Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tatar yegetläre – metsenatlar


Berkemgä dä ser tügel, 90nçı yıllarda Rusiädä başlanğan krizis küp kenä sotsial' obyektlarnı, bigräk tä mädäniät uçaqların bik möşkel xälgä töşergän ide. Cimerek xälgä kilgän zur-zur mädäniät sarayların torğızu öçen bik küp köç kiräk. Küp oçraqta bu eşne üz östenä büdjet tügel, ä metsenatlar ala. Yekaterinburg şähäreneñ Elmaş mädäniät sarayı äle ber yıl elek kenä bik şıqsız xäldä kileş ide. Tulır-tulmas ber yıl eçendä bu bina tanımaslıq bulıp üzgärde: eçe-tışı yaqtırıp, balqıp torğan zur, matur sarayğa äwerelde. Binanı üz qaramağına tatar yegetläre alğan ikän. Şularnıñ berse, yäş tatar eşmäkäre Radik Minixanov söyläwençä, binanı ayaqqa bastıru öçen bik zur aqçalar tügärgä turı kilgän. Bina artındağı soñğı yıllarda çüplekkä äwerelgän parktan 90 yök maşinası ğına çüp çığarılğan. Park ta bügen çäçkä atıp torğan gölbaqçağa äwerelde. Äbilär çuağınıñ közge altın bizäklärgä mançılğan matur ber könendä ör-yaña matur binağa äwerelgän yaña mädäniät uçağınıñ açılu tantanası bulıp uzdı. Tantanağa xalıq bik küp bulıp cıyılğan ide. Bäyräm cır-moñğa uralıp, küptörle bizäklärgä kümelep ütte. Yaña açılğan mädäniät yortında beryulı berniçä klub eşli başlayaçaq. Klublar eşçänlege törle yäştäge xalıq ixtıäcların küzdä tota. Bulaçaq änilär öçen dä, yaña täpi basıp kitkän bäbilär öçen dä, mäktäpkäçä yäştäge sabıylar öçen dä, yäşüsmerlär, yäşlär öçen dä, utız yäştän uzğan yalğızlar öçen dä, qırıqtan uzğan xatın-qızlar öçen dä, äbilär öçen dä yäş üzençäleklärenä qarap mawıqtırğıç, eçtälekle, faydalı klublar oyıştırılğan. Biredä pedagoglar, psixologlar häm başqa belgeçlär eşli başlağan. “Ural östämä belem birü üzäge” digän isem astında oyıştırılğan oyışmanı pedagogik fännär doktorı, professor, kürenekle ğalim Miñnur Äxmätcan qızı Galaguzova citäkli. Miñnur xanım äytüençä, bişektäge bäbilärdän başlap olığayğan äbilärgä qädär bulğan xalıqnıñ buş waqıtın döres itep oyıştıra belü bik küp sotsial' problemalarnı çişärgä yärdäm itär ide. Şuña kürä Üzäkneñ eşe fänni konsepsiägä nigezlänep alıp barılaçaq. Miñnur Äxmätcan qızın Yekaterinburgta Zinaida Alekseevna bularaq belälär. Bu yazmışnıñ üz tarixı bar. Zamanında, qara repressiä yıllarında, anıñ ätisen Ural yaqlarına sörgengä sörgännär. Küp yıllar buyına bu ğailä milläten-telen yäşerep yäşärgä mäcbür bulğan. Miñnur xanım rus, yähüd xalqı arasında alarnıñ ğöref-ğadätlären señderep üskängä, bügen üz telen belmäwenä bik köyenä. Ämma ata-baba qanına señgän tatarlıq üzeneken itä. Bügen tanılğan ğalim üzläre başlağan igelekle eştä tatar milli mädäniäten, ğöref-ğadätlären çağıldırğan ğailä klubları buldıru turında xıyallana. Yekaterinburg şähärendä eşläp kilüçe tatar milli-mädäni oyışmaları bu fikerne kütärep alırlar dip ışanası kilä.

Fäwiä Safiullina, Yekaterinburg
XS
SM
MD
LG