Çirattağı şimbä matbuğat küzätüenä“Ğasırlar awazı” jurnalınıñ 2004 yılğı 1 sanı turında söylärgä filologiä fännäre doktorı Rämil' İslamovqa möräcäğät ittek. Ber ük waqıtta tatar häm rus tellärendä yılğa ike genä tapqır näşer itelä torğan älege basma başqa matbuğattan üzeneñ rubrikaları, tematikaları häm eçtälege yağınnan şaqtıy ayırılıp tora. Küptän tügel bu jurnalnıñ bıyılğı berençe sanı dönya kürde .Rämil äfände, äytegez äle, Sezneñ qaraşqa nindiräk xarakterdağı materiallar üzençälekle bu sanda? Rämil İslamov: Jurnalnıñ bu sanında qädimçelek mäs’äläsenä bäyle yazmalarnı bilgeläp ütüne mäğkul' küräm.Çönki tatar ictimaği üseşendäge älege yunäleş, mäğlüm ki, moña qädär gel beryaqlı ğına añlatılıp kilende. Şuña kürä, suğış häm xezmät veteranı, iseme kiñ bilgele bulğan İşmöxämmät xäzrätneñ onığı Faruq Näkypovnıñ babası turında obyektiv häm dälille yazılğan mäqäläse küplärdä qızıqsınu uyatır dip uylıym.Şulay uq filologiä fännäre kandidatı Räif Märdänov tarafınnan äzerläp bastırılğan İşmöxämmät xäzrätneñ ulı Möxämmätnäqipneñ ätisenä, änisenä yazğan xatları, anıñ köndälegennän zur ğına ber özek, Tuqay äytmeşli, küp närsäneñ yalğanın açar.Sitata:“...1912 yıl. İmamlıqqa şähadätnamä(ukaz) alu öçen rusçadan berqädär mäğlumatlı bulu lyazem bulğanlıqtan, rusça xäzerlänep imtixan qılınu öçen ätiem mine noyäber axırlarında Qazanğa cibärde. Anda xosusıy möğallimnän ike ay qädär rusça uqıdım. Läkin üz gubernañda imtixan qılınırğa tieş dip, mine Qazanda imtixan qılmadılar. Min imtixan qılınmıyça qaytıp, ul qış mädräsädä däres uqıtıp şöğelländem”. (sitata tämam).Jurnal ruxi mirasıbıznıñ ber öleşe bulğan ädäbiät mäs’älälärenä dä citdi iğtibar birä bit. Bu xaqta nilär bar?Rämil İslamov: “Ğasırlar awazı”nıñ älege sanında filologiä fännäre doktorı Marsel' Äxmätcanovnıñ urta ğasır törek ädäbiatınıñ tatar xalqında saqlanğan istälekläre, Törkiädäge Muğlı şähäre universitetı professorı Mostafa Uğurlınıñ “Mönyätel-ğazat” digän borınğı törki traktatı, tıynaqsızlıq bularaq qabul itelmäsä, bez fäqiregezneñ “Cömcömä soltan”äsäre turında mäqälälär bar. Ä menä fänni xezmätkär İl'mira Xannanova-Galimcanova yazması ädäbiätçe, fol'klorçı Fazıl Tuykinğa bağışlanğan. Mäzkür ğalimneñ törle ğalim-ğolämä belän alışqan xatlarına kilgändä isä, alar anıñ şäxesen, icadi eşçänlegen tağın da tulıraq küzallarğa yärdäm itäçäk. Rämil' äfände, ä menä ütkändäge tarixıbızğa qağılışlı nindiräk yazmalar turında fikerlär äytä alasız? -Bu xosusta iñ elek akademik İndus Tahirovnıñ Mirsäyet Soltanğälievkä bağışlanğan mäqäläse iğtibarnı cälep itä. Bez inde älege säyäsi eşlekle turında azmı-küpme beläbez kebek. Ä menä K.Marks häm V.Lenin täğlimatlarına mönäsäbäten bik ük belmägänbez ikän. Kürengänçä, Soltanğäliev marksizm-leninizmnı teoretik häm praktik yaqtan kire qaqqan, anıñ töp prinsipların Rossiädä ğämälgä aşıruda qarşı çıqqan”,-dip yaza ğalim.Tarix fännäre doktorı Rawil Ämirxanov üzeneñ yazmasında. “Möxämmmädiä” mädräsäsendä üz waqıtında din sabaqları belän bergä nindi dönyawi fännär uqıtıluın bäyän itä, yäğni älege uqu yortınıñ uqu-uqıtu programması belän kiñräk tanıştıra, andağı uqıtuçılar, elekkege şäkertlärdän çıqqan zıyalı zatlarıbız turında kiñ mäğlümat birä. Tanılğan tarixçı, ädäbiät belgeçe, ämma faciğäle yazmışqa duçar bulğan Ğäziz Ğöbäydullin häm anıñ soñğı xezmätlärennän berse bulğan “Pantürkizm mäs’äläse turında” digän mäqälä şulay uq ğibrätle. Anı tarix fännäre kandidatı Dilärä Ğalimullina äzerläp bastırğan.Ramil äfände, jurnal üzeneñ bitlärendä xalqıbıznıñ traditsion bäyräm mädäniäte mäs’älälärenä urın biräme?Älbättä. Menä küptän tügel genä şawlap Saban tuyları ütte. Bu sanda tanılğan etnograf, tarixçı, tarix fännäre kandidatı Damir Şäräfetdinovnıñ mäqäläsendä älege bäyräm, andağı uyın törläre, yänä xalqıbızda elek- elektän yaratıp uynalına torğan başqa uyınnarnıñ tarixı, başqarılu ısulları turında ätraflı häm täfsille itep yazılğan. Äytik, sabantuyında çülmäk watu, qapçıq kiep yögerü, qolğağa ürmäläw, büränädä qapçıq belän bärgäläşü, h.b. küzätelä, ä menä xalıq uyınnarınıñ (quzna) yäki aşıq, käşäkä uyını, çüräkäy h.b. inde siräk küreneşlär.Ä bit menä bu uyınnar balalarnı keçe yäştän ük sälämät itep üsterüdä, tärbiäläwdä, alarnı fizik yaqtan da mantıqi yaqtan da üseşlären alğa cibärüdä binihaya ähämiätle bulğannar bit yuğisä.” Xörmätle radio tıñlawçılar! Şuşınıñ belän bez çirattağı şimbä matbuğat küzätüen tämamlıybız.Tapşırunı alıp bardı Mälikä Basıyr,Qazan.