İyad Allawi täqdim itelde. Waşigton bu täqdimne xupladı, Berläşkän Millätlär, bez bu qararnı ihtiram itäbez digän ike mäğnäle cawap birde. Allawinıñ qulı astında 26 ministr eşlär dip kötelä. Monnan tıñ Ğiraqnıñ prezidentı häm 2 vitse-prezidentı bulaçaq. Töp xakimiät premier qulında, prezident kübräk wäkil wazifaların başqarır dip sanalsa da, Saddam urının kem alır digän soraw tiräsendä bäxäslär tağı da qaynarraq buldı. Berläşkän Millätlär häm Amerikan idaräse bu urınğa Saddam çorına qädär Ğiraqnıñ tışqı eşlär ministrı bulıp torğan 80 yäşlek Adnan Paçaçinı täqdim itä. Ğiraqnıñ waqıtlı idarä şurası isä Şuranıñ xäzerge citäkçese, 90nçı yıllarda Ğiraqtan qaçıp kitkän 46 yäşlek Ğazi Äl-Yawarnı xuplıy. Şuşı mäsälä düşämbedä xäl itelergä tieş ide. Ämmä taraflar urtaq fikergä kilä almadı. Näticädä söyläşülär amerikannar täqdime belän ikençe köngä küçerelde. Qayber ğiraqlılar Waşingtonnıñ basım yasaw tırışlığında ğäyepli. İdarä Şurasındağı bäysez körd wäkile Mäxmüt Otman düşämbedä Reuters agentlığına bolay dide:

Audio (Mäxmüt Otman)

"Ğiratqa töp rol Berläşkän Millätlärgä bireler dip sanalğan ide, bez monı kürmibez, axırsı bar qararnı amerikannar qabul itä."

Amerikannar isä, ägär xökümätkä säyäsätşçelär cıyılsa, bu xökümätkä xalıqnıñ ışanıçı bulmas dip borçıla. Ğiraqnıñ yaña xökümäte tiräsendä söylöşülär sişämbedä däwam itäçäk.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG