Accessibility links

Кайнар хәбәр

Keşe xoquqların saqlaw ölkäsendä uñışları bulmaw säbäple Washington Üzbäkstanğa aqçalata yardämen tuqtatıp tora


Çärşämbegä qarşı töndä Amerika Quşma Ştatlarınıñ däwlät departamentı Üzbäkstanğa täğäyenlängän 18 million dollarlıq yardämne tuqtatıp toruın xäbär itte. Säbäbe - Üzäk Aziädäge şuşı däwlät üzendä keşe xoquqların bozu oçraqlarına qarşı bernindi çaralar kürmi. Äfğanstan suğışınnan birle Quşma Ştatlar Üzbäkstandağı ber xärbi nığıtmanı qullanıp kilä, läkin şuña da qaramastan ul üzbäk citäkçelegenä demokratik reformalar ürkärü ölkäsendä basım yasawnı da wäğdä itä. Yardämne tuqtatıp toru qararınıñ tä''sire nindi bulır, moña Kärim Kamal küz sala.

Amerikan xökümäte, üzeneñ Üzbäkstannı reformalarğa etärü wäğdäsen totuın kürsätkän adım yasadı, däwlät departamentınıñ matbuğat wäkile Richard Boucher Quşma Ştatlarnıñ Üzbäkstanğa birergä cıyınğan 18 million dollarlıq yardämne älegä tuqtatıp toruın xäbär itte. Üzäk Aziädäge şuşı däwlät belän xezmättäşlegendä Washington mondıy adımğa berençe märtäbä bara. Bu ğädättäntış qararnıñ säbäben amerikan yağı, Üzbäkstan xökümäteneñ demokratik reformalar ütkärüdä häm keşe xoquqların saqlawda täräqqiate bulmawı belän añlattı. Human Rights Watch oyışmasınıñ Brüsseldäge wäkile Vanessa Saenen amerikannarnıñ şuşı belderüen xuplap qarşı aldı.

Audio, Vanessa Saenen

"Quşma Ştatlar däwlät departamentınıñ Üzbäkstanğa yardämne tuqtatıp toru turındağı qararın bez çın küñeldän xuplıybız, çönki Üzbäkstan keşe xoquqların inde küptän bozıp kilgän il bulıp tora" di Human Rights Watch oyışması wäkile. Üzbäkstan xakimiateneñ ildäge irekleklärne bastıruına iğtibar anda amerikan ğäskärläre urnaştırılğaç tağın da arta töşte. 2002-nçe yıl azağında Berläşkän Millätlär Oyışması, üzbäk törmälärendä cäfalaw kiñ taralğan dip çıqtı. Şunnan soñ da äle berniçä totqınnıñ törmälärdä şikle şartlarda ülüe turında xäbär alındı. Räsmi Taşkentnıñ ildäge islam suğışçılarına qarşı köräşüe meñlägän berğäyepsez möselmannıñ qulğa alınuına kiterde. Moñardan tış, xalıqara küzätüçelär häm demokratik oyışma wäkilläre, dikäbrgä bilgelängän parlament saylawlarına älegä qädär oppozitsiäneñ ber genä dä citdi partiäse terkälmäde dip belderä. Bıltır Quşma Ştatlar Üzbäkstanğa yaqınça 86 million dollarlıq yardäm kürsätkän ide. Londondağı Jane''s tikşerenü üzägendä eşläwçe Alex Vatanka fikerençä, şul aqça sürätendä Washingtonnıñ xäzer barı tik 18 million dollar birüne tuqtatıp toruı Üzbäkstanğa iqtisadi yaqtan ällä ni zur tä''sir yasamayaçaq. Läkin monıñ simvolik ähämiate bar, di Vatanka.

Audio, Alex Vatanka

"Praktik yaqtan qarağanda, 18 million dollar üzbäk iqtisadı öçen zur aqça tügel, şuña da anıñ tä''sire iqtisadqa da, xökümätkä dä ähämiatle bula almıy. Närsäse möhim, anıñ simvolik yağı bar" di Jane''s törkemeneñ ölkän tikşerenüçese. Üzbäkstannıñ tışqı eşlär ministrlığı wäkile İlham Zakirov çärşämbedä, Washington qararınıñ üzbäk-amerikan mönäsäbätlärenä ällä ni yoğıntısı bulmayaçaq dip belderde. Anıñ süzlärençä, bu yardämne birüçe bularaq Quşma Ştatlarnıñ andıy qarar qabul itüe öçen bar xoquqları da bar, häm ägär dä amerikannar yardäm birergä telämi ikän, Taşkent alarğa basım yasıy almıy.

Audio, İlham Zakirov

Quşma Ştatlardan kiläse aqçanı üzbäk yağı, turıdan-turı qorallar aluğa bäyle bulmağan xärbi çığımnarın qaplaw häm törle iqtisadi proyektlar öçen qullanırğa cıyınğan ide. Şul 18 million dollarnı älegä birmäskä bulsa da, Washington terrorğa qarşı suğışında Üzbäkstannıñ möhim berektäşe bulıp qaluın belderä.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG