Accessibility links

Bagdadtağı maxsus cıyın ilneñ waqıtlı mäclesen qora


Ğiraqta inde öçençe kön kiläçäktä Bagdadtağı xökümätkä kiñäşlär birep torırğa tieş bulaçaq "xalıq şurası"n qoru maqsatında ğomummilli cıyın bara. Anda barlığı 1300-läp keşe qatnaşa. Läkin alar üzläre Ğiraqtağı cämğiatne ni däräcädä wäkillek itä soñ?

Bagdadtağı olı cıyın asılda, ilneñ waqıtlı parlamentın, mäclesen qoru maqsatın quya, xörmätle tıñlawçılar. Sişämbedä anıñ eşendä soñğı, öçençe kön ide. Qaywaqıt şuşı cıyında, çığış yasawçılarnıñ härberse üz süzlären anda utıruçılarğa ğına tügel, ä bar ilgä qarap söyli digän xis qala - 1300-läp wäkil cıyılğan mäclestä çın xörriät wä ireklek xise xökem sörä, anda Ğiraq xökümäteneñ här ölkädäge säyäsäte xaqında fikerlär alışına dip belderä cıyın eşen yaqtırtuçı xäbärçelär. Alar xätta qayber çığış yasawçılarnıñ isemnären dä belep ölgerä almıy ikän. Menä şundıy yalqınlı çığışlarnıñ berse, bilgesez wäkil ğisyançılarnı xökem itü öçen kiräk bulğan maxsus mäxkämälärne qoruğa qarşı çığa.

Audio

"Bez biredä bar Ğiraq xalqın wäkillek itäbez, cıyında anıñ bar qatlamnarınnan da wäkillär bar. Bezgä maxsus mäxkämälär kiräkmi, nigä alar bezgä? Bezneñ cinayät kodeksı bar, şul citä" di Bagdadta barğan cıyındağı ber wäkil. Ğiraqta maxsus mäxkämälär buldıru mäs''äläse kön tärtibendä bötenläy yuq, läkin şuña da qaramastan, cıyılğan wäkillär üzläre kiräk dip tapqan problemalar xaqında söyläp qalırğa tırışa. Töp maqsat bulıp, kiläçäktä Ğiraqnıñ waqıtlı xökümäte eşen qarap baraçaq şulay uq waqıtlı Milli Şuranı tözü tora. Ul 100 keşedän toraçaq, cıyında şularnıñ 81-e saylanırğa tieş. Qalğan 19 urınnı amerikannar bilgelägän, xakimiat xäzerge xökümätkä küçkänçe il belän citäkçelek itkän Waqıtlı İdarä Şurası äğzaları alaçaq. Kiläçäktä Milli Şurağa waqıtlı xökümät qararların da kire qağa alu xoquqı da bireläçäk, ämma aña monıñ öçen öçtän-ikele küpçelek kiräk bulaçaq. Andıy kiñ wäkalät birelgän Şuranı saylawçı şuşı cıyınnıñ üze Ğiraq cämğiaten ni däräcädä wäkillek itä soñ? Cıyın aldınnan da, anıñ barışında da bu xaqta bäxäslär şaqtıy buldı. Yäkşämbe könge açılış tantanasında yasağan çığışında ilneñ waqıtlı prezidentı Ğäzi-äl-Yawar, cıyılğan wäkillärneñ xalıq tarafınnan turıdan-turı saylanmawın tänqitläw belän kileşsä dä, xakimiatneñ tulı wäkilek mäs''äläsendä Ğiraqtağı wäzğiat sürätendä xälennän kilgäneneñ barın da eşläwen äytte.

Audio, Ğäzi-äl-Yawar

Ğiraqnıñ waqıtlı prezidentı şulay uq, tänqitläwçelär üzläre dä bernindi alternativa täqdim itmäde şul dip belderde. Başta şuşı olı cıyınğa wäkillär, Ğiraqnıñ törle ölkälärennän, wilayätlärennän saylanır dip farazlanğan ide. Läkin bu yul ildäge törle säyäsi köçlärneñ qatı qarşılığına duçar buldı, häm wäkillär axırğı çiktä, säyäsi wä dini törkemnär, qabilälär, oyışmalardan saylandı. Bu isä törle bäysez şäxeslärdä qänäğätsezlek xise uyattı, alar xäzer, bar närsäne zur firkalär genä xäl itä dip zarlana. Waqıtlı Milli Şuranı tözüdä dä näq şul uq prinsip qullanılaçaq - saylanaçaq 81 äğzanıñ 10-ı Ğiraq qabilälärennän, tağın 10-ı törle ictimaği oyışmalardan, 21-e wilayätlärdän, yänä 21-e säyäsi firkalärdän häm 11-e dini azçılıqlardan bulaçaq. 8 urın Ğiraqnıñ kürenekle ähellärenä qaldırıla. Xäzerge cıyınnıñ ni däräcädä Ğiraq cämğiaten wäkillek itü mäs''äläsenä açıqlıq şulay itep, Milli Şuradağı bar 100 äğzanıñ da iseme bilgele bulğannan soñ ğına kertelä ala dip isäpli küzätüçelär.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG