Parlamentnıñ här ike palatasında da qabul itelgän qanunproyektı, prezident Putinneñ imzasın kötä. Putin kötelgänçä qanunğa qul quğaç, milionnağan suğış veterannarı, ğariplär, pensionerlar, yätimnär, Çernobıyl hälkätennän soñ anda tazartu eşläre alıp barğanar häm başqalar kiläse yılnıñ 1-nçe ğinvarınnan başlap meditsina, cämağät transportı, telefonda söyläşü häm sanatorumda qalu kebek xezmätlärneñ buşlay buluınnan mäxrum qalaçaqlar. Russiä xalqınıñ yaqınça 20 protsentı nindider därçäcädä şuşı buşlay xezmätlärdän faydalana dip xisaplana. Kiläse yıldan başlap monıñ urnına aqçalata kompensatsiä tülänäçäk. Anıñ miqdarı 350 sum belän 1550 sum arasında üzgäräçäk. Bu qanunproyektın yaqlauçılar arasında Dumanıñ mäğarif komitetı başlığı Nikolay Bulayev ta bar. Ul radiobız xäbärçesenä bolay dide.
Audio
"Äyye, qanun qıyınlıqlar tudırsa da, başqa xäl çarası yuq. Min ğömeremneñ zur öleşen auıl cirlärendä ütkärdem. Anda yäşävçelär belän oçraştım. Alar aqça tülägez. qayda sarıf itärgä kiräklegen belerbez dip äytälär. Taşlamalar bälkim şähärlärdä yäşävçelär öçen faydalıdır. Auıl cirlärendä alardan faydalanıp bulmıy. Härber äbi 40 kilomtr yıraqlıqtağı aptekağa baralmıy. Bälkim, anarğa yaxşıraq azıq iñ yaxşı daru bulır ide. Äyye, qayberävlär elekkegä qarağanda azıraq taşlamalarğa iä bulaçaqlar Läkin, min zur küpçelekkä yaña qanun faydalıraq bulaçaq dip ışanam."
Qayberävlär uzğan atnada Dävlät Duması binası aldında qanunnı yaqlap çıqtılar. Qart äbi bolay dip eytte.
Audio
Läkin, başqalar qanunğa şik belän qarıylar. Berävlär tülängän aqçanı inflatsiä yotıçaq dip borçılalar. Keşelär 90-nçe yıllardağı hyperinflatsiäne äle dä xäterlilär. Anavatan Fraksiäse deputatı Sergey Glazyev , xökümätne xalıqnıñ sotsial yaqtan iñ zäğif qatlamına qarata cavaplıqtan qotılırğa telävdä ğäyepläde.
Audio
"Barlıq sotsial cavaplıqtan qotılu, alarğa politik yaqtan faydalı. Byurokratlar xäzer qanuni taläpkä esasän eşlävdän qotıldılar. Elek mäğarifkä, sälämätlekne saqlauğa, mädäniätkä, fängä küpme aqça sarıf itärgä digän mäsälädä qatı norma bar ide. Bügen burokratlarnıñ başbaştaqlığı xökem sörä. Xäzer bu tarmaqlarğa başqa barlıq çığımnardan qalğan aqça ğına sarıf iteläşäk. Federal üzäk bu ölkälärdäge cavaplılığın taşladı. Bu alarnıñ töp politik qazanışı."
Yaña sistemanıñ faydalılığına şik belän qarauçılar az tügel. Küplär , şul sanda Mäskävdä protest aksiäsendä qatnaşqan yäş koministlar, yaña qanun yaxşı ikän, ni öçen prezident Putin bu qanun ildäge 2 milion dävlät xezmätkärenä qaramayaçaq digän kürsätmägä qul quydı digän sorau quyalar. Çinovniklar elekke previligiälären saqlap qalaçaqlar. Ber protestçı bolay digän ide.
Audio
"Ğailämdä monnan faydalanırğa tieşle şäxeslär, äbäm, anıñ altı bertuğanı, barısı da bu ilne saqlar öçen hälak buldılar. Min monda fronttan isän qalıp kire qaytqannar , nemets uqı tiymägännär öçen toram. Alar tanılğan östenleklärdän küberägenä layıq. Läkin, alarnı monnan da mäxrum itärgä tırışalar. Yeltsinneñ previligiäläre beterelmäde. Byurokratlar üzläneken saqlap qalalar. Ä menä pensionerlarnıñ, suğış häm xezmät veterannarnıñ previligiälären tartıp alalar."
Qanunğa qarşı çıqqan qayber deputatlar, şul sanda Ananatan häm kompartiä fraksiäseläreneñ dä deputatları Konstitutsiä Mäxämäsenä şikayät belän möräcäğät itärgä niätlänälär.
Färit İdelle, Praga.
Audio
"Äyye, qanun qıyınlıqlar tudırsa da, başqa xäl çarası yuq. Min ğömeremneñ zur öleşen auıl cirlärendä ütkärdem. Anda yäşävçelär belän oçraştım. Alar aqça tülägez. qayda sarıf itärgä kiräklegen belerbez dip äytälär. Taşlamalar bälkim şähärlärdä yäşävçelär öçen faydalıdır. Auıl cirlärendä alardan faydalanıp bulmıy. Härber äbi 40 kilomtr yıraqlıqtağı aptekağa baralmıy. Bälkim, anarğa yaxşıraq azıq iñ yaxşı daru bulır ide. Äyye, qayberävlär elekkegä qarağanda azıraq taşlamalarğa iä bulaçaqlar Läkin, min zur küpçelekkä yaña qanun faydalıraq bulaçaq dip ışanam."
Qayberävlär uzğan atnada Dävlät Duması binası aldında qanunnı yaqlap çıqtılar. Qart äbi bolay dip eytte.
Audio
Läkin, başqalar qanunğa şik belän qarıylar. Berävlär tülängän aqçanı inflatsiä yotıçaq dip borçılalar. Keşelär 90-nçe yıllardağı hyperinflatsiäne äle dä xäterlilär. Anavatan Fraksiäse deputatı Sergey Glazyev , xökümätne xalıqnıñ sotsial yaqtan iñ zäğif qatlamına qarata cavaplıqtan qotılırğa telävdä ğäyepläde.
Audio
"Barlıq sotsial cavaplıqtan qotılu, alarğa politik yaqtan faydalı. Byurokratlar xäzer qanuni taläpkä esasän eşlävdän qotıldılar. Elek mäğarifkä, sälämätlekne saqlauğa, mädäniätkä, fängä küpme aqça sarıf itärgä digän mäsälädä qatı norma bar ide. Bügen burokratlarnıñ başbaştaqlığı xökem sörä. Xäzer bu tarmaqlarğa başqa barlıq çığımnardan qalğan aqça ğına sarıf iteläşäk. Federal üzäk bu ölkälärdäge cavaplılığın taşladı. Bu alarnıñ töp politik qazanışı."
Yaña sistemanıñ faydalılığına şik belän qarauçılar az tügel. Küplär , şul sanda Mäskävdä protest aksiäsendä qatnaşqan yäş koministlar, yaña qanun yaxşı ikän, ni öçen prezident Putin bu qanun ildäge 2 milion dävlät xezmätkärenä qaramayaçaq digän kürsätmägä qul quydı digän sorau quyalar. Çinovniklar elekke previligiälären saqlap qalaçaqlar. Ber protestçı bolay digän ide.
Audio
"Ğailämdä monnan faydalanırğa tieşle şäxeslär, äbäm, anıñ altı bertuğanı, barısı da bu ilne saqlar öçen hälak buldılar. Min monda fronttan isän qalıp kire qaytqannar , nemets uqı tiymägännär öçen toram. Alar tanılğan östenleklärdän küberägenä layıq. Läkin, alarnı monnan da mäxrum itärgä tırışalar. Yeltsinneñ previligiäläre beterelmäde. Byurokratlar üzläneken saqlap qalalar. Ä menä pensionerlarnıñ, suğış häm xezmät veterannarnıñ previligiälären tartıp alalar."
Qanunğa qarşı çıqqan qayber deputatlar, şul sanda Ananatan häm kompartiä fraksiäseläreneñ dä deputatları Konstitutsiä Mäxämäsenä şikayät belän möräcäğät itärgä niätlänälär.
Färit İdelle, Praga.