Fransuz xäbärçeläreneñ isän qaluına häm azat itelüenä ömetlär comğağa qarşı töndä küpmegäder arta töşte, alar yazmışın xäl itügä bağışlanğan küpyaqlı söyläşülärdä qatnaşuçı räsmilär, şul ike fransuznıñ yaña ber törkem qulına tapşırıluın xäbär itte, ä ul törkem alarnı azat itüne yaqlıy dip belderelä. Xäbärçelärneñ berse eşlägän "Le Figaro" basması möxärrire Jean de Belot, "älegä bernärsäne dä özderep äytep bulmıy, läkin wäzğiat döres yünäleştä bara kebek" dide. Anıñ süzlärenä qarağanda, 20-nçe awgustta suğışçan islam ğisyançıları tarafınnan urlanğan fransuzlar xäzer başqa ber qorallı sönni ğäräp törkemenä tapşırılğan, ä ul, Ğiraqnıñ xäzerge xakimiatenä qarşı bulsa da, fransuz watandaşların irekkä cibärüne yaqlıy dip xäbär itelä. Başta isä alarnı azat itüneñ şartı itep, totıqlar alğan İslam ğäskäre törkeme, Fransiädä qabul itelgän qanunnı ğämäldän çığarunı quyğan ide. Yaña uqu yılı başlanu belän anda mäktäplärdä dini bilgelär tağıp, şul isäptän möselman qızlarına yawlıq qaplap yörüne dä tıyğan qanun ğämälgä kerde. Ul ğämäldän çığarılmasa İslam ğäskäre suğışçıları üzlärendäge ike fransuz totığın üteräçägen beldergän ide. Şuña da qaramastan, atnakiç qanun üz köçenä kerde, fransuz mäktäplärendäge 12 millionlap uquçı yaña uqu yılın yaña tärtip belän başladı. İlneñ mäğärif ministrı mäğlümatına qarağanda, 240-lap möselman qızı uqularğa elekkeçä yawlıq qaplap kilgän bulğan, şularnıñ öçtän-ike öleşe mäktäp binasına kerü aldınnan alarnı salu belän kileşkän. Yaña taläpkä buysınudan baş tartqannar mäktäptän quılaçaq dip kisätä Fransiäneñ mäğärif ministrlığı. Äle uqu yılı başlanğançı uq räsmi Paris, totıq xäbärçelärne azat itü maqsatında kiñküläm diplomatik tırışlıqlar başlap cibärde. Tışqı eşlär ministrı Michel Barnier Yaqın Könçığıştağı möselman illärenä çığıp kitte häm alarnıñ citäkçelärennän fransuz xäbärçelären üterü belän yanawnı xökem itüenä ireşte. Berük waqıtta Fransiäneñ üzendäge möselman oyışmaları da totıqlarnı kiçekmästän azat itü taläbe belän çıqtı. Soñğı täräqqiat sürätendä Fransiä yağı xäzer, "Le Figaro" häm "Radio France" xäbärçeläre aldağı berniçä säğättä irekkä çığarıla ala dip ömetlänä. Ul arada "äl-Cäzirä" televideniäse üzenä, Ğiraqta totıq itep alınğan öç törek watandaşın üterüne sürätlägän kasseta kilüen xäbär itte. Monıñ öçen cawaplılıqnı mäğlüm iordaniäle Äbu Musa Zärqäwineñ "Berdämlek häm Cihad" törkeme aldı dip belderä "äl-Cäzirä". "Reuters" agentlığı xäbär itüençä, Ğiraq politsiäse bügen başqala Bagdadnıñ tönyağında, yul çatında öç mäyet tapqan, alarda tabılğan tanıqlıqlardan kürengänçä, şularnıñ ikese törek watandaşı.
Kärim Kamal
Kärim Kamal