Qazannıñ 1000 yıllığı ber yaqtan Tatarstannıñ borınğılığı turında söyläsä, ikençe yaqtan, başqalanıñ qabatlanmas tarixi urın buluın kürsätä. Bu cähättän alıp qarağanda, Tatarstan häm Qazan şähäre turistlar ağıla torğan urınğa äwerelergä tieş ide. Ämma älegä, respublikada turizm ölkäse bik äkren räweştä üsä. Qazanğa kilgän turistlar, 1000 yıllıq başqalada närsä kürä ala, nindi qıyınlıqlarğa oçrıy?
Uramda Qazan xaritasın kütärep yörgän keşelärne kürsägez, Tatarstanğa kilgän turistlarnı şunduq tanırsız. Başqalağa timer yul belän kilgän keşe närsä kürä? Qazan vokzalınıñ iske binasında remont eşläre bara, şuña tuzan, tözeleş tawışları, qayber yullarnıñ yabıq buluı, kilüçelärneñ şähärdän alğan berençe tä’siren bozarğa mömkin. Su yulı belän kilüçelärneñ dä käyeflären yılğa portlınıñ iske binası töşerä ala. Korabnı kötkän arada äyberlärne quyıp torır urın da yuq anda. Qıybat bäyägä milli suvenirlarnı, Qazan turında istälekle büläklärne alıp bula, ämma maxsus avtobuslarğa utırtıp, şähär kürsätergä, anı tarixı turında söylärgä atlığıp toruçılar yuq. Alayda, Qazandağı maxsus turistik şirkätlär belän söyläşelgän bulsa, İdel buylap säyäxät itüçe turistlarğa, korabta üzendä, yäki yar buyında tamaşa, milli kiemnär kiep biülär, uyınnar ütkärälär. Ğädättä, andıy çaralar çit it turistları öçen oyıştırıla. Qazandağı qunaqxanälär - üzenä ber zur häm qatlawlı tema. Küpçelek analitiklar, Tatarstan başqalasında, zamança da, uñaylı da, bäyäse dä tüzärlek bulğan qunaqxanälärneñ yuqlığın bilgeläp ütä.Berär cirgä urnaştığız di, ekskursiägä zakaz birer öçen, maxsus şirkätlärneñ adres, telefonnarın belergä kiräk. Urınında uq, maxsus belgeçne yallap, 1- 1,5 säğät yarımlıq ekskursiä kürsätü Qazan Kremlendä genä oyıştırılğan. Şähärneñ başqa urınnarın qararğa telägän turistlarğa, üzlärenä, xarita kütärep qarap yörergä turı kilä. İnde milli äyberlär, istälekle büläklär mäs’äläsen tikşerep qarıyq. Qazannıñ berniçä kibetendä, Milli muzey yanında, Bauman uramındağı «Büläklär» kibetendä, üzäk uramda 1-2 urında qalfaqlar, tübätäylär, milli kiemnän qurçaqlar satıla. «Çäy yortı» yanında, milli häm dini äyberlärne sata torğan keçkenä kibet eşläp kilä. Annan böten uramnı tutırıp, tatarça cırlar yañğırap tora, çigüle äyberlär, yıraqtan uq iğtibarnı cälep itä. Tel turında ayırım söyläşü kiräk. Qazan uramnarında älegä urıs tele östenlek itä. Satuçılar çittän kilgän tatarlarğa, wata-cimerä bulsa da, tatarça cawap birergä mömkin. Ämma, çit il turistlarına xezmät kürsätüçelär belän ımnar, qul belän kürsätep aralaşırğa turı kiläçäk. Milli aşlarnı äzerläwçe «Çäy yortı»nda da, inglizçä, almança, fransuzça menü käğäzlären tabu bik awır, tabınçılarnıñ çit teldä söyläşüläre dä çamalı. Milli kitap, qurçaq, räsemnär satuçılar äytkänçä, çit il satıp aluçılar belän eş itärgä turı kilsä dä, bu bik siräk bula, şuña, alarnıñ, ingliz yäki başqa telne öyränergä ällä ni ixtiac yuq.
Bikä Timerova.
