Accessibility links

Кайнар хәбәр

New Yorkta terrorçılarnıñ ixtimal xädäfe dip sanalğan binalarda eşläwçelär nindi xislär kiçerä?


Quşma Ştatlarda terrorğa qarşı kürelgän xästärlek turında söyläwne däwam itäbez, xörmätle tıñlawçılar. Xäbär itkänebezçä, yäkşämbedä ildäge xäwef xäle qızıl-sarı tös belän bilgelängän "yuğarı" däräcägä kütärelde. 11 sintäber xöcümnärennän soñ mondıy xälneñ inde bulğanı bar ide. Bu yulı ayırma şunda: terrorçılar xöcüm itä ala dip sanalğan ixtimal xädäflär äytelä. Süz Amerikanıñ finans qüäten ğäwdäländergän, Washington häm New Yorkta urnaşqan biek binalar turında bara. Anda eşlägän keşelär nindi xislär kiçerä soñ? Bezneñ New Yorktağı xäbärçebez şularnıñ ikesenä barıp kilde, Citigroup häm New York birjası binasına.

Manhattan üzägendä urnaşqan Citigroup binası bu bistädä iñ bieklärneñ berse, anıñ bieklege 280 metr. Terrorçılarnıñ ixtimal xädäfläre isemlegenä kertelgän bina tiräsendä köçäytelgän iminlek çaraları kürelä. Tik biznes tormışı moña qarap qına tuqtalmıy. İrtä belän keşelär eşkä ağıla. Metro çığışında uq alarnı politsiä, maxsus öyrätelgän etlär, televidenie kameraları qarşılıy. Binağa kerer aldınnan alar tağın ber qat tikşerelä. Kübeseneñ küzendä borçılu xisläre, alay da eşkä kilgännär. Kemder yanawlarnı citdigä almıy, saqlıq çaraların artıq dip sanıy, ä kemder – citdi qabul itä. Şularnıñ berse, Citibankta finans analitik bulıp eşläwçe Stanley Fishman Azatlıqqa bolay dide:

Audio (Stanley Fishman)

"Yanawlarğa östen qarawçılarnı añlıym, di Fishman, yuğarı xäfew xäle inde küp tapqır kertelde, keşelär yäşäw räweşen ällä ni üzgärtmäde, çönki alar uyaw bulığız digän, ğömüm kisätülär genä ide. Bu yulı ixtimal xädäflär arasında ayırım binalar äytelde, şul isäptän Citi Group, New York birjası, xäzer keşelär çınlap ta borçıla başlıy."

Deutsche Banknıñ milek idaräse belgeçe Viney Kapor Citigroup tügel, yul arqılı kürşe binada utıra. Anıñ fikerençä, New Yorknıñ här ere finans institutı xädäf itep saylanırğa mömkin, bigräk tä Citigroup, çönki anıñ xujaları arasında Söğüd ğäräpläre bar.

Audio (Viney Kapor)

"Bu töbäk xädäf bularaq bik yaxşı urın. Mondağı binalar Amerikanıñ finans qüäten ğäwdäländerä. Östäwenä Citigroupnıñ 6 protsentına Söğüd şaxzadäse iä. Terrorçılar Söğüd patşası ğailäsen önämi. Bu da Citigroupqa xöcüm itü öçen östämä säbäp bula ala."

6 protsent digän sannı tögäl raslap bulmasa da, Citigroup aksiäläreneñ şaqtıy öleşe Söğüdlär qulında buluwı – mäglüm närsä.

Dönyanıñ finans üzäge sanalğan New York birjası şulay uq Manhattanda urnaşqan. Anda iminlek çaraları tağı da köçleräk. Binağa kerü urının politsiä maşinaları saqlıy. Yul xäräkäte başqa uramğa borılğan. Turistlar häm köndezge aşqa çıqqan bank eşçeläre arasında maxsus köçlär patrul itep yöri.

New York birjasında eşläwçe Simona Kruz Azatlıqqa üzeneñ xisläre turında söyläde:

Audio (Simona Kruz)

- Xislär törle, äzräk borçılu bar, läkin ällä ni tügel. - Yal alırğa uylamadığızmı? - Yuq, señlem şulay telägän ide, läkin min almadım. - Qaysı oçraqta sez yal alır idegez. - Yaxşı soraw, yä Alla, belmim dä. Min eçke tawışım närsä äytä şunı eşlim. - Eçke tawış bügen närsä dide. - Eçke tawış bügen eşkä kilergä quştı.

Ul arada Washington Post gäzite üzeneñ sişämbe sanında, Äl Qaidä bu finans binaların xädäf itep 2001neñ 11 sintäberenä qädär ük saylağan bulğan, Paqstanda tabılğan häm xäwef xälen kütärü öçen qullanılğan mäglümätlärneñ kübese 3 yıl iske, dip alarnıñ yänä iğlan itüne saylaw aldı wazğiäte belän añlattı. Quşma Ştatlarnıñ eçke iminlek ministrı Tom Ridge bügen Citigroup binasına kilep, anda eşläwçelär aldında yasağan çığışında monı kire qaqtı. Ridge süzlärençä, mäglümätlärneñ ber öleşe ğinwar ayında ğına yañartılğan, häm çınlap ta küptän tügel genä Paqstanda tabılğan.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG