Accessibility links

Кайнар хәбәр

Yevropada İminlek wä Xezmättäşlek Oyışması AQŞta prezident saylawların küzätäçäk


AQŞlarında 2000nçe yılda ütkärelgän prezident saylawlarında Florida ştatında 2 namzät alğan tawışlar şul qädär yaqın buldı ki , Dönya yarışnıñ näticäsen 4 atnadan ozaqraq kötte.Nixäyät Yuğarı Mäxkämä G.Bush 537 tawış kübräk alğan dip iğlan itte. Florida ştatında 6millionnan artıq keşe tawış birde. Florida da demokratlar birgän tawışlarıbız döres sanalmadı, respublikan Bushqa xaqsız östenlek birelde dip şiqäyät itte. Bıyıl Yevropada İminlek wä Xezmättäşlek Oyışması AQŞ saylawların qarap baraçaq.Säyäsi küzätüçelär Yevropa Oyışmasınıñ missiäse turında qapma qarşılıqlı qaraşta.

Yevropada İminlek wä Xezmättäşlek Oyışması 2 noyäberda saylawlar ğädel ütäme dip bäyälämiäçäk ä ul alarnı tik küzätep kenä toraçaq. Ämma şulay da missiä nindi dä bulsa citeşsezleklär faş itsä, ul turıda raportın biräçäk. Waşingtonda Amerikan Universitetında Amerika säyäsi tarixı profesorı Allan Lichtman qaraşınça Yevropa Oyışması baytaq qına problemalar tabaçaq Allan Lichtman (audio) Bez tawış birergä xoquqlı här kem tawış birü şansına iä bulır häm alarnıñ büllätennäre tieşençä sanalır digän däräcägä texnologie yağınnan da belem şulayuq künegülär yağınnan da ireşmädek dip äytte. Lichtman monda İlneñ artta qalğan saylaw texnologiäsenä işarä itep sınalmağan komputorlaştırlğan tawış birü maşinaları häm iskergän mexanik tawış birü , tawışlarnı sanauçılarnıñ tawış birü döres bulmağan dip tiz genä qarar birep büllätännärne sanamawı turında söyli. Floridada birelgän tawışlarnıñ 3% döres tügel dip iğlan itelde ,Lichtman tağı da yamanrağı anda qaralar birgän tawışlarnıñ 10-12% yuqqa çığarılğan ,alar in möhim watandaşlıq xoquqınnan mäxrüm itelgän dip söyläde. Allan Lichtman radiobızğa birgän ängämä waqıtında min Floridada saylaw xezmätkärläre rasist yäki 99nçe yıldan birle anda G.Bushnıñ tuğanı gubernator bulıp tora dip ber närsägä dä işarä itmim ämma şundıy zur prosent büllätännen yuqqa çığuı problemanıñ külämen kürsätä häm bu Floridağa ğına mäxsus küreneş tügel dip söyläde Lichtman(audio) Ber kemne dä ğäyepläp barmaq belän kürsätmim.Bu ildä tawış birergä xoquqlı här keşeneñ tawışı sanalırğa tieş.Bik az keşeneñ tügel ä böten ildä yuqqa çıqqan millionnarça tawış turında süz bara:Florida bälkim dä tawış birü xoquqı belän bäyläneşle problemalar bulğan in yaman ürnäk ämma ul berdän ber urın tügel dip söyläde. Lichtman prezident saylawlarınıñ yevropa oyışması küzätüendä baraçağına borçıla. Amerika politik krizislar belän idarä itkän oyışmanıñ tikşerü urını tügel ä demokratiägä ürnäk il bulırğa tieş. Ämma dä läkin Amerikanın saylaw sisteması missiäneñ kilüen aqlıy dip belderde. Cato institutı vitse prezidentı David Boaz başqa qaraşta Ul Azatlıqqa bolay dip belderde (audio) Ägär dä alar bezneñ saylawlarnı küzätergä kilälär ikän. bälkim dä närsä dä bulsa öyränerlär. Noyäberneñ ber könendä genä 5meñ kilometrğa suzılğan ildä xalıq mäñnärçä urnağa barıp tawış birä. Saylawlar keçkenä probelmalarnı küzdä totmağanda bik şoma bara .Bu dönyağa bik zur ürnäk bulıp tora. Boaz tawışları sanalmağan dip şiqäyät itüçelärgä ber dä simpatiä belän qaramıy.Ul saylau idaräläre , kiñ küläm mäğlümät çaraları här maxallädä tawış birü maşinaları niçek qullanıla öyrätä, kürsätmälär birä. Saylawçılar äle dä yalğış tawış birä dip zarlandı.. Boaz monıñ öçen kongrestağı ber törkem demokratlarnı ğäyepläp AQŞları Dönyadağı in borınğı, ğämäli demokratiä bulsa da tügel digän mäğnä çığa.Äle dä patşaları, aristokratları bulğan bu illär saylawlar niçek oyıştırılırğa tieş dip bezne ügetläp yörmäsennär dip söyli, Wäkillär Palatasınıñ 13 demokrat äğzası Floridadağı bäxäslärdän soñ, ütkän yılda bıyılğı saylawlarnı BMO küzätep barsın digän täqdim kertte.Palata moñı kire qaqqaç möräcäğät Däwlät departamentına cibärelde . Ul Yevropa Oyışmasın küzätüçe bulırğa çaqırdı.İminlek wä Xezmättäşlek oyışması nigeze zäğif illärdä genä tügel ä Fransiä, ispanya kebek illärdä dä saylawlarnı qarap bardı.Oyışma 2002nçe yılda Florida da ütkän cirle saylawlarnı küzätte häm şartlar 2000nçe yıl belän çağıştırğanda tözälgän bulsa da, yaxşırtası urınnar bar dip beldergän ide

färidä xämit,praga
XS
SM
MD
LG