Accessibility links

Кайнар хәбәр

İslam İlläre Konferensiäse tışqı eşlär ministırlarınıñ İstanbul oçraşuı tämamlandı.


İslam İlläre Konferensiäse tışqı eşlär ministırlarınıñ İstanbuldağı 3 könlek oçraşuı qabul itelgän deklaratsiä belän bügen tämamlandı. Tışqı eşlär ministırları oyışmanıñ general sekretarı itep törekne - tarix profesorı Ekmeleddin İhsanoğlunu sayladı . Cıyınğa qatnaşuçılarnıñ qayberläre möselman dönyasında demokratik reformalar mäsäläsen kütärep çıqtı.

57il äğza bulğan dönyanıñ in zur möselman oyışmasınıñ tışqı eşlär ministırları 3 könlek oçraşuların İstanbul deklaratsiäse häm press konferensiä belän tämamladı. Deklaratsiädä qısqaça alğanda mondıy mäsälälär tora: oyışma Ğıraq okupatsiäsen beterü, xakimiätne ğıraqlılarğa tapşıru tırışlıqların yaqlıy häm il tulısınça suveren bulırğa tieş dip basım yasıy.İslam konferensiäse küçmä däwerdä Ğıraqnıñ ixtiaçların qaplarğa yardäm itäçäk dip beldersä dä, anda AQŞ sorağan tınıçlıq ğäskäriläre turında süz yuq .İslam Konferensiäse illäreneñ zur öleşe Ğıraq suğışına qarşı. İstanbul deklaratsiäsendä Ğäräb-İzrael konfliktın xäl qıluğa berençel ähämiät birelä häm turıdan-turı söyläşülärdän tış,alternativa yuq dip äytelä.İzrael yanında Fälästin däwläten oyıştıru mäqsatı quyıla. Deklaratsiädä terror xökem itelä häm terrorğa qarşı suğış köçäytelergä wäğdä itelä. Säyäsi, iqtisadi , cämğiäwi mädäni progresnı däwam itteräçäk bu illär berbersenä yardäm , ireklekne arttıru , demokratik idaräne nığıtu , yäş buınnarğa modern uqutu sistemaları, şulayuq yarlılıq , xäyerçelekne yuq itergä wäğdä itälär İstanbulda iğlan itelgän deklaratsiädä.Konferensiä waqtında çığış yasauçılarnıñ qayberläre AQŞnıñ İslam dönyasında demokratiäne arttıru çaqıruların telgä alsa da, küp kenä citäkçelär moñı eçke eşlärgä tıqşınu dip qabul itte.Oyışmanıñ älege general sekretarı Abdelwahed Belkeziz artta qalğan möselman dönyasın tänqitläp söyläde. Mısır tışqı eşlär minsitırı Maher ğäräblär reformalar ütkäräçäk ämma bu çittän quşu belän bulmayaçaq dide. Berlindä urnaşqan Şärqiät Üzäge xezmätkäre Sonya Hegasy süzlärençä reforma çaqıruları iqtibar cälep itsä dä yaña tügel (audio) Bu turıda 30-40yıl söylänä.Ğäräb dönyasında, möselman illärendä bez demokratik reformalar telibez , ämma bez añı üzebez telägänçä ğämälgä quyaçaqbız digän fiker kiñ taralğan, bu yañalıq tügel. Londonda iqtisad oyışması analitiğı Neil Patrick fikrençä, sonğı reforma çaqıruları möselman illäre citäkçeläre arasındağı tendensiäneñ ber öleşe ,çönki eçke, töbäktäge häm xalıqara basım xökümätlärne hiç bulmağanda reforma turında söylärgä etärä.Töp mäsälä möselman illäre ğämäldä närsä kürsätäçäk, alarnıñ här berse eçke häm töbäktäge basımğa cawap birergä tieş.Patrickqaraşınça bu illärdä reformalar turında söylägändä , çın mäğnädä küp-partiäle demokratiä tügel ä başqarma xakimiätendä kübräk açıqlıq turında süz bara.Patrick bolay di(audio) alarnıñ başqama xakimiätendä açıqlıqnı arttırırğa, rişwätçelekne kimetergä teläwen kürsätkän qayber dälillär bar .Ämma bu küp partiäle demokratiä öçen model tügel. Anadolu Agentlığınıñ belderüenä kürä islam konferensisäendä berençe märtäbä Rusiä Tışqı eşlär minsitırı da qatnaşıp, çığış yasağan. Sergei Lavrov Mäskäüneñ islam dönyası belän mönäsäbätlären nığıtırğa,urtaq mänfäğätlärdä xezmätäşlek itergä teläwe turında söylägän. Rusiä İslam, tınıçlıq , täräqiät häm terrorğa qarşı suğış turında konferensiä oyıştıru teläge beldergän. Mäskäü İslam Universitetı açunı da planlaştıra dip äytelde konferensiädä. Töreklär İslam illäre konferensiäse tışqı eşlär ministırlarınıñ İstanbulda ütkän cıyınıñ üzläre öçen uñış dip bäyäläde. Deklaratsiädä Ankaradan başqa kemneñ dä tanımağan, Tönyaq Kipr cömhöriäten izolatsiädän çığaru öçen qayber adımnar atlanaçağı turında süzlär bar. Ayruça oyışma tarixında berençe märtäbä demokratik yul belän yaña general sekretar saylandı. Ul Misırda tuğan , ğäräb telen yaxşı belgän tarix prof. Ekmeleddin İhsanoğlu .İslam belän könbatış arasında dialognı köçländerergä oyışmanı demokratiäläşterergä häm qabul itelgän qararlarnı ğämälgä quyaçaq infrastruktura öçen tırışaçağın beldergän akademik wazıyfasına yıl azaqlarına taba başlayaçaq.İhsanoğlu älege waqıtta İslam tarixi, sänğät häm mädäniäten tikşerü öçen xalıqara üzäk belän citäkli. 70million möselman yäşägän Törkiä NATO äzğası, AQŞ häm dä İzrael belän nıq elemtädä torğan töbäktäge berdänber möselman ile

färidä xämit,praga
XS
SM
MD
LG