Accessibility links

Кайнар хәбәр

"Söyembikä" jurnalınıñ 2004 yıl 9 sanına küzätü


Söyembikä jurnalınıñ 9 sanı ğomum alğanda bezneñ könnärdä “küpxatınlılıq” temasına bağışlanğan. Bu tema soñğı waqıtlarda başqa tatar basmalarında da yış kürenä başladı. Ämma “Söyembikä” jurnalı uquçılarğa bu temanı yaqlap ta , tänqitläp tä çıqmıy. Bu elek tä bulğan, häm xäzer tağın yañadan äkrenläp tormışıbızğa kerep barğan küreneş turında jurnalnıñ Oya säxifäsendä törle fikerlär uyatırlıq mäqälälär bar. “Äniemneñ ike änise” isemle Zöfär Rämiev yazması, Süriä: ike xatınlı Abdulla...dip isemlängän yazmanı Mäskäwdän Waxit Yunısov bastırğan. Yar Çallıdan Rezeda Ğasıymovanıñ “Kermä keşe öleşenä” digän yazması da şuşı temağa bağışlanğan. “Miñlebikä qayını” dip atalğan yazmasında Ğabdraxman Xämidi, :“ Miñlebikäneñ qayğısın qayın üzenä alğan”, - digän awıl xalqı fikeren citkerä .“İre ikençe xatın alıp qaytqanğa Miñlebikä, ärnep, üpkäläp, xurlanıp, qayınğa söyälep qayğı- sağışın buşatıp yılağannan soñ, atna-un kön digändä qayınnıñ yafraqları şiñep , qoyılıp bette . Häm ul qayın ikençe yaznı da yafraq yarmadı . Yıllar ütkäç, ul awdı, annan yata-yata çerep yuqqa çıqtı”,- dip ğäcäplänep söyli ul. Dubay-Qazan arasında bulğan xäl turında “Şäyex xatını Safiya” dip isemlängän yazmasın Fäniä Sabir möselman qanunnarınnan başlıy: “Cirgä iñ soñğı kitap bulıp iñderelgän “ Qor’än”, bilgele bulğança, küpxatınlılıqnı röxsät itä”,-dip “Xatınnar” süräseneñ 3 ayätendä yazılğan şäriğät qanunnarın kiterä. Şulay uq avtor, yazmasında :“Tol xatınnar, yätimnär küp bulğan cämğiättä küpxatınlılıqnıñ östenlege bäxässez”,- dip “AQŞta xatın-qızlar irlärgä qarağanda 8 millionğa artığraq ikänen belderä.Häm andağı här yäşüsmer yeget 21 yäşenä dä citmiçä ülä. Şaqtıy ir keşe 20-35 yäşlär tiräsendä törle ütereşlärdä häläk bula . Ä Rossiädä yıl sayın törle säbäplär arqasında kimendä 500 meñ ir-at ülä. Bu isä älege zatlarnıñ un yıl eçendä biş millionğa kimi baruı turında söyli. Küp irlärneñ törmälärdä utıruın, narkoman häm eçkeçe buluların da isäpkä alsañ, statistik mäğlümatlarda kürsätelgän ir-at sannarınıñ küpmese genä “çın” ir bulıp sanala ikän?- di ul. “Ä Afrika illärendäge küpxatınlıqnı tiränten öyrängännän soñ, Angliä çirkäveneñ ruxanie Dewid Djitari ayırılışu häm qabat öyläneşülärgä qarağanda , küpxatınlılıqnı xristiannarnıñ ädäp- äxlağına täñgälräk buluın bilgeläp ütä”,-di. Häm “Şunsın da assızıqlap ütärgä kiräk,- di ul, “möselman illäreneñ küpçelegendä küpxatınlılıq siräk küreneş bularaq küzätelä. Biredä irlär belän xatın-qızlar arasındağı ayırması da artıq zur tügel. Häm ikelänmiçä äytergä bula: könbatış illärendäge nikaxtan tış, censi mönäsäbätkä kerep yäşäwçelärgä qarağanda, möselman dönyasında poligamik nikaxlar küpkä sirägräk. İkençe törle itep äytkändä, Könbatışqa qarağanda, möselman illärendäge irlär praktikada üzlären küpkä ” monogamik” bulıp qaluların isbat itälär...”di ul. Jurnalnıñ tışlığında “Üz-üzeñ belän kileşep yäşäsäñ, yıllar siña qağılmıy...”dip , milli kiemdä Gölzadä Safiullina yılmayıp tora. Gölzadanıñ sabıy çaqtan uq , “munça läwkäsendä basıp torğanda uq”, ul bu läwkäne zur säxnä itep küzallasa da , ämma xıyalın tormışqa aşıru öçen aña ğömere buyı bik küp sınawlar ütärgä kiräk buluı turında sezne İlsöyär İxsanovanıñ yazması tanıştırır. Gölzadä ğömere buyına cırlap yäşäsä dä ,anıñ tawışın radiodan işetep, qaysı pedagogta uqığan bu,- dip qızıqsınsalar da , maxsus muzıka beleme yuqlığın belgäç, filarmoniädä anı cırçı bularaq tanımıylar. . “Cır digän ilahi dönya tiräsendäge yullar şulay borma-borma suzıla da suzıla. Ämma, Gölzadä şunı añlıy: 1993елда –berençe tapqır mönäcätlär häm bäyetlär plastinkasın yazdırıp, dönyağa tanıtqanda , unsigez ildä tuğan cirennän ayırılıp, cirsep yäşägän millättäşlärebez belän bergä başqa xalıq wäkilläre dä yılıy-yılıy ul başqarğan mönäcätlärne tıñlağanda - ata babalarıbıznıñ bäyet- mönäcätlärgä, cırularğa señep saqlanğan ruxın kiläçäkkä yalğap cibärüne üz östenä alırğa kiräk ikänen”.Ä Gölzadanıñ bügenge köngä qädär anıñ tormış yulında nindi üzgäreşlär buluı turında sez inde üzegez bu yazmadan uqıp belersez. Söyembikä jurnalınıñ Zaman häm şäxes dip isemlängän konkursına Aydar Xälim üzeneñ “Qal'b yaratılğanda” dip atalğan yazmasın täqdim itkän. Jurnalda tağın “Bez –adäm balaları” säxifäsendä zägıf' bala tabudan saqlanırğa öndägän “Saqlağannı –saqlarmın”digän isem astındağı Gölnur Safiullinanıñ yazması, “Bezdä bolay anda niçek?”säxifäsendäge Asia Xäsänovanıñ ”Yapon tärbiäse” isemle yazmalar, yaxşı balalar tärbiäläwgä bağışlanğan. Şulay uq tatar dönyası säxifäsendä Marat Ämirxanov yazmasınnan Kenäz матбугат тапшыруы сәхифәсенең Kudaşewlar näseleneñ geneologiäse belän tanışırğa bula. Soltan Şämsi 1914-1918 yıllarda fransuz telendä basılıp çıqqan El'za Barkernıñ “Ülgän tere keşe xatları” dip atalğan kitabınnan tärcemä itelgän qayber özeklärne kiterä. Bu kitapta :“ ülü- keşe öçen ber dönyadan ikençe dönyağa tabiği räweştä küçü genä”- di avtor. Şulay uq kitapta Kükneñ törle qatlamnarında yäşäwçe zatlar belän oçraşular taswirlanuı turında söyli yazma avtorı. . Roza Kamaletdinovanıñ “Küñel közgese” dip atalğan yazmasında Gölsem Bolğarskaya, Märyäm Raxmankulova , Niaz Dautov kebek şäxeslärneñ räsem-sürätlären kinderdä mäñgeläştergän talantlı rässam İskändär Räfıqov turında . “Töşemdä bişek üräm min” digän isem astında Flera Ğizzatullinanıñ şiğerläre urın alğan. Anıñ şigerläre şälkemennän “Ğomer miläşläre isemle” şiğeren matbuğat küzätüe säxifäseneñ audio variantında tıñlarğa bula. “Söyembikä” jurnalınıñ 9 sanı xatın-qızlarnı ğına tügel , ä irlärne dä üzenä şundıy yazmalar, mäqälälär belän cälep itä. Mälikä Basıyr, Qazan .

XS
SM
MD
LG