Accessibility links

Кайнар хәбәр

New Yorkta Respublikan partiäseneñ saylawaldı cıyını açıldı. Respublikannar Bushqa mädxiä uqıy


Düşämbedä New Yorkta Respublikan partiäseneñ saylawaldı cıyını açıldı. 4 kön baraçaq bu çarada respublikannar noyäberdä ütäçäk prezident saylawlarına üz namzäten bilgeli. Anıñ kem bulası inde aldan bilgele – xäzerge prezident George Bush. Cıyınnıñ maqsatı –Bushnıñ säyäsätenä saylawçılarda kübräk xuplaw qazanu, anı berdänber döres namzät itep kürsätü. Berençe könne çığış yasağannar arasında partiäneñ tanılğan ähelläre senator Johm McCain, New Yorknıñ elekke xakime Rudolf Giuliani bar ide. İkese dä Bushnıñ terrorğa qarşı köräşen, Saddamnı bärep töşerü qararın yaqlap çıqtı.

Respublikannarnıñ ğädättä demokratlar öçen tawış birä torğan New York qalasına cıyıluı berençe qaraşqa säyer kürenä. Cıyın 2001neñ 11 sintäber xöcümnäre näticäsendä cimerelgän Säwdä üzägennän yıraq bulmağan Madison Squar Gardenda ütä. İminlek, terrorğa qarşı köräş mäsäläläre här çığışnıñ diärlek iğtibar üzägendä. Notıqçılar Bushnıñ säyäsätenä mädxiä uqıy, terrorğa qarşı suğışta anı qıyu citäkçe itep taswirlıy, ä anıñ köndäşe, demokrat John Kerryğa kiresençä tänqit belderä. Çığış yasawçılar da uylanıp saylanğan bulsa kiräk. Alar arasında Bushnıñ ütä tarafdarları tügel, ä zamanında aña tänqiti qaraşta torğan şäxeslär dä bar. Fiker beleşülärgä qarağanda amerikan saylawçısınıñ 5-6 protsentı äle dä ikelänä. Küräseñ respublikannar menä şularnıñ küñelen yawlarğa tırışa. Äytik, berençe könne çığış yasawçılar arasında Arizona senatorı John McCain bar ide. Xäterläsägez, 2000 yılda üze prezident bulırğa omtılğan keşe. VietNam suğışı veteranı McCain üzeneñ çığışnda Bush turında bolay dide:

Audio (John McCain)

"Ul sınalğan, çorıbıznıñ iñ awır sınawın kütärgän keşe. Min anıñ dönyanı yaxşıraq, iminräk, irekleräk itü tırışlığına xuplaw belderäm. Ul sınmadı. Awır qarardan qurıqmadı. Kiläçäktä dä çigenmiäçäk, häm bez dä."

Uzğan ayda demokratlarnıñ Bostonda ütkän saylawaldı cıyınıda Bushnıñ Ğiraqta suğış başlaw qararı aqılsız dip bäyälängän ide. McCain Bushnıñ bu qararın yaqlap çıqtı. Quşma Ştatlar Saddam belän eş itüdä bar diplomatik çaralarnı sınadı, xäräkätsez utıru tağı da qurqınıç yanawğa kiterer ide, dide ul.

New Yorknıñ elekke xakime Rudolf Giuliani üzeneñ çığışnda Bushnıñ terrorğa qarşı köräşen xuplap çıqtı, häm anı elekke prezident Ronald Reagan belän çağıştırdı:

Audio (Rudolf Giuliani)

"Ronald Reagan Sovetlar Berlegen "zolım imperiäse" dip sanadı. Prezident Bush xäzer xalıqara terrorçılıqnı şundıy zolım itep kürä."

Giuliani Bushnıñ köndäşe demokrat John Kerrynı "fiker üzgärtüçän" dip atadı, misal itep anıñ 1991 häm 2003 yıl Ğiraq suğışlarına qarata ike törle fikeren kiterde. Anıñ süzlärençä, ägär Kerry prezident bulıp saylansa, ul terrorğa qarşı ällä ni köräşmägän Germaniä kebek Yevropa illäreneñ basımına birelergä mömkin.

Respublikannar cıyınında çığış yasawçılar arasında 1991 yılda Ğiraqtan qaçıp kitkän, xäzer Amerikanıñ İslam Kongressın citäkläwçe Zäynäp xanım Äl-Suwai da bar ide. Ul 3 distä yıl buyına Ğiraq xalqın cäberlägän Saddamnıñ bärep töşerelüe öçen räxmäten belderde:

Audio (Zäynäp Äl-Suwai)

"Amerika Bushnıñ köçle häm miherbanlı citäkçelege belän Ğiraq xalqına iñ qimmätle büläk birde – demokratiä häm üz kiläçägeñne üzeñ bilgeläw mömkinlegen."

Soñğı fiker beleşülärgä qarağanda Bush öçen tawış biregä teläwçelär sanı arta başlağan. Läkin anıñ Kerry belän tawışları şul qädär yaqın ki, nindi dä bulsa farazlar yasaw awır. Sişämbedä respublikannar cıyınında California gubernatorı häm Hollywood yoldızı Arnold Schwarznegger häm Bushnıñ xäläl cefete Laura Bush çığış yasarğa tieş. George Bush üz New Yorkka atnakiç könne kilä. Anıñ namzät bulırğa rizalıq birgän çığışı häm yaña programması cıyınnıñ iñ yuğarı noqtası bulır dip kötelä.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG