Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğiraq xökümäte qırıs iminlek çaraları belän ildäge wäzğiatne totrıqlandırırğa teli


Çärşämbe könne Ğiraq xökümäte ildä qırıs iminlek çaraları kertkän maxsus qarar qabul itte. Şunıñ nigezendä xäzer ayırım urınnarda komendant säğäte kertü, aşığıç tentülär ütkärü mömkin bulaçaq. Şul çaralar yardämendä Ğiraqnıñ yaña xakimiate ildäge ğisyançılarğa qarşı köräşen köçäytergä cıyına.

Premyer İyäd Ğälläwi çärşämbedä imzalağan şuşı qanun "Däwlät İminlege qanunı" dip atala, şuña nigezlänep ul xäzer, ilneñ ayırım urınnarında ğädättän tış xäl iğlan itü, tikşerü nığıtmaları qoru, aşığıç tentülär ütkärü, cämäğät cıyınnarın tıyu turında färman çığara ala, aña monıñ öçen mäxkämä qararı kiräk bulmayaçaq. Üz wazifaların ütäwgä äle 10 kön elek kenä kereşkän Ğiraq xökümäte şulay itep, üzeneñ ildäge totrıqsızlıq belän ayawsız köräş alıp baraçağın belderä. Yaña xakimiatne bu mäs''älädä törle höcümnärdän tuyıp kilgän ğadi xalıq ta yaqlıy, qanun imzalanğannan soñ Bagdadta yäşäwçe Mähdi Salix, misal öçen, Reuters agentlığına bu xaqta bolay dip belderde.

Audio, Mähdi Salix

"Bu qanun ildä iminlek urnaştıru öçen kiräk, ä iminlek bu ildäge härkem öçen dä bik möhim. Qanun ähämiatle qorılmalarğa höcümnär yasawnı, ğomumän bar terror höcümnäre sanın kimetäçäk" digän ömet belderä şuşı Bagdad keşese. İkençe ber bagdadlı, Huda Yässim dä, xökümät çaraların yaqlawın äytä, läkin berük waqıtta alarnıñ ğadi xalıq tormışına qomaçawlamawın da teli:

Audio, Huda Yässim

Min iminlek qanunın, ul keşelärneñ uramdağı xäräkäten çiklämäwe şartı belän yaqlıym, yaña xökümät ildäge iminlek krizisın xäl itü öçen andıy ğına ğädättän tış çaralarnı kürergä tieş" di Huda Yässim. Yaña qanun Ğiraq premyer-ministrına şaqtıy ğına östämä wäkalätlär birsä dä, anıñ şul qüwäten qullanuda bik mawığıp kitmäwe öçen qayber kirtälär dä quya. Misal öçen, ägär dä ul ilneñ qaysı da bulsa öleşendä ğädättän tığ xäl kertergä bula ikän, moña üz fatixasın Ğiraqnıñ prezidentı, anıñ ike vitse-prezidentı häm xökümätneñ küpçelege dä birergä tieş. Moñardan tış premyer-ministr qararı, Ğiraqnıñ yuğarı mäxkämäse tarafınnan da kire qağıla ala. Ğädättän tış xäl 60 köngä qädär iğlan itelä ala, anı ozaytu premyer-ministr häm prezidentnıñ yazma färmanı nigezendä genä eşlänä. Şuşı iminlek qanunın imzalaw inde berniçä märtäbä kiçekterelgän ide, Bagdad citäkçelegendäge çığanaqlar monı, cirle xakimiatneñ iminlek çaraları ölkäsendä amerikan xärbiläre belän qarşılıqların xäl itü öçen waqıt kiräk buluı belän añlattı. Ğäläwi xökümäte berniçä kön elek Ğiraqta ülem cäzasın torğızu teläge turında da beldergän ide. İldä amerikan xakimiate idarä itkändä ülem cäzaların çığaru tuqtatılıp torıldı. Xäzer inde anı yañadan qaytarıp Ğiraq xökümäte Saddam Xösäyenne häm anıñ iñ yaqın 11 kiñäşçesen mäxkämä qararı belän ülemgä xökem itü öçen yul açarğa teli. Moñardan tış räsmi Bagdad, amerikannarğa qarşı suğışqan qayber ğisyançılarğa yarlıqaw iğlan itärgä dä cıyına, gärçä bu mäsälädä äle haman da qızu bäxäslär bara. Şuşı ğämäle belän Ğäläwi xökümäte Saddam tarafdarların Ğiraqta yaña tormış qoru eşenä cälep itärgä teli. Uzğan atnada ilneñ tışqı eşlär ministrı urınbasarı Xämid äl-Bäyäti bolay dip beldergän ide:

Audio, Xämid äl-Bäyäti

"Premyer Ğäläwineñ elekke Baath partiäse äğzalarına äyter süze şul - terrorçılarğa quşılğançı yaña Ğiraq qoru eşenä quşılığız" dip añlata Ğiraq xökümäteneñ bu ölkädäge qaraşın tışqı eşlär ministrı urınbasarı. Anıñ süzlärenä qarağanda, yaña xakimiatkä qarşı köräş alıp barğan Saddam tarafdarları häm çit ildän kilgän islamçı törkemnär arasında inde qarşılıqlar tua başlağan häm Ğäläwi xökümäte moñardan faydalanıp qalırğa, elekke rejim keşelärenä yarlıqaw täqdim itep, alarnı ğısyançılıqtan ayırırğa teli.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG