Accessibility links

Кайнар хәбәр

Allawi da, Bush ta, Ğiraqta uñay täräqqiät barın kürsätergä tırışa


Atnakiç könne Ğiraqnıñ waqıtlı premier-ministrı Ayad Allawi Washingtonda amerikan prezidentı George Bush belän oçraştı. Bergä ütkärgän matbuğat oçraşuında alar Ğiraqtağı wazğiätne uñay yaqtan kürsätergä tırıştı. Alarnıñ ikese dä xäzer xuplawğa moxtac: Allawi tuqtalmağan ğisyan şartlarında xökümät belän idarä itergä tırışa, Bushnı 6 atnadan qızu saylawlar kötä.

Şuşı wazğiättä Bush ta, Allawi da, Ğiraqtağı xällärne uñay täräqqiät itep taswirlarğa tırışa. Äytik, Allawi, Ğiraqta köç qullanular däwam itügä qaramastan, ğinwarğa bilgelängän saylawlar üz waqıtında ütäçäk dip belderde:

Audio (Ayad Allawi)

"18 töbäkneñ 15-endä wazğiät tınıç, saylawlarnı irtägä ük ütkärep bula. Andağı xalıq säyäsi häm iqtisadi ireklek toyıp, köndälek tormış belän yäşi. Sezneñ mäglümät çaralırında äytelmäsä dä, bu şulay."

Saylawlar bilgelängän waqıtta ütä alırmı, digän soraw xäzer iğtibar üzägendä. Berläşkän Millätlär häm başqa oyışmalar Ğiraqtağı iminsezlek säbäple kiçekterü yağında. Bush administratsiäse, Ğiraqnıñ waqıtlı xökümäte, küp kenä ğiraqlılar, şul isäptän abruylı şiği ruxanie Ayatolla Äs-Sistani waqıtında ütkärergä çaqıra. Atankiç könne Quşma Ştatlarnıñ saqlanu ministrı Donald Rumsfeld Kongress komitetında çığış yasap, ğisyançılar qulında bulğan qayber töbäklärdä saylawlar ütmäskä mömkin digän işarä yasadı:

Audio (Donald Rumsfeld)

"İlneñ ¾ yä 4/5 öleşendä saylawlarnı ütkärep bulsın, bäreleş barğan qayber urınnarda – bulmasın di. Yaxşı, şulay bulır. Dönyada kamil närsä yuq. Dimäk, bik ük kamil bulmağan saylawlar bulır. Bötenläy ütmägän saylawlarğa qarağanda bu yaxşıraq tügel meni?"

Saddamnı bärep töşerügä inde 18 ay ütte, amerikan häm ğiraq xökümäte köçläre belän ğisyançılar arasında bäreleşlär däwam itä. Ğisyançılar amerikan xärbilären, ğiraq politsiäsen, amerikannar belän xezmättäşlek itüçelärne xädäf itep saylıy. Şuşı atnada ike amerikan totığınıñ başın kiste. Bush, bu wahşilekne ğisyançılarnıñ zäğiflege dip atadı:

Audio (George Bush)

"Amerikannarnıñ başın kisep alar televizor ekrannarına çığa aldı. Alar bezneñ häm ğiraqlılarnıñ ixtiarın qaqşatırğa tırışa. Bar amerikannar belän bergä min mondıy ğämällärgä näfrät belderäm. Läkin bez çigenergä, Ğiraq xalqın taşlarğa cıyınmıybız. Terror belän suğışta ciñü bezneñ mänfäğätlärdä."

Bushnı noyäberdä qızu saylawlar kötä. Anıñ köndäşe demokrat John Kerry Bushnı Ğiraq mäsäläsendä xaqiqätne yäşerüdä ğäyepli. Kiçä Ohio ştatında çığış yasap Kerry, Amerikağa xaqiqät söyläwçe citäkçe kiräk, dide:

Audio (John Kerry)

Matbuğat oçraşuında Bushqa amerikanıñ küzläw xezmätläre äzerlägän soñğı xisap turında da soraw birelde. Bu xisapqa qarağanda, Ğiraqnı kiläçäktä, yaxşı digändä, borçulı bülengän demokratiä kötä, naçar digändä – watandaşlar suğışı. Başta Bush monı "faraz" ğına dip kire qaqqan ide, atnakiç könne isä citdigä aluın tanıdı, şulay da, kübräk Allawi süzlärenä ışanuın äytte:

Audio (George Bush)

"Amerikannar öçen çınbarlıqnı işetü möxim. Çınbarlıq isä menä monda – premier-ministr üze, Ğiraqta närsä barğanın üze añlata, bu iñ yaxşı xisap."

Çärşämbedä Amerikan generalı John Abizaid Kongressta çığış yasap, Ğiraqqa östämä ğäskär cibärergä kiräk bulırğa mömkin digän ide. Bu turıdağı sorawğa Bush, älegä Abizaid östämä ğäskär soramadı, sorasa – bu mäsälä centekläp tikşereläçäk, dide. Allawi isä, bezgä östämä amerikan xärbiläre tügel, ä üz ilen saqlarğa äzer ğiraqlılar kiräk dide:

Audio (Ayad Allawi)

"Bezgä östämä xärbilär kiräkmi. Ğiraqlılarnıñ üzlären öyrätergä kiräk. Çönki axır çiktä ildäge iminlek öçen acwaplılıqnı Ğiraqnıñ iminlek köçläre alırğa tieş bulaçaq."

Yaqınlaşıp kilgän saylawlar häm tuqtalmağan ğisyan sürätendä Ğiraqqa östämä ğäskär cibärmägän öçen Bush administratsiäse isemenä soñğı waqıtta kisken tänqitlär äytelä.

-Ali Gilmi
XS
SM
MD
LG