Accessibility links

Кайнар хәбәр

Törkiädän atnalıq küzätü


Ütkän atnada bulğanı kebek bu atnada da Tөrkiäneñ kөn tärtibe bik qatmarlı buldı. Ütkän atna azağı yäkşämbä kөn 1 million da 800 meñ urta mäktäp tämamlağan uquçı yuğarı uqu yortlarına kerä alu өçen imtixan tottılar. 81 şähär belän 64 ayrım urında ütkärelgän 3 sägat däwam itkän imtixannar näticäsendä dürt yıllıq yuğarı uqu yortlarına kerü xoquqın 193 meñ genä student qazanaçaq, şunıñ da 27 meñe fond dip atalğan tüläwle universitetlarda uqıy alaçaqlar. Qalğan 200 meñ xetle student 2 yıllıq programalarğa urnaştırılaçaqlar.

Bu atnada Tөrek räsmi şäxesneñ tөp qayğısın kiläse atna başında 28-29 yündä İstanbulda ütkäreläçäk yuğarı däräcäle Tөnyaq Saqlanu Paktı NATO-nıñ cıyılışı täşkil itte. Yuğarı däräcäle oçraşuğa 46 däwlät belän xөkümät başlığı häm 3 meñ elegat qatnaşaçaq. Bu san eçendä äle alarnıñ saqlıq kөçläre yuq. Misal өçen AQŞ Prezidentı Bushnı saqlaw өçen kilgän saqlıq personalınıñ sanı bilgesez. Tөrek politsiäse isä 13 meñ xezmätkär bilgeläyäçäk. Prezident Bush Ankarada räsmi sөyläşülär alıp baraçaq, soñında İstanbulğa kiläçäk Ul qunaçaq oteldä imenlek çaraları bu atnadan uq küreldä başladı İstanbulda isä Avropa өleşendäge Şişli, Beşiktaş, Taksim rayonnarı vatandaşlarğa tıyılğan ber zonağa ävrelä. Çөnki konferentsiyä bu zonada bulaçaq häm qunaqlar bu zonadağı qunaqxanälerdä qalaçaqlar. Bu zonağa tik mäxsus saqlıq qartı bulğannar kerä alaçaq. 184 küçä belän uram trafikağa yapılaçaq, şähär aftobusları başqa uramnardan ütәçәklәr. Bu zonadağı kibetlär de facto yabıq bulaçaq, çөnki kliantlar bire kilä almayaçaq. Monnan tış qunaqlarnı oçqıçlar maydanınann şuşı konferentsiyä urnına kiterü өçen yar buyı yulı yabılaçaq. Bu da Yeşilköy-Bakırköy belän Beşiktaş arasında 30-40 km. yulnı İstanbul xalqına yabu digän süz. Yul ğına yabılmıy, yul өstendäge 15 gazolinka häm barlıq çäy baqçaları, restoranlar da yabıla Pasajirlarnıñ oqıçlar maydanına 3-4 säğat elek kilüläre äytelä. Elektän bu mөddät 1-2 säğat ide. Qısqası İstanbul xalqı şuşı yuğarı däräcäle NATO ciyılışı säbäple 3-4 kөn baytaq integäçäk. Çınnan da saqlıq kөçläreneñ ber tuqtawsız künegüläre dä un kөnnän birle bolay da tığız bulğan İstanbul trafikasın tağı da naçar xälgä kiterde.

Tege yaqtan erele waqlı NATO häm bigräktä AQŞ-qa qarata protest xäräkätläre däwam itä. Ämma tığız saqlıq çaraları da buşqa bulıp çıqmadı. Şuşı çaralarğa qaramastan bombalı protestlar yışaydı. Başta Ankara’da Prezident Bush qunaçaq hotel aldında ber tawış bombası şartlap ike Tөrek politsiä xezmätkäre cäräxätlände. Bereneñ ayaqları quptı. 23 yündä isä İstanbulnıñ Çapa rayonında ber pasajir avtobusında şartlağan bomba säbäple 4 keşe ülde, 17 keşe cäräxätlände. Bu waqiğälär bolay da sizger bulğan politsiäne alarm wazğiätenä küçerde. Hämmä keşe tağın da zurıraq yuğaltılar bulmawdan şuşı yuğarı däräcäle NATO ciyılış betsen digän өmet belderä.

Bu atnada Ankarada Ğıyraqnıñ Kөrdistan İlsөyärler Berlege liderı Celal Talabani belän Premier Tayyip Erdoğan küreştelär.Erdoğan Talabanigä Ğıyraqnıñ territorial bөtenlegen bozmağız, Kerkükne dä Tөrkmännär belän urtaqlaşığız dide. Tışqı eşlär ministerlege isä Talabinağa Kөrd Peşmergelärneñ İzrail soldatları tarafınnan künekterelüwenä rizasızlığı turında belderde. Tөnyaq Ğıyraqta 5 meñ PKK partizanı bar dip faraz itelä. Taliban bu mäsälädä dä kisätelde.

Bu atnanıñ qızıq ber mäsäläsen isä Ankaradağı Yuğarı mäxkämäneñ 10-nçı İdari Mäxkämä tarafınnan Tüpraşnıñ aksiyeläreneñ satışın tuqtau qararın täsdiqläwe buldı. Bu turıda “Radikal” gazetasınıñ 22 yün sanında Funda Özkannıñ “Tataristan’dan Sezergä xat bar” rubrikalı ber mäqaläse basıldı. Şuşı mäqalädän өzeklär tapşırmaqçı buldıq.

[sitat]Tatarstan Prezidentı Mintimer Şäymiyev ütkän atnada kollegası Sezergä xat yazğan. Tatar Prezidentı ‘bez xoquqqa xөrmät itäbez’ digändä, Tatneftneñ Tüpraşqa xuca bulırğan telägän çorında Tatar däwläte anı yaqlağannın äytkän. Tatarstanıñ Tөrkiädäge çawaplı wäkile Ramil Mäwletov gazetabızğa kilde. Bu eşlär bulmas borın añlatırğa tieşlären xäzer añlattı. İke il arasındağı mөnäsäbätneñ qay cirendä xata yasaldı soñ digän soraw tua. 2002 noyäberdä Tatneft Tüpraşqa cinefte tapşıra başlıy. Ayına 400 meñ tonna nefte sata. Monı eşlägändä Tөrkiädän İran, Aljir häm Liviä kebek akreditatsiä, banka garantiäse taläp itmi. Ber yıldan soñ Tüpraş tөrkeme Tatarstanğa barıp Tatnefne xosusilaştıru prosesına qatnaşırğa çaqıra. [sitat tämam]

Rusiäneñ Ankaradağı Bөyek ilçese Petr Stegniy “Sabah” gazetasına birgän intervyüsendä isä Tatneft Rossiyäneñ küzätüwe astında, başqa proyektları da bar ide dip Tatneftne yaqlap sөyläde. Xosusıylaştıru İdaräse räise Metin Kilci mäxkämä qararına yuridik bäyä bireläçäk dip äytü belän genä ciklände. Zur ber üzgäreş bulmasa, Tüpraş aksiäläreneñ 66% өleşen Tatneft belän Zorlu Holding urtaq konsorsiumına satıluwı kөrçekkä terälde kebek.

Ähtäm İbrahim, İstanbul
XS
SM
MD
LG