Accessibility links

Кайнар хәбәр

Bu atnada Qazanda kötelmägän ber qawğa çıqtı


Bu xaqta televidenie kanalları, gäcitlär sayrap tordı. “Azatlıq” radiosı da mondıy xälgä küz-qolağın tomalap, däşmi tormadı. Çönki teması qızıq bit. Millät häm tel. Gäwdä häm millät. Qazannıñ xosusıy häm populyar televidenie kanallarınıñ berse mäğärif ministrlığınıñ ber uqu äsbabın faş itte. Anda kürsätelgänçä, tatar yegetläreneñ häm malaylarınıñ awırlığı, buyı, şul uq yäştäge başqa millät yegetläreneñ buy-sının ayırılıp toruı kürsätelgän. Älege televidenie kanalı ğäcäplänep kenä qalmadı, metodik äsbaptağı mäğlümatlarnı buy-awırlıq standartları dip kürsätte. Yänäse, tatar bulu öçen fälän kilo it cıyarğa kiräk, rus bulu öçen tögän bulırğa tieş. Jurnalistlarnıñ da, tamaşaçınıñ da açuı qabardı.

Närsä, xäzer inde maxsus künegülär, aşaw-eçü yärdämendä milli standartlarğa barlıq yäşlärne dä quıp kertäbezme? Şunda uq ekranda faşistlarnıñ atası Adol'f Gitler surätlängän dokumental' kadrlar kürsätelde. Faşizm kitergän bälälär, qotoçqıç suğışlar iskä töşte. Yäğni, fizkul'tura yäki sälämätlek belän bäyle tablitsanı çığaruçılar gitlerçılar bulıp çığa. Bu oçraqta millätne iskä aluçı Tatarstan häm respublikanıñ mäğrifätçeläre gitlerçı dip küz allana. Ber kemneñ dä faşizmğa, Gitlerğa mökibbän tügel, millätne kilogramm häm santimetr belän ülçäwne hiç kem xuplamıy. Televidenie anı millät standartları ölgese dip qotqı tarattı, arttırdı. Tawış kütärügä säbäp bulğan käğäzne yazuçılar bernindi dä rasist, gitlerçı tügel alar. Ğap-ğadi axmaqlıq ürnäge kürsätep, üz ğämällären yunläp añlata almadılar. Törle millät wäkillären berniçä yıl ülçägännän soñ nindider tendensiä ikänlegen alar ap-açıq itep äytergä tieş ide alar.

Axmaqlıq härqayda oçrıy, anıñ öçen törmägä utırtmıylar, Gitler tamğası suqmıylar. Ä menä ğadi ber meditsina häm mäğrifät äsbabınnan zur säyäsät yasap,Tatarstan respublikasınıñ mäğärif tarmağın rasist dip atawçı televidenie jurnalistları axmaq tügel, alar keşelärneñ natsizmğa mönäsäbäten aldan belep maxsus räweştä ayırım respublika häm millätkä möher suğalar. Yänäse menä nişli bezdä tatarlar. Mäktäptä üz milläten kilolap, santimetrlap ürçetälär dip kürsätergä tırışa alar.

Älege xosusıy televidenie kanalı üzen küp millätle kollektiv dip atadı, yänäse alar millätne ayırmıy. Läkin 400 meñläp tatar yäşägän Qazanda tapşıruların barı tik rusça ğına alıp barğan şul uq tele kanalğa ni? Atnağa ber tapqır yartı säğätlek informatsion proyektnı alar köndezge säğät 11дә kürsätä, keşelär eştä yäki baqçada bulğanda. Yılğa ber tapqır tatar cırın, şiğeren anda işetä almıysıñ.

Ä bit salım tüläwçelär, reklama birüçelär şuşı televizorğa ışanıp reklama birüçelärneñ yartısı tatarlar häm alarnıñ telen, milli ğorurlığın, küñelen ber tapqır da isäpkä almawnı niçek añlarğa? Talantlı yäş jurnalistlarnı Gitler belän çağıştırmıyq, adäm aqtıqları belän çağıştırmıybız. Ber telle, ber millätle televidenie üzen internatsional', küp millätle dip kenä atamasın ide.

Şul uq populyar televidenie kanalı monı kön sayın millätneñ qiäfäten, fizik sıyfatların propagandalıy. Hawa torışın iğlan itüçe Anastasiä isemle çibär tutaşınıñ mähabät kükräkläre, milli rus ğädäte buyınça bizälgän çıray, çäç tolımı, qarap toruğa 4-5 pottan da kim bulmağan buy-sını bu çibärkäyneñ rus xalqı sıluı ikänlegen kürsätep tora. İxlas patriotik xislär belän şundıy obraz yasağannar. Bik yaxşı monısı. Ämma ni öçen ikençe könne qara küzle, qara çäçle zifa buylı qalfaqlı qıznı ekranğa çığarıp tatar qızınnan hawa torışın äyttermäskä? Beraz Qazannıñ häm Tatarstannıñ bizäge surätläner ide. Ber könne Anastasiä, ikençe könne Zöläyxa, öçençe könne yähüd qızı Sara söyläsen ide.

İñ xikmätlese şunda.Älege tügäräk gäwdäle, sarı çäç tolımlı Anastasiäneñ çın iseme Läysän, ä çığışı buyınça ul tatar dip işettem. Çın bulsa, älbättä. Molodez, Läysän. Makiaj häm kiem salım, kilogrammnar yärdämendä tuğandaş millätneñ simvolı bula alğan. Ämma Gitler qaraçqısın alay urınlığa da, urınsızğa da kürsätmäskä ide. Rasizm ul kilogramm belän ülçänmi, ä başqa millätlärne sanğa suqmaw, yuq itü, mısqıllaw ğämällärendä kürenä. Şul uq televidenie kanalında tatar milli xäräkäte wäkillären, tatar zıyalıların natsional digän quşamat belän atıy. Yänäse, bu jurnalistlarnıñ üzläreneñ milläte yuq. Läkin küräbez bit, härkemneñ milli qaraşları bar. Bigräk tä televideniedä eşläwçelär här kiçtä 9 tula 15 minut qalğanda ike däwlät kanalında - berse Mäskäw, ikençese Qazannan beryulı ike törle “Спокойной ночи малыши” tapşıruı, balalarnı yoqlatu multfilmı kürsätelä. Alarnıñ berse dä tatarça tügel. Tatar balaların bişek cırı belän yoqlatu ğädätkä kermägän. Min monı rasizm dimäs idem. Şulay da äybät tügel. Tatar balalarınıñ bişek cırı, üz telendä mulfilm qaramıy üsüe qızğanıç. Alarnıñ fälän kilolı täne tügel, ä canı millättän çitläşä. Şul isäptän ekran yärdämendä. Häm Gitler monda ne priçem.

Rimzil Wäli

XS
SM
MD
LG