Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğıraq Kördläre aftonomiälären saqlau yulların ezlilär.


Ğıraq kördläre öçen ber mäsälä bik möhim-Yaña Federativ Ğıraqta alarnıñ politik aftonomiäse bulaçaqmı? BMOnıñ bu ayda qabul itkän rezolutsiäsendä Kördlär mäsäläse telgä alınmağan . Şulay da alar Ğıraqnıñ vaqıtlı xökümäte belän söyläşülär bu mäsälädä cimeş birer dip ışanalar. Bu xaqta radiobıznıñ Bagdattağı xäbärçesenen qayber körd citäkçeläre belän ängämäläre.

Ğıraq kördläre vaqıtlı konstitutsiädä üzlärenä tanılğan aftonomiä statutın saqlap qalu yulların ezlilär. Vaqıtlı Administrativ Qanun dip atalğan bu dokument kördlärneñ aftonomiäsen tanıy, läkin anda regionnıñ qätği statutı xaqında ber süz dä yuq. BMOsınıñ Ğıraqnıñ suverenlığına qarağan soñğı rezolutsiäsendä vaqıtlı konstitusiä telgä alınmağan. Bu Ğıraqnıñ Körd Partiäläre arasında protestlarğa säbäp buldı. Premier minister Allawinıñ Vaqıtlı Administrativ Qanunnı xörmät itärgä väğdä itüe vazğiätne yomışartmadı. Kördstan Patriotik Berlege süzçese Aziz Kader radibız xäbärçesenä partiäbez Allawi buş väğdä birde dip borçıla dip äytte.

Audio

"Bez yazma räveştä ber närsä dä almadıq. BMOsı üz rezolutsiäsendä Körd xalqın telgä alır dip ömetlängän idek. Bu da bulmadı. Väğdälär süzdä genä birelsä dä, demokratiä tözergä tırışılğan yaña Ğıraqta älegä nindi dä bulsa aksiä ütkärüne planlamıybız. "

Kader partiäseneñ aftonomiä mäsäläsen tınıç yullar belän xäl qılırğa tırışuın häm anıñ politik protsestan çitläşergä ciınmauın da äytte. Läkin, kördlärneñ aftonomiä maqsätenä ireşü öçen söyläşülärdän başqa çaralar kürüläre dä mömkin. Kördstan Demokratik Pariäseneñ räsmi şäxse Faraj al Haydarinıñ süzlärençä,

Audio

"Administrativ Qanun bar. Ul ğämälgä quyılırğa tieş. Bu eşlänsä bez üz maqsätebezgä ireşkän bulırbız. Ul ğämälgä quyılmasa , bez başqa çaralar kürerbez."

Xalıqnıñ küpçelegen täşkil itkän Ğıraq şiğıyläre, şul sanda ayatolla Ali al-Sistani Kördlärneñ vaqıtlı konstitutsiädä garntiälängän xoquqlarına, şul sanda politik qararlarğa veto salu xoquqına iä bulularına qarşılar. Körd citäkçeläreneñ AQŞtan da küñele qaytqan. Kaderneñ belderüenä qarağanda, Kördlär Saddamnı çitlätügä kertkän öleş öçen AQŞtan küberäk yaqlau kötkännär. Läkin, ber närsä dä almağannar.

Audio

"Bez älegäçä AQŞtan ber närsä dä almadıq. Alar bezne añlarlar dip ömet itäbez. Bu mäsälädä bezneñ pozitsiäbezne añlasınnar ide. Bez här vaqıt tınıçlıqnı yaratqan , Ğıraq xalqına ğına tügel, ä böten dönayağa yaxşılıq telägän millätbez."

Läkin, Ğıraqta härkem monıñ belän kileşmi. Kördlärneñ aftonomiäle regionınıñ çikläre äle bilgelänmägän. Kördlär Ğıraqnıñ nefte yatmalarınıñ 30 protsentı bulğan neftegä bay Kerkükne taläp itälär Kerkük xalqınıñ zur öleşe kördlär bulsa da, anda yäşävçe ğäräplär häm türkmännär mondıy territorial taläpne kire qağalar. Kader xakimiätne 30-nçe iyündä tapşıru prolemmalarnı xäl qıluğa öleş kerter dip belderä. Ul şulay uq Saddamnıñ ğäräpläşterü kampaniäse vaqıtında Kördstannan quılğannarğa kire qaytu mömkinlege birelergä häm Kerkükneñ yazmışı turında referendum ütkärelergä tieş dip tä belderde. Läkin, Şiğıy säyäsmännäre genä tügel, ä şulay uq Ğıraq Sonniläre häm Turkmännär da monıñ belän kileşmilär. Annan başqa monda kürşedäge Törkiäneñ dä täsiren häm rolen onıtmasqa kiräk. Anıñ üz Körd probleması bar.

Färit İdelle, Praga.
XS
SM
MD
LG