Xodorkovski/Platonov eşen qaraw (alarnı ğäyepläw xäzer bergä tikşerelä, mäxkämä şuşı ike eşne berläşterergä bulğan ide) yänä kiçekterelä - bu yulı inde ğäyepläw yağın yaqlaw üteneçe nigezendä. Mäxkämä utırışı başlanuğa Xodorkovski advokatları, üzläre arasında iñ täcribäle, iñ abruylı sanalğan Genrix Padvanıñ bulmawı säbäple eşne qarawnı 21-nçe yüngä qädär kiçekterüne ütende. Padvağa sişämbe könne operatsiä yasalğan bulğan, häm xastalıq qäğäze aña näq menä şul köngä qädär birelgän dip xäbär itelä. Şulay itep, Rusiäneñ iñ bay keşese sanalğan Mixail Xodorkovskineñ saq astında utıruı däwam itä, Rusiä telekanalları çärşämbedä anıñ mäxkämä binasında Platon Lebedev belän bergä çitlektä utıruın kiñ cämäğätçelekkä dä kürsätep aldı. Rusiäneñ iñ ere şirkätlärennän berse YUKOSnı citäklägän Mixail Xodorkovskigä qarşı Rusiä prokuraturası barlığı 7 törle ğäyepläw bäyän itte. Alar arasında xärämläşep däwlät milken üzläşterü, şul maqsatta oyışqan cinayät törkemen qoru, salımnardan qaçu kebekläre dä bar. Ägär dä ul şul qırın ğämällärdä ğäyeple dip tabılsa, aña 10 yılğa yaqın törmä cäzası yanıy ala. Xodorkovski belän bergä näq şundıy uq ğäyepläwlär YUKOS aksiälärenä iä bulğan Platon Lebedevkä dä bäyän itelde, alarnıñ cinayät eşlären berläşterü asılda şunıñ belän añlatıla. Moñardan tış prokuratura xäzer YUKOSnıñ tağın 6-lap yuğarı citäkçesen tikşerä, alarnıñ da mäxkämä qarşına basuı bik ixtimal. Xodorkovski tarafdarları häm ul üze dä, Rusiä xakimiate başlap cibärgän şuşı ezärlekläwlär barı tik säyäsi maqsatlardan ğına çığıp alıp barıla, Mäskäw Kremle YUKOSnıñ iqtisadi uñışlarına häm anıñ ildäge säyäsi oppozitsiägä yardäm itüenä borçıla dip belderä. Xodorkovski advokatlarınnan berse bu atnada anıñ mäxkämä eşen "banan respublikalarına ğına xas küreneş" dip bäyäläde. Könbatıştağı qayber belgeçlär biredä sovet çorına xas närsälärne dä kürä. RAND Europe tikşerenü üzägendä eşläwçe Stephan Spiegeleire fikerençä, Mixail Xodorkovski sovetlar zamanındağı tösle "kürsätmä mäxkämä" aşa uzar tösle.
Audio, Stephan Spiegeleire
"Bez älegä qädär kürgän bar işarälär - mäxkämägä äzerlek tä, ul tulısınça yäşeren alıp barıldı, häm soñğı täräqqiat tä şunı kürsätä, bez iñ qarañğı sovet tarixındağı säxifäneñ qabatlanuına şahid bulırbız axrı" di Könbatış belgeçe Mixail Xodorkovski eşen qaraw turında. Spiegeleire süzlärençä, monıñ, yäğni xakimiatneñ bu oçraqta ciñüennän häm YUKOSnı tar-mar itüdän ber yaqqa da fayda kilmiäçäk. Bigräk tä Rusiäneñ neft häm torbautkärgeçlär industriäsenä yaña investitsiälär cälep itü ölkäsendä. YUKOSqa qarşı kürelgän çaralar çit il investorlarında şöbhä genä tügel, zur qurqular uyattı, üz eşen Könbatış standartlarına qorıp alıp barırğa tırışqan şuşı şirkätneñ bölgenlekkä töşüe investorlarnıñ Rusiä belän qızıqsınuın şaqtıy waqıtqa sünderä ala dip belderä finans bazarı belgeçläre.
Kärim Kamal
Audio, Stephan Spiegeleire
"Bez älegä qädär kürgän bar işarälär - mäxkämägä äzerlek tä, ul tulısınça yäşeren alıp barıldı, häm soñğı täräqqiat tä şunı kürsätä, bez iñ qarañğı sovet tarixındağı säxifäneñ qabatlanuına şahid bulırbız axrı" di Könbatış belgeçe Mixail Xodorkovski eşen qaraw turında. Spiegeleire süzlärençä, monıñ, yäğni xakimiatneñ bu oçraqta ciñüennän häm YUKOSnı tar-mar itüdän ber yaqqa da fayda kilmiäçäk. Bigräk tä Rusiäneñ neft häm torbautkärgeçlär industriäsenä yaña investitsiälär cälep itü ölkäsendä. YUKOSqa qarşı kürelgän çaralar çit il investorlarında şöbhä genä tügel, zur qurqular uyattı, üz eşen Könbatış standartlarına qorıp alıp barırğa tırışqan şuşı şirkätneñ bölgenlekkä töşüe investorlarnıñ Rusiä belän qızıqsınuın şaqtıy waqıtqa sünderä ala dip belderä finans bazarı belgeçläre.
Kärim Kamal